Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

Hoe men anderwerf trac voer den grave.

LXXXV.

Als nu den vrede ende tbestant
Tusscen Brabant ende Gelderlant
Te Paesscen uut was ghegaen,
Want hertoge Aelbrecht niet voldaen
Sijn seggen en hadde, noch doen volvueren,
Die van den Bossche, ende haer ghebueren
Gheseten in der meyerien,
Moesten verweren ende bevrien
Die palen des lants, alsoe si deden,
Jegen die Geldersche, als dander steden
Van Brabant voer Gaesbeke lagen;
Maer doen hen tslot was opgedragen,
Ende si weder thuus ghetogen,
Vervolghde vrou Johanne, na haer vermogen,
Aen dlant van Brabant, dat si met machte
Trecken woude met heercrachte
Voer den Grave, dat hare onthelt
Die hertoge van Gelre met ghewelt,
Jegen recht ofte bescheit,
Ende boven tseggen, dat gheseit
Hadde die hertoge Aelbrecht
Van Beyeren. Dat onrecht
Bat si dat men haer holpe keeren.
Dus trac men weder, int jaer Ons Heeren
XIII^c LXXX ende achte,
Ander werven met heercrachte,
Voer den Grave, doe ic ghewach,
In junio den xvj^en dach.
Van deser selver heervaert
Waren capiteine ende ruwaert
Die heer van Bornhem, des nemt goem,
Entie heere van Bergen op den Zoem.
Als theer van Brabant te Herpen quam
Bi Ravenstein, ende doen vernam
Die hertoge van Gelre sier viande macht,
Soe wort hi in dien bedacht
Dat hi sant, al te hant,
Aen die capiteine van Brabant,
Ende boot den Grave onghespaert
Voertijts hadde vrou Johanne.
Hier op namen die wise manne,
Die capiteine, haer beraet
Metten edlen, die teser daet
Allegader waren gheneghen;
Maer daer vielen enege teghen,
Capiteine van den steden,
Ende letten dat sijt niet en deden,
Maer tot den Grave si hebben wouden
Altemale den cost vergouden,
Die dlant van Brabant, wilt verstaen,
In dier reisen hadde ghedaen.
Dus trac men vort, sonder beiden,
Voer den Grave, dat men beleide,
Daer die van den Bossche stercke
Grote, costelike wercke
Van engiene daden rechten,
Om die stat daer met te aenvechten.
Die maerscalc, dat si u bekant.
Of die drossate van Brabant,
Daden dagelicx gheleeden
Die ter voederingen reden,
Sonder eens, des ic ghewach,
Op Sent Jans Baptisten dach
(Om dies daeghs hoegheide
En wouden si doen gheen gheleide).
Die andere en lietens niet gheringhe
Si en toghen ter voederinghe,
Sonder gheleide, onberaden,
Ende sonder bestier, dat hem te scaden
Verginc ende te quaden spele;
Want si ghevanghene ende dode vele
Hadden in dier sconfeltueren.
Die ghemeinte van dier uren
Begonden seere te murmureren;
Ende doen wert bi den heeren
Den capiteinen herde houde
Ghesloten, dat men maken soude
Eene brugge, sonder cesseren,
Om de Mase te passeren,
Ende alsoe soude men die stat
Alom beleggen, ende mids dat
Soude si teer sijn ghewonnen.
Die brugge wort rechtvort begonnen
Ende ghetimmert ende volmaect,
Ende omtrent half wege ghestaect
Ende gepijlt in der Mase.
Doen quamen die Geldersche, niet als dwase,
Om te beletten dat werc,
Ende scoten met bussen alsoe sterc,
Dat men die brugge, te dier stonde,
Negheenssins volvrachten en conde.
Doen wert daer overdragen houde
Dat eenen hoop trecken soude
In sekeren ghetale, als ic las,
Doer die Mase, over eenen pas,
Ende dien pas, doe ic ghewach,
Soude men houden al dien dach,
Sonder roven ofte branden,
Ocht scade te doene den vianden,
Ende des anderen daeghs, bi tide,
Soude men trecken op dander side
Van der Mase. Met sulcken saken
Soe mocht men die brugge volmaken.
Dit opset ende dese daet
Wordt in den heimeliken raet
Overdragen, sijt seker das;
Maer doer welcken pas
Men trecken soude, dat wordt gestelt
In der ij capiteine ghewelt,
Om dat heimelijc bliven soude;
Nochtan vernam herde houde
Die hertoghe van Gelre dat opset,
Ende oec den dach daer met
Dat men over trecken soude;
Maer, doer welcken pas men woude
Over trecken en wist hi niet;
Maer cort hi hem hier op beriet,
Ende dede, sonder letten,
Die passe alle beide besetten.
Maer, om deswille dat den pas
Te Mouwijc den naesten was
Ende den suetsten, meinde hi claer
Dat haer reise soude liggen daer,
Ende dede daerom, sonder letten,
Dien pas alderstercst besetten.
Maer die Brabantre, dat segge ic,
Coren den pas te Nichtric,
Den welcken leght bi Ravenstein;
Daer over te trecken was haer mein;
Maer doen si daer vore quamen
Den pas si wel beset vernamen
Van Gelderschen, in allen keere,
Soe dat si langhe ende seere
Aldaer streden ende vochten,
Eer si den pas ghewinnen mochten;
Doch cregen sine in haer vermogen,
Ende sijn over die Mase ghetogen.
Maer eer theer daer ghequam
Van Brabant, alsoe ic vernam
Soe gingen die quade knechte te hant
Roef stichten ende brant,
Jegen dopset ende overdragen.
Die Geldersce, die te Mouwijc lagen.
Op den pas, die sagen saen
Tvier ende den roec op gaen.
Daer aen worden si ghewaer
Dat die Brabantre elswaer
Die Mase hadden ghepasseert.
Doen brakense op onghecessert,
Ende reden derwert met avise;
Vromelike, als die wise,
Ronnen si op met ghevechte
Die brabantsce onbestierde knechte,
Die dopset, te harer onvramen
Braken. Doen die Geldersce quamen
Worden si alle ghesconfiert.
Ende vloen als liede onbestiert.
Die eene beidde des anders niet,
Crijsschende, roepende: Vliet! vliet!
Met dien ghecrijssche, met dien mesbaren
Scoffierden si alle die over waren
Comen van der Brabantre side.
Die edle heeren riepen tien tide:
Hout stat! hout stat! thoot omme!
Maer wat si riepen, die meeste somme
Vloen vast, als blode dwase,
Ende lieten hen vallen in de Mase,
Ende trocken over metter spoet,
Beide te peerde ende te voet.
Aldus bleef ghevangen daer
Die heere van Lintre, dats waer,
Entie heere van Bourgevaille,
Ende menich ander alsoe wale
Edel man, die doer dien noot
Voer der geldersche conroot
Niet vlien en wilde enen voet.
Hadden hen dandre int gemoet
Ghebleven, als die schemel daden,
Si hadden die Geldersche verladen,
Ende hen sterc ghenoech ghewesen;
Want als die hertoghe hadde uutgelesen
Van Gelre altemael sijn macht,
Soe en hadde hi cume te hopen bracht
III^c glayen, hoerdic orconden,
Ende van dien hadde hi gesonden
LXXX glayen, of daer omtrent,
Daer die Brabantre bleven gheschent,
Die te Nichtric over waren,
Alsoe ghi nu hoert verclaren.
Doen dus ghesciede dit mesval,
Was dopset ghebroken al
Van der bruggen, daer ic af sprac,
Ende cort daer na men opbrac
Van vore den Grave, herde saen,
Ende liet onghewonnen staen,
Ende die steden al te samen
Van Brabant weder inne quamen,
Doen si uut hadden ghewesen
Omtrent v weken; ende na desen
Worden die palen wel beset
Van riddren ende knechten met,
Die op die passen waren ghesent,
Te Herpen, te Osse, ende daer omtrent,
Ende hilden jegen die Geldersche daer
Een ridende orloghe swaer,
Binnen welker tijt die vrome lieden
Den Gelderschen scade groot berieden,
Ende die Geldersche als viant
Weder int lant van Brabant.