beter waren dan hun medeburgers die er minder van hadden. Daardoor veranderden wijsheid en inzicht in hebzucht, hoogmoed en afgunst, zoals in deze tijd hier en daar in menige stad nog gebruikelijk is. Ga maar na of ik de waarheid spreek. Daarna werden de Romeinen getroffen door een hevige en zware oorlog, die de Carthagers tegen hen voerden. Die gingen er zo op los, dat de Romeinen de ondergang nabij waren. Het was een oorlog met zoveel grote veldslagen, zo groot als men in die tijd nooit zag, zodat men er nog over spreekt. Zij worden bella Punica [Punische oorlogen] genoemd in het Latijn, omdat tijdens die grote confrontaties zoveel mensen stierven. Ja, daar stierven er honderdduizend in één slag, toen de Romeinen de strijd verloren, die voordien zoveel geluk hadden, in de tijd dat ze deugd en eer in acht namen en zich niet aan hebzucht schuldig maakten.
Toen de Romeinen tot het inzicht waren gekomen dat Fortuna hun kwalijk gezind was en het voortdurend bergafwaarts ging met hen, waren ze daarover zeer verwonderd. Ze gingen daarom te rade bij hun goden en bewezen hun grote eer, versierden hun tempel overvloedig en vroegen hun waarom ze verloren hadden in de strijd, terwijl ze voordien altijd de overwinning behaalden. De goden antwoordden: ‘Kom hier over drie dagen terug, dan zullen we u duidelijk antwoord geven op alles wat u vraagt.’ Daarom gingen ze daarvandaan en kwamen zonder bezwaar te maken weer terug, zoals hun goden hun bevolen hadden.
Toen vonden ze in het bovenste van de tempel twee verzen geschreven die moeilijk te begrijpen waren. Want niemand van hen kon ze goed uitleggen omdat er vier letters in voorkwamen die men elk in negenvoud moest begrijpen. Dat waren ‘c’, ‘l’, ‘f’ en ‘u’. U zult hier iets ongelooflijks horen, namelijk hoe ze in gebed verzonken en hun goden verzochten hun de betekenis daarvan te kennen te geven. Toen antwoordden de goden terstond: ‘Morgen vroeg moet u zich voor de vier poorten van de