Verhandelinge van de opvoedinge en ziekten der kinderen
(1684)–Steven Blankaart–
AuteursrechtvrijI.DOor dese en gene gelegentheden komt het somwyls te gebeuren, dat de Kinderen haar water of t'eenemaal opgestopt is, of niet dan met groote pyne wateren konnen: En alhoewel | ||||||
[pagina 139]
| ||||||
oude luiden dese quaal meest aantreffen, egter hebben we sulx mede niet selden in Kinderen bespeurt. | ||||||
II.Een der voornaamste Oorsaken is de Steen en Graveel, welke de Pis-wegen, 't zy in de Nieren, Pis-pypen of de blaas verstoppen, de Pis geheel of ten deele blyft staan, soo dat de selve men doet wat men doet, niet uit geloost werd. | ||||||
III.Somtyds is'er al te veel slym in de blaas, welke door de Pis-pijp of Schaft niet konnende heen loopen, de selve verstopt, en de Pis geen of weinig doorgang verleent. | ||||||
IV.Wanneer de Pis so scherp is, datse een Convulsie in de blaas komt te maken, soo werden de spieren, die helpers zijn, om de Pis uit te losen, niet ingespannen, om haar behoorlyke beweginge te verrigten, soo dat dan de Pis binnen de blaas blyft, of alleenig droppelwys werd uitgeloost. | ||||||
V.Wanneer de Kinderen te veel Ooft gebruiken, werd door dat menigvuldige suur het bloed verdikt, van welke soo veel Pis niet afgescheiden werd als behoort, vermids die Water- | ||||||
[pagina 140]
| ||||||
deeltjes gelijk als in de boeyen leggen, en 't geen noch door de Nieren werd gekleinst, is dik, makende in de blaas geen of weinig prikkelinge, soo dat men wel dikmaals pist, maar weinig te gelyk. | ||||||
VI.Sommige konnen niet al te wel wateren, wanneerse alleen verscheide bier gedronken hebben, het welke kan gebeuren, wanneer het bier niet even oud is, en het eene suur, en 't andere soet en vers. Het suure dan heeft veel suure deeltjes in sig, en het andere heeft veel Alcali, welk suur en Alcali te samen vereenigende, een dik vogt uit maken, op die wyse, gelyk we in de sevende Figuur getoont hebben, alwaar het acidum, met het Alcali te gelijk met de oliagtige takjes so vereenigen, dat se malkanderen beletten te bewegen, gelyk sulkx hier voren breeder is verklaart. | ||||||
VII.Sommige Kinderen niet alleen, maar selfs oude Luiden, hebben niet alleen de gewoonte van haar water op te houden, wanneer se door schaamte, in een geselschap zijnde, niet dorven wateren: Hier door komt het te gebeuren, dat door de menigte Waters, de Veselen van de blaas werden uitgeset, soodanig, datse gelyk als komen te breken, even gelijk als een hair van | ||||||
[pagina 141]
| ||||||
het hooft matig uitgerekt zijnde langer werd, en los gelaten zijnde, zijn vorige langte krygt, maar zoo men de zelve al te seer uitrekt, zal de zelve om de brekinge van verscheide Veseltjes langer blyven, en by gevolg so ligt niet tot malkanderen toegetrokken werden: Even dan, seg ik, gaat het mede met de uitgerekte Veseltjes van de blaas, want indien de selve matigt werden uitgerekt, konnense sig weder behoorlyk toetrekken, en de Pisse uitperssen: Maar indien door het al te zeer uitrekken eenige Veseltjes gebroken zijn, blyven zy kragteloos, en te lang, en dat is seer gevaarlyk, en niet wel te genesen. | ||||||
VIII.Ik heb een Persoon gekend, welke in een schuit vol volk zat, en groote pis kreeg, en alhoewel hy daar nog eenige uiren moeste verblyven, soo dorste hy egter niet wateren, want hy was zeer beschaamt. Op het land komende, en willende in de eerste Herberg wateren, kon hy niet, maar hem quam groote pyn in de blaas over, ik daar by geroepen zijnde, toefde niet lang, met een Catether door de Schaft daar in te laten brengen, en liet het water daar door afloopen, waar na hy groote baat bevond, maar was egter noch niet gansch herstelt; Daarom liet ik hem op zijn buik en het Perinaeum heet Sand leggen, waar na hy wederom is genesen. Sulke en diergelyke oorsaken maken dan een op- | ||||||
[pagina 142]
| ||||||
stoppinge van Pis, het zy in't geheel of ten deelen. | ||||||
IX.Het zy dan uit wat oorsaak sulx voortkomt, men moet uit de Genesinge noit vertragen, want het uitstellen heeft'er menig de dood aangebragt. Is't dat'er Steen is, Graveel of diergelyke, en het water niet af wil gaan, 't zy wat Middelen men gebruikt heeft, soo is de Catether het beste instrument, om het ten eersten te doen voort komen. | ||||||
X.Kinderen die veel met Graveel gequollen zyn, moet men veel Theé laten drinken, dagelyks myn Sal Volatile ingeven, dat ik daar toe bereide, en voorts een Diëet houden sonder suur, of sout, en ik verseker een ieder datse dit doende, al het Graveel sullen quyt geraken, en daar na noit meer van weten. | ||||||
XI.Indien de Oorsaak dan van een slym in de blaas komt, soo is de Theé warm gedronken mede seer goed, met een weinig saad van Peterselie gedronken. Op de blaas legt men heet Sand, want de warmte komende door te dringen, maakt al die slym wederom dun, en doet by gevolg wel wateren. Men maakt'er anders mede wel een stovinge op: | ||||||
[pagina 143]
| ||||||
Als
Het welke men met doeken warm op het Gemagt legt. | ||||||
XII.Men moet de Kinderen dan noit qualijk bejegenen, wanneer se willen wateren, want indiense het te lange inhielden, heeft men dat gevaar te wagten, waar van wy boven een Casus hebben verhaalt, waar van de Genesinge op de selfde wyse moet toegaan. |
|