Verhandelinge van de opvoedinge en ziekten der kinderen
(1684)–Steven Blankaart–
Auteursrechtvrij
[pagina 81]
| ||||||||||
I.NIet selden gebeurt het, dat de Kinderen met Winden en oprupsingen gequelt werden, die haar seer moeyelyk vallen, want hare buikjes werden daar door gespannen en opgeblasen, so datse daar door mede pyne krygen, en ligtelyk uitgeven, 't gene zy genuttigt hebben, zo dat dese ziekte van de Buik-pyn, maar als in graden en trappen van elkanderen komen te verschelen, alleen dat in de Winden meerdere slym en minder suur schynt te wesen. Om nu tot het rechte Verstand te komen, is het gansch noodig d'oorsaken daar van t'ondersoeken. | ||||||||||
II.We seggen dan dat d'Oorsaak een slym is, want indien daar geen slym was, souden daar sekerlyk geen blaasjes, noch daar uit Winden ontstaan konnen. Want de Winden, welke in de darmen geboren werden, zyn niet anders dan een slym welke door de subtyle materie des Hemels bewogen werd, en tot blasen gemaakt. Even als wy sien wanneer iets aan't fermenteren geraakt, daar een menigte blaasjes gemaakt werden, om dat de subtyle Materie rondom in | ||||||||||
[pagina 82]
| ||||||||||
die lymige en taaye deeltjes besloten werd, en geen uittogt vindende, ons een blaas vertoont. Hier van heb ik in't breede in myn Institutie af geschreven, en bysonderlijk in myn Verhandelinge van de Fermentatie, waar na ik den Leser kan senden, niet behoevende geduirig eenderlei saken op te halen. | ||||||||||
III.Van de Uiterlyke Oorsaken is de koude die de Kinderen lyden geen van de minste: Want gelijk alle jeu-sappen door de koude komen te stollen, als elders wyt-loopig is verhaalt, alsoo geschied sulx mede in ons lighaam, welke te traag loopende en te seer aan een geperst werdende, een lymig Vogt vertoont. We weten genoegsaam, dat als iemant te seer verkoud is, veel slym door de neus en mond quyt geraakt, wat is dat anders dan een vogt dat te seer verstyft is, en niet behoorlijk kan omloopen. | ||||||||||
IV.Sulx heeft mede zijn begin van de Suiker, die de Kinderen in haar pap gedaan werd, gelyk veele luyden de gewoonte hebben, om de Kinderen quansuis wat smakelyks te geven. Dese Suiker weten we seker dat als se met Water of eenig ander vogt gemengt werd , datse een lymachtig Vogt uit maakt: Dese Suiker dan in menigte alle dagen in het Lichaam komende, moet een groote menigte slym veroorsaken, waar | ||||||||||
[pagina 83]
| ||||||||||
door de Darmen beset en vervult werden, so dan by dese slym eenige werkende deeltjes komen, moet die slym geweldig uit spannen, welker uitspanninge blaasjes zijn, en te veel uitgespannen werdende, breken en een Wind veroorsaken, die dan na de verscheide gelegentheden van onder of van boven uitgeloost werd. | ||||||||||
V.De Genesinge bestaat dan hier in, dat men de Gelegentheid af snyd, waar door de slym veroorsaakt werd, namelijk de Kinderen van koude t'onthouden, en veel suiker of andere slymige kost te geven. Ten tweeden moet men de slym die reeds in't lichaam gemaakt is uitdryven. De slym nu die in de Darmen is, kan men door een purgans uit dryven, van een weinig scammoneum onder de Pap te mengen, tot twee, vier, ses en meer greinen, na dat de Kinderen groot zijn, en krachten hebben, dit mag om de twee of drie dagen wel eens hervat werden, want de slym wil in een reis niet door gaan, daarom moet men dat verscheidene reisen hervatten. | ||||||||||
VI.De slym nu die noch in't bloed, en in eenige andere hoeken des Lighaams sit, moet men door andere middelen soeken werkelyk en vloeybaarder te maken, waar toe de vlugge souten en de vlugge Aromatike Olien de bequaamste zijn, want onder de melk mag men eenige drop- | ||||||||||
[pagina 84]
| ||||||||||
pen Olie van Anys droppen, of mede wel Olie van gedistilleerde Foelie en Notemoskaten, welke uit een aromatyke vlugge Olie bestaan, welke in het bloed komende, de selve werkelijkheid dese taye slym mede deeld, die het selver heeft. Wat kan men dan beter hebben als dit, ten zy men daar eenige vlugge souten begeerde by te mengen, van
Item wat Anys, Brandewijn, Kerwe en diergelyke warme dingen. Of
Of
Dese en diergelyke kan men de Kinderen lepel-wys ingeven: De Moeders of Suigsters die een Kind suigen moeten wat Lavas-Water of wat dobbelden Anys gebruiken, of het volgende lepel-wijs. | ||||||||||
[pagina 85]
| ||||||||||
Tegens dat men het Kind te suigen geeft, moet men daar een lepel vol of twee van gebruiken, zoo krijgt het Kind daar mede wat van in het lyf. | ||||||||||
VII.Maar het kan gebeuren, dat de melk die de Kinderen suigen, selfs niet en deugd, lijmagtig en tay is, zo dat de Vrouwtjes mede Sorg mogen dragen, dat haar melk verbetert werd, op dat de Kinderen daar geen schade af te wagten hebben, gelijk men dat menig reis siet gebeuren. Zy moeten dan mede al eenig sal volatile oleosum gebruiken, waar toe ik soodanigen soort heb, als'er ergens te vinden is. Het vorige voorschrift konnen sy mede laten bereiden, en gebruiken het lepelwijs, soo sal de melk allenxkens beter werden, en voor het Kindjen voedsamer. | ||||||||||
VIII.De Kindertjes die nu soo windig zijn, mag men wel geduirig warme doeken op de buik leggen, en strijkense met eenige fijne doordringende Olien: gelyk als Olie van dil en kermillen, met een weinig Olie van gedistilleerde | ||||||||||
[pagina 86]
| ||||||||||
Munt, en uitgeperste Olie van Notemoscaten, hier mede strijktmen warmtjes over den buik. | ||||||||||
IX.Sommige schieten klysteren in van onderen, welke warm geset zijnde, dikwyls veel deugd konnen doen, als by voorbeeld
Of
Dese en diergelyke dingen zijn de beste die men in't Werk kan stellen. |
|