Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

Hoe men ierst voer den grave trac met heercrachte.

LXXIV.

Als aldus met moede hoghe
Willem van Gulick, van Gelre hertoge,
Met Weemaers sone, Janne van Cuyck,
Den Grave hadde in sijn ghebruic,
Ende beset met sinen mannen,
Soe docht van node vrou Johannen
Dat si haer beholpe met machte;
Want si claerlijc meinde ende achte
Die stat van den Grave verboert,
Met al haren toebehoert,
Mids der redenen vorscreven;
Ende daerom heeft si opgheheven
Ende ghemaect, onghespaert,
Ene ghemeine heervaert
Van baenrotsen, riddren ende knechten,
Die willich waren haer onrechten
Hulpen te keerne, met vromicheden,
Ende desgelijc die goede steden
Van Brabant, ende tplatte lant,
Die trocken uut al te hant
Met groten hopen, met mogenthede.
Die van Bruessel der goeder stede
Togen ute, doe ic u cont,
Op Sinte Michiels avont,
Int jaer Ons Heeren versterffenesse
XIII^c LXXX ende sesse,
Ende vrou Johanne trac selve mede
Al tot den Bossche in der stede,
Daer si bleef, doe ic recort;
Ende theer es ghetogen vort
Tot voer den Grave, onghespaert,
Dat hertoge Willem wel hadde bewaert.
Daer sijn si vore nedergheslegen,
Ende hebben die stat vaste belegen,
Ende lagen aldaer eenen tijt,
Sonder te doene groot proffijt;
Ende die ghemeinte op die heeren
Begonden vaste te murmureren;
Want der ghemeinten docht claerlijc
Dat die heeren traechlijc
Die sake besorghden ende bestelden;
Want die ghemeinte die can selden
Lange stille geliggen op een stat,
Si en moeten seggen dit of dat,
Ende elc singht, des sijt ghewes,
Soe hem den bee ghewassen es.
Die selke leiddent al te hant
Op den drossate van Brabant,
Her Janne, van Witham heere;
Someghe andre beteghen seere
Daer inne den heere van Bouchout,
Castelein van Brussel; der ander cout
Ghedroegh op someghe ander heeren.
Dus begonden si murmureren,
Int welke dat die goede heeren
Herde seere bescamet weren.
Doen ghevielt, op eenen dach,
Dat ment daer seere wayen sach,
Ende die wint quam uut den westen
Ter statwert inne ende ten vesten.
Doen riep daer een, dat ment mocht hoeren
(Die van Bruessel was gheboren;
Danyel Sporwater hi hiet):
‘Nu wonne men die stat voer niet,
Op dat die heeren stormen wouden;
Want die van binnen souden
Van den stubbe soe verblinden,
Dat mense wercloes soude vinden.’
Dies waren dander gemeinten vro,
Ende loefdent alle alsoe.
Als dat die heere van Bouchout sach,
Die, voer die stat van Bruessel, lach
Ghelogert als haer castelein,
Dat dat volc alghemein
Alsoe riepen met ghewelde,
Uut rechter schemden hi hem stelde
Tot den storme, met snellen keere,
Ende een iegelijc ander heere
Entie goede manne, groot ende cleine,
Ende desghelijc oec die gemeine.
Doen wert op die stat ghedaen
Een groot assaut, sonder waen,
Ende een oploep herde swaer.
Die heeren proefden hem aldaer
In dien storm soe vromelijc,
Dat vort aen niement redelijc
Dencken en dorste, noch spreken meere
Anders dan lof, prijs ende eere.
Daer proefde hem seere vromelijc
Van den Heetvelde her Diederijc,
Die was gheclommen op den muere,
Dat hem seere wert te suere;
Maer die van binnen waren vlugge,
Ende stietenen achter rugghe,
Van boven neder, averecht,
Dat hi tumelde in de grecht,
Daer si xl ende meere
Liepen over den vromen heere,
Metten voeten, te dier stonde,
Eer men hem op gheheffen conde;
Doch ten lesten wert hi ghedragen
Uut der vesten, hoerdic ghewagen.
Al eest dat ic sijns ghewage
Hier allene, in dien dage
Was daer menig ander man,
Daer grote vromicheit lach an;
Maer om dat mi van hem best es cont
Vermaen ic sijns hier ter stont.
Die van binnen desgelijc
Weerden hen seere vromelijc;
Maer uutnemende op dien dach
Verdiende daer prijs, doe ic gewach,
Van binnen, met vromer ghewelde,
Heere her Jan van den Velde,
Een vroem ridder ende een coen:
Hi gaf den onsen ghenoech te doen;
Maer doch quam die heere van Bouchout,
Ende die ander heeren stout
Soe bi der porten, met vromicheden,
Dat si haer viande bestreden
Met haren gleyen, vechtender hant,
Onder die porte, si u bekant,
Ende hadden hen die porte wel nare
Al vechtende aengewonnen dare;
Maer leider, een busse van binnen quam
Die eenen jongelinc tleven nam
Edel, frisch, ende hoghe geboren,
Jan, heere van Heverle, moeghdi horen:
Dese was neve, dat versint,
Der andre heeren, ende ghemint
Van hen allen sunderlinge,
Soe dat si, mids desen dinge
Van haers liefs neven doot,
Worden ghescoffiert al bloot,
Ende toghen achter met droefheden,
Onghewonnen van der steden,
Van welcker storme, te dier stont,
Die menege seere was gewont.
Die van binnen, des seker sijt,
Hebben geleden, sint dier tijt,
Haddet iet langer moeten dueren
Si en haddens niet meer connen besueren,
Noch niet langer connen ghehouden,
Ende waren beraden dat si wouden
Hem op te geven, in corter uren,
Hadde tstormen langer moeten dueren.
Als dus die Brabantre, des sijt wijs,
Ghetogen waren in haer logijs,
Soe hoepten die Geldersche, voer waer,
Dat die Brabantre van daer
Scheiden souden, ende wech trecken.
Doen sise weder sagen gherecken
Ende stellen, om te bliven daer,
Beduchten si hen openbaer
Noch anderwerf bestormt te wesen,
Ende hebben raet ghesocht tot desen,
Als ghi horen sult int clare,
In dit Capittel nu hier nare.