Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

CCCII. Hoofd-stuk. Malus, Appel-boom.

DE Appel-boom wast matig hoog, en redelyk dik, met veele sonder order staande takken uitgebreid. De schorse is, jong zynde, effen, glad, en wat bruin, maar werd daar na wel wat ruwer en oneffender. De bladen zyn breed en lang-rond, matig spits-toeloopende, en rontom een weinig geschaart. De bloemtjes komen in de Lente met vyf witte blaadjes, in welker midden veele roodagtige veselen met haare nopjes uitsteken, matig groot. De koleur is mede wel wat bleik-purperig, ofte lyf-verwig. Hier na volgen de vrugten, die d'eigentlyke Appelen zyn: dese zyn seer van malkanderen verschelende: want daar zyn vroeger en later ryp werdende; sagte, harde, ronde, langwerpige, groote, kleine, geele, roode, groene, grauwe, gemengelde, soete, suure, enz. waar van yder

[pagina 384]
[p. 384]

zyn verscheiden benaminge heeft: als Paradys-Appel, Kool-Appel, Aagt-Appel, Joopjes, Knoop-steertjes, Scyverts, Seivelingen, Guldelingen, Goe-soeten, Hondert-mark, Rabauwen, Bobbers, Pot-Appels, Kannetjes-Appels, Wyn-Appels, Cipel-Appels, Ribbelingen, enz. Dese hangen aan steeltjes: dese hebben aan haar end een kruintjen, zynde het teiken, daar het bloemetjen aan geseten heeft. In 't midden is het Klok-huis, ofte liever zaad-huisjen, bestaande uit eenige vakjes, met Perkement gelyken de wanden bekleed, hier in vind men langwerpige en spits-toeloopende donker-bruine zaden in, die van binnen wit zyn. In den Herfst werden de bladen hard en dor, die dan allenxkens afvallen. De wortelen zyn krom en slim, gins en weder door d'aarde henen borende.

De tamme werden in de hoven en Boom-gaarden aangequeekt en ge-ent; maar de wilde vind men hier en daar in de bosschen, die uit haar eigen zaad sonder oefeninge voortkomen.

De Appelen, het sy van wat soort het sy, bestaan uit veele werkelyke deeltjes, hebbende alle seer veel suur by sig, waarom sy in traage, loome lighamen ligtelyk veel suurs verwekken, voornamelyk de vers geplukte: want, die lange belegen zyn, hebben meerder rypigheid en mildigheid. Die harde kost genut hebben, mogen na de maaltyd wel een suur Appeltjen eten, om dat door der selver werkelykheid, de harde spyse mede aan het bewegen geraakt. Door dese werkelykheid vervorderen sy mede den afgang. De soete Appelen gebraden, werden met witte-brood en Saffraan op d'ontstekingen der oogen gelegt. Van het sap der Appelen werd een Syroop gemaakt, bequaam om de kragten te versterken: het sap werd mede gegist, en werd soo klaar als wyn, en als wyn gedronken. Van

[pagina 385]
[p. 385]

d'Aagt-Appelen maakt men de Pomade. Voorts werden dese vrugten gebraden, gekookt, gestooft, en op veelderhande wysen voor de keuken bereid. De bladeren zyn vrang en alle buik-loop en Vrouwe-vloeden stoppende. Het hout is wit, waar van men veelderhande werk kan draeijen.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken