Brabantsche yeesten. Les gestes des ducs-de-Brabant par Jean de Klerk d'Anvers (3 delen)

Hoe Peter Coutereel die goede manne van Loven scatte, ende hoe hertoge Wencelijn daer na Loven belach.

XLV.

Nu willic u vort verclaren
Hoet te Loven es gevaren.
Als die goede manne sagen,
Die op die borch gevangen lagen
Menegen tijt, in vresen groot,
Ende ghenen troost, clein noch groot,
Van den hertoge en bedochten,
Daer si hen toe verlaten mochten,
Heeft deen vore, die ander naer,
Sijn rantsoen ghemaect aldaer
Jegen Peteren Coutereel tier tijt,
Recht ocht hise in eenen strijt
Gevangen hadde, vechtender hant,
Deen om iij^m, si u bekant,
Dander om dusent ocht om acht hondert
Gulden peters, ende elc besundert
Moest aldus sijns rantsoens plegen,
Na dat sijn staet was gelegen.
Dus en bederf hise niet daer met
Weder aen lijf noch aen let;
Maer die scettinge was soe groot
Dat hise maecte levende doot.
Ende van deser scattingen hoge
Gaf Peter Coutereel den hertoge
Wenceline dat beste deel.
Ende selve hilt hi een groot morseel.
Met dat hi den hertoge gaf
Dit gelt, aldus creegh hi daer af
Sinen peis van den mesplegen,
Ende oec met dat hi heeft gegeven
Den heere van Scoenvorst sijn sacquoye,
Die oec met deilde aen die proye;
Ende met dat hem vort es bleven
Heeft hi te huwelec gegeven
Heere Otten van Cuycks broeder sone
Sijnre dochter, ende die ghone
Hiet her Heynric van Cuyek, dats waer,
Een stout ridder ende vorbaer,
Als hi thoende te meneger tijt,
Ende sunderlinge in den strijt
Voer Baeswildere, als hier naer
Die cronike sal doen verclaer,
Op dat mi God wil ghehingen
Dat ic soe verre mag gebringen
Dese corniken, ende volvueren,
Daer vele scoender avontueren
In selen staen, wilt God, Ons Heere;
Daer af en sprekic niet meere.
Als nu die goede lieden
Uut der vangenessen scieden,
Ende haer rantsoen hadden betaelt,
Dat si swaerlec hadden ghehaelt,
Behilden die ghemeinten na dat
Dat regement van der stat,
Met gelde ende met groter haven,
Dat si van der stat goede gaven
Den hertoge Wencelijn,
Ende sulken van den rade sijn;
Maer al te wee soe dede dat
Den goeden lieden van der stat,
Ende volghden daerom, vroegh ende spade,
Den hertoge ende sinen rade,
Den baenritsen, ende den edelen al,
Ende den steden groot ende smal
Des lants van Brabant, met ernstichede,
Clagende dat men hen dede
Groot ongelijc in deser saken.
Soe lange si volghden ende spraken
Dat, mids groten vervolge daer naer,
Als die gemeinte derdalf jaer,
Luttel min of meer, of daer omtrent,
Ghedragen hadden tregement
Van der stat van Loven allene,
Dat der stat baette clene,
(Ic meine dat Petren Coutreele
Meer baette te sinen deele
Dan het dede der gemeinder stat,
Claer eest ende provelijc dat!)
Doen leden was den termijn
Trac die hertoge Wencelijn
Voer Loven, met hercracht daer,
Logeren, in Ons Heeren jaer
Als men XIII^c screef
Ende LXII, ende bleef
Vore Lovene liggende eenen termijn
Met groten ghetale der lieden sijn,
Ende met hem meest deel al
Die steden van Brabant, groot ende smal.
Doen hi een stuc daer hadde gelegen
Wordt enen peis daer overdregen,
Tusscen den hertoge ende die stat
Van Lovene, met vorwerden dat
Die goede liede souden dragen
Trecht vortaen, alsoe si plagen,
Ende hebben tselve regement
Van der stat ende al tbewent,
Ende haer scade, groot ende smal,
Die si hadden leden al,
Ende in den rantsoen hadden ghehadt,
Die soude hen van der selver stat
Gheheel ende al vergouden sijn.
Ende doen creegh hertoge Wencelijn,
In dit tractaet, in sier ghewelde
Eene groote somme van gelde,
Soe dat men seide, int openbare,
Dat, binnen desen derdalven jare,
Die hertoge uut Loven heeft ghetogen
Meer goets, dant hadde gelden mogen,
Al hadde ment ten hoeghsten brocht,
Ende uut den gronden gheheel vercocht.
Ende metten goede, dat hi creegh doe,
(Die hertoge) dede hi leggen toe
Die borch van Vilvorden om ende omme;
Nochtan behilt hi een grote summe
Van goede op die vorseide stat,
Tsijnre manessen, wanneer hem dat
Boven al desen gelieven soude
Te heysscen, ende hijt hebben woude;
Over mids den welcken dat
Vereygent bleef die selve stat,
Dwelc hen groot ongevoegh,
Scade, ende achterdeel ghedroegh
Dicke, ende te menegher stede,
Ende voer tgemein lant oec mede.
Dit hevet dlant wel bedacht
Van Brabant, ende met al der macht
Dat si conden, sonder respijt,
Hebben sijs hen gheholpen quijt,
Des si billec ghedencken souden,
Ende eewelec int lant sijn ghehouden,
Ende ghedencken deser dinge,
Ende jegen die stat sunderlinge
Van Bruessel, die hen bruederlike
Daer in quijten trouwelike.
Als aldus die goede liede
Van Lovene dese grote miede
Van gelde, entie somme hoge
Betaelt hadden den hertoghe,
Ende vort ane noch meere
Den enen ende den anderen heere,
Diese hadden, met hare macht,
In haren iersten staet ghebracht,
Soe en conden si gheen rechtinge
Ghecrigen van harer settinghe
Ende scaden, die si hadden ghehat,
Van den goede van der stat,
Want die stat seere tachter was;
Dies wan een iegelec, mids das,
Lijftocht ende erflichede
Te quiten op die vorseide stede,
Iegelijc na die quantiteit
Van haren verliese vorseit.
Dus regerden si vort aldaer
Die stat sesthiendalf jaer,
Luttel min of meer, of daer omtrent
Behilden die heeren tregement
Van Loven. Ic sal u maken vroet
Hoe weder die ghemeinte op stoet;
Maer tierst soe sal die reden mijn
Rueren van hertoghe Wencelijn,
Hoe hi mechtech ende vermogen
Al tot Riemen es ghetogen,
Daer coninc Karle, Jans sone
Van Vranckrijc ontfinc die crone.