Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

CCCLV. Hoofd-stuk. Ostrutium, Imperatoria; Herba Gerardi, Meester-wortel; Geraarts-kruid, Seven-blad, Flerecyn-kruid.

DEn Ostrutium heeft groote en breede bladen, zynde yder in dry'en gedeelt, en yder derde nog in eenige langwerpige, geschaarde en puntig toeloopende bladen. De struik wast dikwyls wel twee voeten hoog, van onderen wat roodagtig, geknoopt, en niet seer dik. Op het opperste komen kransen met veele kleine witte bloemtjes. Het zaad is byna dat van den dil gelyk, zynde dun, plat en breed. De wortelen zyn redelyk dik, gins en weder kruipende, en des winters over blyvende, waar uit in de Lente veele nieuwe scheuten komen. Dit geheele gewas is sterk van reuk en smaak.

Een tweede soort noemt men wilde, als mede Geraads-kruid. Dese is de voorgaande in bladen, enz. seer gelyk, maar is wat kleinder en lager; zyn wortel soodanig voortsettende, dat het voor een onkruid strekt, konnende naulyks uitgeroeit werden. Ook is het wat onaangenamer van reuk en smaak.

D'eerste ofte tamme vind men hier alleen in de kruid-hoven, en bloeid in de somer. Maar de wilde siet men, tegen zyn dank, in de hoven: wast

[p. 438]

veel aan bolwerken, schuttingen, en grasige plaatsen: bloeid mede in de somer.

De wortel van de tamme is alleen in gebruik, hebbende een fyn oliagtig en doordringd sout in sig: hier om doet het sweeten en is onder de voornaamste tegengiften in de pest, enz. te rekenen. Is dienstig in alle slymige siekten, in long-qualen, verslymde maag-sappen, winden, watersugt, vryster-siekten, lammigheden, geduirige slaperigheden, buik-pynen, langduurige koorsen, tegens d'agterblyvende stonden, enz. men kan dese wortel trekken als Thée. Ook kan men haar op wyn of brandewyn setten, en daar somwyls een lepel vol van gebruiken: men kan daar een water van overhalen, en te gelyk een fyne olie. En uit het over geblevene in de ketel, kan men een sweet-extract maken; uiterlyk gebruikt men het op alle geswellen, en keel-ontstekingen, om te gorgelen: ook mag men van dit gewas pappen en stovingen maken tegens de verstervingen der leden, jigt, voet en hand euvel. Het poeder onder salven gemengt, doet de splinters uitvallen. De wortel gekauwt dient tegen de tandpyn; maar nog beter is de fyne olie in of aan de tand gedaan.

De Geeraarts-wortel is mede van de selfde kragten, maar selden in gebruik.