Vier-honderd-jaerig jubilé. Eerste deel

[p. 52]

II. Hooft-stuk.

Jan van Loven breekt by nacht in de Capelle van de H. Catharina tot Brussel, steelt aldaer de Ciborie met sestien geconsacreerde Hostien, en levert die aen Jonathas.

Derde zinne-beeld.

Qui male agit, Odit Lucem. Joan. C. 3. ℣. 20.

Het Licht hy haet,
En doet veel quaed.

Verklaeringe van 't Zinne-beeld.

DEn Kerk-Uyl heeft een slecht gezicht,
Waerom hy vyand is van 't licht,
Hy ziet het alder-best by nacht,
Wanneer hy om te rooven tracht:
By dag hy zelden vliegen zal;
Mits hy dan vreest voor ongeval.
Hy zig verbergt in duysternis,
Mits hy der Vogels vyand is:

[p. 53]

 

Zoo haest hem d'ander Vogels zien,

 

Dan moet hy haestelyk weg vlien;

 

Oft hy dient tot hun spot en buyt,

 

Sy rucken hem de veiren uyt.

 

Dan hy zig neer worpt op den rug,

 

En met den beck en klauwen vlug

 

Hy zig verweert, als een fel dier,

 

En maekt een ysselyk getier:

 

Maer word hy meester in den stryd,

 

Dan vliegt hy weg met snelligheyd,

 

En borgt zig in een duyster gat,

 

Om voorder niet te zyn gevat.

 

En ook het voedzel van den Uyl,

 

Is zeer onreyn en beestig vuyl,

 

Hy Muys en Ratten zelfs verslind,

 

Hier in hy aes en voedzel vind.

 

Maer dat het ergste is van al,

 

Hy zelfs Gods Huys onteeren zal;

 

Hy vliegt te midden door de Kerk,

 

En stort syn dreck op bank en serk;

 

Men word syn vuyligheyd gewaer,

 

Tot zelfs op 't Heylig Gods Autaer:

 

En ook hy stout de Lamp omvangt,

 

Die voor Gods Tabernakel hangt;

 

En mits hy in Godt niet gelooft,

 

Hy 't klaere licht daer van uytdooft,

 

En dan, met synen beck oft snuyt,

 

Zuygt hy daer alle d'olie uyt,

 

En op den grond daer van veel stort,

 

Waer door Gods Huys onreynigt word;

 

Als hy gezopen nu is vol,

 

Vliegt hy weer naer syn duyster hol.

 

Den Uyl, schoon hy het niet en ziet,

 

Is eenen Kerk-dief, doet het niet?

 

Maer ah! dit snoode Uylen-werk,

 

Waer door onteert is Christus Kerk,

 

Heeft Jan van Loven naer gedaen,

 

Ja, een veel grooter fout begaen;

 

Als hy met Rabbi Jonathas

 

Nu over-een-gekomen was,

[p. 54]

 

Van hem te leveren tot spot,

 

Den, in Broods schyn, verborgen Godt.

 

Zoo hy tot Brussel weder quam,

 

Hy de gelegentheyd waer nam;

 

Met syn verstand de Stad zocht rond,

 

Oft hy een Kerk oft Gods Huys vond,

 

Waer in bewaerd wierd 't Sacrament,

 

Daer in Heer Jesus is present.

 

Op 't lest heeft hy'er een bedocht,

 

Die toen niet veel en wierd bezocht,

 

't Was de Capel van Sint Catharien,

 

Die wy nu een Stads Prochie zien:

 

Hier hy een leeder heeft gebragt,

 

En in den duyst'ren midder-nacht,

 

Als ieder rust op syn gemak,

 

Hy daer een venster open brak,

 

Waer door den stouten Dief quam af,

 

Tot Tabernakel zig begaf,

 

Waer in Heer Jesus was gestelt,

 

Dit brak hy open met geweld,

 

En daer uyt de Ciborie nam;

 

Dus rooft den Wolf 't onnoozel Lam!

 

En deez' Ciborie heym'lyk stak,

 

Met sestien Hostien in een' sak,

 

Waer mé hy stil is weg-gegaen,

 

O boos en goddeloos bestaen!

 

Den Kerk-dief volgt den Kerk-Uyl naer,

 

Hy schend Gods Huys en syn Autaer;

 

Hy stort geen lamp, of zuygt geen smout,

 

Maer rooft Godt, meerder weerd als goud:

 

Heeft diën Schelm in Godt gelooft,

 

Die in Gods Huys Godt zelver rooft?

 

O Aerds-schelm en verdoem'lyk wicht!

 

De hel is voor U veel te licht:

 

Uw straf moet als van Judas zyn,

 

Voor eeuwig in de helsche pyn.

[p. 55]

Toe-passinge

DAer zyn verscheyde Uylen, en dêze hebben in de H. Schriftuer ook byzondere naemen, als daer zyn: Ulula, Noctua, Nycticorax, Bubo &c. Uyl, Nacht-Uyl, Steen-Uyl, Kerk-Uyl., &c. Deze wierden in d'oude Wet voor onreyne Vogels gehouden, en daerom van Godt verboden om tot een Sacrificie te offeren op den Autaer; noch sy en mochten van Gods Volk niet geëten worden. Het woord Bubo, staet maer eens uyt-gedrukt in de H. Schriftuere, Levit. C. 11. ℣. 17. en volgens D. van Hoogstraeten, in syn nieuw Woordboek, beteekent Bubo, eenen Kerk-Uyl. Den. geleerden P. Berchorius (Reduct. Mor. Tom. 2. Lib. 7. C. 15.) Schryft van Bubo, den Kerk-Uyl; dat hy den vyand en aenstootzel is van alle andere Vogelen, die hem ziende vervolgen, bevechten en de pluymen uyt rucken: dat zyn geduerig droevig gezucht oft gehuyl een voor-teeken van de dood is: dat hy het klaer licht haet en vlucht, de duystere plaetsen bemint, en tot syn rust en wooninge opzoekt. Als iemand den Uyl wilt hinderen oft vangen, dan worpt hy zig op den rug, en verweert hem met beck en klouwen, een ysselyk getier maekende: syn voedzel is drek, Muysen, en andere vuyligheden.

Voorder schryft hy aldaer van den Kerk-Uyl: Ecclesias frequentar, non ut Deo serviat;

[p. 56]

sed ut Oleum lampadarum bibat. ‘Hy bezoekt de Kercken, niet op dat hy Godt zoude dienen; maer de Olie der lampen uytdrincken.’ Het welk myn Musa aldus uytgalmt:

Ziet den Kerk-Uyl,, onnuttig vuyl ,,

Zig naer de Kerk gaen wenden:

Niet tot meer eer,, van Godt den Heer.,,

Maer om de Kerk te schenden:

De lamp aenrand ,, die aldaer brand,,

Hy wilt Gods eer uyt dooven;

En ziet hy schend,, Gods Sacrament,,

Met d'Olie daer te rooven.

Den Kerk-Uyl met synen vuylen drek onreynigt en bevlekt de cieraeden en Autaeren der Kercken. Plinius [Lib. 18. C. 35. & Lib. 29. C. 4. Item Lib. 30. C. 6.] Schryft ook veel van den eygendom en natuer der Uylen, uyt wie P. Berchorius het boven verhaelde schynt ontleent te hebben.

Eenen treffelyken Abt had voor een Zinne-Beeld doen schilderen eenen Uyl, die by nacht op roof uyt-vloog, met dit onder-schrift:

In tenebris evolat.
Hy vliegt uyt in de duysternissen.

Hier door willende te kennen geven, dat die by nachten veel swieren en loopen, onkuysche, diefachtige en ondeugende menschen zyn. Sy volgen den Uyl naer, daerom:

Die vliegt in duysternis,
Voor vast ondeugend is.

Dit bevestigt de eeuwige waerheyd, zeggende: Omnis qui male agit, odit lucem. (Joan.

[p. 57]

C. 3. ℣. 20.) ‘Alle die quaed doet, haet het licht.’ Waer op den H. Cyrillus Alexandrinus aldus zegt: Recusat omnis, qui male agit, lucis illuminationem. ‘Alle die quaed doet, wilt het schynzel van 't licht tot geen getuygen hebben.’ Daerom zegt ook den Propheet Job, van de onkuysche en overspeelders sprekende: Oculus adulteri observat caliginem, dicens: non me videbit oculus: & operiet vultum suum. ‘Het oog des over-speelders neemt de duysterheyd waer, zeggende: geen oog zal my zien; en hy bedekt syn aengezicht.’ Dit zelve doen ook de Dieven, die by nacht rooven en stelen: aldus heeft Judas gedaen, des nachts Jesum synen Meester verraedende en leverende; en Jan van Loven, des nachts den zelven Godt roovende en stelende in de Capelle van de H. Catharina binnen Brussel.

Christus onsen Saligmaeker eens komende in den Tempel, binnen Jerusalem gebouwt, en daer ziende de Heylig-schenderyen en onteeringen van dien H. Tempel, dreef hy daer uyt alle de Verkoopers en Koopers, en de tafelen der Wisselaers, en de stoelen der Duyven-verkoopers heeft hy omgeworpen, tot hun-lieden zeggende dêze straffe en ziel-treffende woorden: Domus mea Domus orationis vocabitur: vos autem fecistis illam speluncam latronum. (Matth. C. 21. ℣. 13.) ‘Myn Huys zal een Huys des gebeds genoemt worden: en gy lieden hebt dat een

[p. 58]

moordenaers spelonk gemaekt.’ Ziet! dêze Verkoopers maekten van den Tempel Gods eenen Winckel om koopmanschap te dryven, en door gierigheyd en woeker aengedreven zynde, persten sy de arme koopers het geld uyt, om al wat dat sy kochten, ten diersten en boven de weerde te betaelen, gelyk getuygen de HH. Hieronymus en Chrysostomus (Citati ab A Lap. hîc) en daerom geeft hun den Saligmaeker den naem van Moordenaers en Dieven, die synen H. Tempel ontheyligen en schenden.

Hebben deze den naem van Dieven en Moordenaers gekregen, om dat sy in den Tempel onrechtveerdigen koop-handel dreven: wat naemen zal men dan niet geven aen die in de Kercken stelen en rooven? Ziet men eylaes nu niet, dat op groote Feest-dagen, als'er in de Kercken grooten toeloop van menschen is, dat'er onder de zelve ook veele dieven en beursse-snyders gevonden worden, die ten tyde van de H. Misse, Biechte, Communie, Sermoenen, en Loven; in het inkomen en uyt-gaen der Kercke, tusschen het groot gedrang van 't volck, geld, neus-doeken, snuyfdoozen, goude en zilvere horlogien, en ander dierbaere saeken stelen en rooven? Zyn die geen Kerk-dieven? Zyn dit geen schenders en ontheyligers van 't Huys Gods? Ongetwyffelt, en van dêze mag men vry zeggen: dat sy van het Huys Gods eene speloncke der Moordenaers maeken.

Dat nog goddelooser en rampsaliger is! vind

[p. 59]

men nu in dêze bedrukte tyden niet, dat'er booswichten gevonden worden, die hun des avonds in de Kercken heymelyk versteken en laeten in sluyten, oft daer 's nachts langs een venster in breken (gelyk Jan van Loven gedaen heeft) en dan daer de Offer-blocken open-breken, en allen het aen Godt geoffert geld daer uyt haelen? Ja, hunne goddeloosheyd gaet nog voorder: sy durven met hunne diefachtige handen de zilvere Lampen en Kandelaeren van voor en op de Autaeren rooven; de zilvere en goude Croonen van de hoofden der Beelden van Jesus, Maria en andere Heyligen nemen. Ja, dat het alder-goddelooste en rampsaligste is! zoo wyd is hedendags de boosheyd der heyligschendende Kerk-dieven gekomen, die met geen traenen genoeg beweent, noch met geen pynen genoeg gestraft kan worden, dat sy met geweld Gods Tabernakels open-breken, met ongeweyde handen de geheyligde Vaten aenraeken, de Venerabels en Ciborien daer uyt haelen, en de HH. geconsacreerde Hostien, die daer in waeren rustende, en tot aenbiddinge en nuttinge der Christene Geloovige bewaert wierden, de zelve HH. Hostien, den Godt van Hemel en Aerde, daer onweerdelyk uyt haele, en met de alder-schandelykste oneerbiedinge, op den Autaer, op den grond, oft op andere oneerlyke plaetsen worpen en met voeten treden! ô goddeloosheyd! ô rampsaligheyd! wie kan oft zal dusdaenig schelm-stuk gelooven?

[p. 60]

Maer zouden dusdaenige aerd-schelmen en goddeloose Kerk-schenders met den naem van Christenen mogen genoemt worden? Zommige zeggen van ja. Den geleerden C. à Lapide geeft aen deze den naem van Semi Atheos: (in Matth. C. 21. ℣. 13.) Halve Godt-verloochenaers. Maer dêzen wyzen Man schynt de goddeloosheyd van deze aerds-schelmen niet genoeg gekent te hebben: waerom ik durve zeggen, dat sy Volkome Godt-verloochenaers zyn. Want hoe konnen dêze met waerheyd in Godt gelooven, die in synen eygen H. Tempel, voor syne al ziende oogen, in syne getergde goddelyke tegenwoordigheyd, die hunnen almogenden Rechter is, en hun terstond met de dood en eeuwige verdoemenisse straffen kan, niet en schroomen en weder-houden worden van dusdaenige goddelooze schelmstucken te bedryven? Hoe kan dit H. Geloof 't zaemen staen met hunne verdoemelycke wercken? Vervolgens zyn sy geen Christenen meer; maer Godt-verloochenaers.

Ah! met wat wreede en eeuwig-duerende pynen zal den rechtveerdigen Godt dêze heylig-schendige boosheyd straffen? laet ons met vreeze en eerbiedinge Godt zelfs dit hooren zeggen door den mond van synen Propheet Jeremias, (C. 7. ℣. 11.) Numquid ergo spelunca latronum facta est Domus ista,in quo invocatum est Nomen meum? ‘Is dan dit Huys een speloncke der moordenaeren geworden, waer in mynen Naem aengeroepen is?’

[p. 61]

En zonder op dêze vraege iets te antwoorden, voegt hy daer terstond by: Ego, Ego sum, Ego vidi, dicit Dominus. ‘Ik, Ik ben het, Ik heb 't gezien, zegt den Heere.’ O wondere en verholen woorden! wat beteekent dit drymael Ik, Ik ben het, Ik heb 't gezien, zegt den Heere? Den H. Dionysius Carthusianus antwoord hier op: Ego sum Judex, ‘Ik ben den Rechter,’ die dêze schroomelyke schelm-stukken wreedelyk zal straffen. C. à Lapide op dêze woorden zegt: Ego sum, qui ea scelera brevi vindicabo, & puniam. ‘Ik ben het, die dêze schelm-stucken in 't kort zal wreken en straffen,’ die in myn Huys geschieden.

En dit met reden: want is het saeke, dat de goddelyke rechtveerdigheyd met een onverwachte en haestelyke dood Oza heeft gestraft, om dat hy vermetelyk zyn hand uytstak om de Arcke des verbonds, die waggelde, tegen te houden. (2. Reg. C. 6. ℣. 7.) Met wat schroomelyke tormenten, met wat een wreede dood, met wat schrickelyke pynen der helle zal hy in der eeuwigheyd niet straffen, die in de Kercken zilvere Lampen en Kandelaeren, Kelcken en Ciborien, zilvere en goude Croonen der Beelden van Jesus en Maria rooven? Ja, die syn eygen Vleesch en Bloed, Godtheyd en Menscheyd in 't Alderh. Sacrament rustende, onteeren, rooven, mishandelen, en met voeten treden. Ah, wat grouwelyke tormenten hebben dêze te verwachten!

[p. 62]

Ziet Heliodorus, eenen Dienaer van den Koning, was te Jerusalem gekomen, om de kostelyke schatten uyt den Tempel te rooven, en zoo hy dit meynde uyt te wercken, quamen twee hemelsche geesten, die hem met roeden hebben gegeesselt, en langen tyd wreedelyk geslaegen, (2. Mach. C. 3.) waer op Picinelli zegt: Icti sapite Sacrilegi, het welk ik aldus vertaele:

Leert door plagen,, en swaer slagen,,

Wys te worden, boos gezel,

Oft de plagen,, zult gy dragen,,

Eeuwig! eeuwig in de Hel!

Waerom ook Q. Curtius gezeyd heeft: Sacrilegos cum Deo pugnare: (L. 7.Hist.) ‘Dat de Kerk-roovers met Godt vechten.’ Veel meer andere Kerk-roovers en schenders zouden wy hier uyt de H. Schrifture en andere Historie-boeken konnen by brengen, de welcke altemael in hun leven grootelyks gestraft zyn: maer die voor by gaende, keeren wy ons tot den Kerk-roover Jan van Loven, waer van volgt de

Historie.

ZOo haest als dêzen Jan van Loven, van Engiën tot Brussel was gekomen, begon hy rypelyk te over-dencken, op wat plaetse en door wat middelen hy syn boos voorne-

[p. 63]

men en goddeloos schelm-stuk zoude konnen in 't werk stellen en uytvoeren. Hy hadde nu al lang af-gespied en door-snuffelt veele Kercken zoo van binnen als van buyten, en naer lang zoeken vond hy geen bequamer tot syn goddeloos inzicht, als die van de H. Catharina, die als dan eene Capelle was, en gelegen ontrent de oude Vlaemsche Poorte, die nu ter tyd is afgebroken. Dêze Capelle wierd zeer weynig van het volck bezocht, vermits daer weynige goddelyke Diensten gedaen wierden, en de zelve was tot dienst en gebruyk der Parochiale-Kercke van den H. Joannes Baptista tot Molenbeke, gelegen in de Voor-Stad van Brussel. In dêze Capelle wierden bewaert eenige geconsacreerde Hostien, om aen Persoonen, die van de voorzeyde Parochie waeren en in de Stad woonden, des nachts en in andere noodzaelykheyd van ziekte en stervens nood, de leste H. Sacramenten te bedienen.

Jan van Loven hebbende, door duyvels ingeven, vast besloten syn goddelooz voornemen en grouwelyke Heylig-schendery uyt te werken, gaet des nachts ontrent de maend October van 't zelve Jaer 1369, in 't midden der duysternissen, voorzien van eene hooge leeder en andere breek-instrumenten, recht naer dêze Capelle: klimt langs de leeder op, breekt eene venster open, en daelt door de zelve naer beneden, alwaer hy met geweld het Tabernakel heeft open-gebroken. In dit Ta-

[p. 64]

bernakel wierd eene Ciborie bewaert, waer in besloten waeren sestien geconsacreerde Hostien, eene groote, om in de Remonstrantie gestelt te worden op sommige Feest-dagen, tot aenbiddinge der Christe Geloovigen; en vyftien kleyne, om in tyd van noode tot de zieken gedragen te worden. Deze Ciborie met de sestien geconsacreerde Hostien neemt hy met syn heylig-schendende handen uyt het Tabernakel, doet alles in eenen sak, klimt hastelyk door de open-gebroken venster weer naer buyten, en draegt dêzen H. Schat mede, zonder in syn goddelooze Kerk-dieverye van iemand gezien oft ontdekt te worden.

Ik mag met waerheyd van Jan van Loven hier zeggen, het gene den H. Evangelist Lucas van Judas geschreven heeft: Quaerebat oportunitatem ut traderet eum sine turbis. (Luc. C. 22. ℣. 6.) ‘Hy zocht gelegentheyd om hem te leveren zonder de schaeren.’ Zoo haest dezen rampsaligen Kerk-dief de geconsacreerde Hostien in syn macht hadde gekregen, was hy zeer verblyd, en den zelven morgend met den vroegen dageraet, treckt hy heymelyk uyt de Stad, en begeeft hem naer Engiën, alwaer gekomen zynde geeft hy de Ciborie met de sestien H. Hostien aen den Prins Jonathas, om van hem (als eenen anderen Judas van de Opperste Priesters) het geld, dat hem toe belooft was, te weten 60. goude Moutoenen, te ontfangen. Inder waer-

[p. 65]

heyd, als dezen Kerk-dief de Ciborie aen Jonathas over-leverde, konde hy als Judas tot hem zeggen: Ipse est, tenete eum (Matth. C. 26. ℣. 48.) ‘Hy is het, houd hem vast.’ Voege hier by dit volgende Jaer-schrift:

eX teMpLo sanCtae CatharInae Joannes DeI hostIas raptaVIt.

Dat is:

Joannes heeft met geweld Gods Hostien uyt de Kerk van de H. Catharina gerooft.

Christelyke bemerckinge.

HEt was een aldergrootste oneer en schandelyke mishandelinge, die de versteende Joden Christus onsen Saligmaeker hebben aengedaen in synen H. Tempel binnen Jerusalem. Hy vroeg aen hun (Joan. C. 8. ℣. 46.) Quis ex vobis &c. ‘Wie van U-lieden zal my berispen van sonde?’ Hier door wierden de Princen der Priesteren zoo uyt-zinnig vergramt, dat sy aen den onnoozelen Saligmaeker menigvuldige oneerlyke naemen gaven, onder andere zeggende, dat hy eenen Samaritaen was, en met den Duyvel omgong. Christus dit weder-leggende, wierden sy zoo razende gram, dat den H. Joannes zegt: Tulerunt ergo lapides, ut jacerent in eum. ‘Sy hebben dan steenen opgenomen, om die op hem te worpen.’ Sy wilden hem dood steenigen, en dit in synen H. Tempel! ô

[p. 66]

grouwzaeme Heylig-schendery! ô onuytsprekelyke oneer aen Jesus in syn eygen Huys! en dit door de rampsalige Joden; voor-ouders van Jan van Loven, die hun in de boosheyd is naer-gevolgt. O ongehoort schelmstuk! waerom en daelt het vuer niet uyt den Hemel om hun te verslinden? Waerom en scheurt de Aerde niet open, om hun in te slocken? Waerom en spannen alle de Schepzels niet t' zaemen om dit te wreken, en hun met een wreede dood te straffen?

Maer waerom hier tegen Jan van Loven en versteende Joden zoo heftig uytgevallen, aengezien daer quaede Christenen gevonden worden, die aen den zelven Heer Jesus, in synen H. Tempel, geen mindere; maer nog meerdere oneer en schande aendoen? En wie zyn dêze quaede Christenen? Het zyn die, waer van den Saligmaeker zelfs, de H. Gertrudis naer de H. Communie eens onderwyzende, zeyde (S. Gertrud. Infin. L. 3. C. 18.) ‘Is 't saeken dat iemand synen mond niet en wederhoud van ydele, logenachtige, ontuchtige, eer-roovende en diergelyke woorden: (het zelve moet verstaen worden van alle andere groote sonden) en zonder leetwezen komt tot de H. Communie, dien ontfangt Christum op de zelve maniere, gelyk die eenen Gast in den ingang van syn huys met steenen zoude over-vallen, en worpen.’ Eylaes! hoe menigmael word hedendags Christus niet wreedelyk met steenen geworpen

[p. 67]

door een quaede en Heylig-schendende Communie? Voorwaer deze mishandelen met Jan van Loven, Jesus hunnen Heer en Godt!

Tot proef hier van, vraeg ik: waer 't saeken dat iemand door eene goddelooze stoutigheyd zoude durven de H. Hostie uyt de Ciborie nemen, en de zelve worpen in den vuylen stinckenden drek: zoude dusdaenigen Heylig-schendenden booswicht niet den haet verdienen van Hemel en Aerde? Zoude men pynen genoegzaem konnen uytpeyzen, om hem volgens syn misdaed te straffen? Voorwaer niet minder; maer veel verworpender mishandelt iemand Christus, die in doodsonde zynde hem ontfangt door een quaede Communie. Dit getuygt den H. Bernardinus van Senen (apud Lohn. V. Communio §. 2. n. 15.) zeggende: Non minus est detestabile in os polutum, quam in lutum mittere Dei Filium. ‘Het is niet min verdoemelyk den Zoone Gods te werpen in eenen besmetten mond, als in den vuylen modder.’

Om dêze verdoemelyke boosheyd klaerder aen te toonen, stel ik hier de gelykenisse van den geleerden Salmeron. (Tom. 9. tr. 41.) Waer 't saeken dat eenen Dief en Moordenaer nu door syn moorden en rooven zeer ryk geworden was en overvloedig geld en schatten vergaedert hadde, de uytzinnige vermetentheyd hadde van den Rechter, met syne Dienaers der Justitie, in syn huys te nooden en te ontfangen, en aen hem aldaer te too-

[p. 68]

nen de gestolen goude en zilvere Kelcken, Diamante Croonen en andere kostelykheden. Wie en zoude niet zeggen, dat dien Dief en Moordenaer vermeten en vol boosheyd was, en oorsaek van de wreede dood, waer mede hem den Rechter zoude straffen? Aldus doet ook den Sondaer, die onweerdig communiceert, zegt Salmeron, hy ontfangt in 't huys van syne Ziele synen Godt en Rechter, hy vertoont hem daer alle syne sonden en boosheden, ja, hy begaet nog een nieuwe sonde van Heylig-schendery, waer door hy de dood en eeuwige verdoemenisse plichtig is. Aenmerkt nu de uytzinnige goddeloosheyd van dusdaenigen Booswicht; hy en vreest Godt synen Rechter niet, of syn Dienaers der Justitie, waer door verstaen worden de goddelyke Eygendommen, de welcke zyn: syne Almogentheyd, Alwêtentheyd, en Rechtveerdigheyd, die hem op den zelven oogenblik met de dood konnen straffen en voor eeuwig in de Helle smyten en verdoemen.

Dat dusdaenige hun spiegelen aen den verrader Judas, van wie den H. Joannes schryft: Post buccellam introivit in eum Sathanas. (Joan. C. 13. ℣. 27.) ‘En naer den beete is den Duyvel in hem gevaeren.’ Zoo haest hy syn eerste Communie onweerdig hadde ontfangen, is den helschen Vyand wêzêntlyk in hem gevaeren, wiens slaeve hy is geworden en gebleven. Dit getuygt den H. Augustinus zeggende: Datus est panis Judae, per quem man-

[p. 69]

cipatus est Diabolo. (in Psalm. 108.) ‘Het brood is aen Judas gegeven, waer door hy geworden is de slaeve van den Duyvel.’ Het zelve geschied, op eene onzienbaere maniere, aen die onweerdig Communiceren. Hoort den Apostel Paulus spreken: Qui manducat & bibit indigne, judicium sibi, manducat & bibit. (1. Cor. C. 11. ℣. 29.) ‘Zoo wie onweerdiglyk (dit Brood) eet en drinkt, die eet en drinkt het oordeel voor syn zelven.’ Wat beteekent het oordeel voor syn zelven eeten en drincken? Den H. Chrysostomus antwoord: Judicium sibi manducat, id est, damnationem. (in hunc loc.) ‘Hy eet het Oordeel voor syn zelven, dat is, de verdoemenisse.’ Dat dit het eynde is geweest van den rampsaligen Judas, weten wy zeker: en ook het eynde is geweest van den Heyligschender, Jan van Loven, konnen wy gelooven.

De af-beeldinge van dêzen Heylig-schendenden Kerk-roof, is de tweede Schildery in de Kercke van de H. Gudula, bekostigt en vereert door den Hoogweerdigsten Heer Joannes Baptista de Smet, benoemden Bisschop van Ipren: onder de zelve staet, als volgt:

Avaro nihil est scelestius. Eccli. 10. ℣. 9.

Infringit, Catharina, tuas sceleratus in AEdes,

Et rapit in niveo qui latet orbe, Deum.

Exhorres facinus ? Promissa pecunia quondam

Sacrilegas Judae fecerat esse manus.

Het welcke bediedt:

[p. 70]

Niet en is 'er arger als een gierig Mensch. Eccli. 10. ℣. 9.

Een gierig godd'loos Mensch; met naeme Jan van Loven,
Breek t 's nachts in dees Capel, durft de Cibori' rooven

Met sesthien Hostien in. Schroomt hy dit schand'-lyk feyt?

Was 't ook de geld-zucht niet, die Judam heeft misleyd,

Eyndige dit tweede Hooftstuk met de naer-volgende Jaer-schriften.

qUI InIqUe faCIt, oDIt LUCeM.
Dat beteekent:
Die ongerechtelyk doet, haet het Licht.

sCeLestUs noCte fUratUr DeUM.

Dat is:

Den goddeloozen rooft Godt des nachts.

fUratas hostIas fUr Iste Joannes pro seXagInta aUreIs, sICUtI ConVerant, Jonathae, JUDeorUM sUperiori angIae habItantI portaVIt.

Dat is:

De gestolen Hostien heeft dien Dief, Jan van Loven, voor 60. goude Penningen, volgens hun accoort, gedragen aen Jonathas Oversten der Joden tot Engiën woonende.