Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

CLXXII. Hoofd-stuk. Dipfacus, Kaarden.

DE eerste en tweede soorten van Kaarden (mede genoemt Labrum Veneris, Carduus Veneris, Virga Pastoris, Carduus Fullonum &c.) soo wel de tamme als de wilde, hebben in ʼt begin eerst lange, groote, breede, en rontom saags-gewys gekartelde bladen. Tusschen dese schiet een seer hooge, holle stam, somtyds dry ofte vier ellen hoog, die sig in verscheide takken splitst, met verscheide stekende doornen gewapent; hebbende verscheide leden ofte knoopen. Uit yder knoop groeijen twee groote tegens over malkanderen staande bladen, zynde lang en spits toeloopende; aan de stam soodanig met haar oorsprong, alwaar sy op haar breetst zyn, gevoegt, dat sy met malkanderen een holte uitmaken, in welk den dauw ofte water blyft staan, sonder daar te konnen uitloopen, en daarom werd het Dipfacus genaamt, als of men seide dorstend kruid. Sy zyn dan lang en bleek-groen, aan de kanten wat stekelig, voornamelyk onder aan de dikke uitpuilende middel-ribbe. Op den top der takken siet men lange, rouwe stekelige bolletjes, welke scherpe en omgebogen haakjes hebben, het welke eigentlyk de Volders-Kaarden zyn.

[p. 237]

Tusschen dese komen uit de tamme gemeenlyk kleine, witte bloemtjes: maar de wilde heeft bleik-purpere, vertoonende in ʼt midden twee huisjes, gelyk als byen-huisjes: na ʼt afvallen der bloemtjes komt daar een zaad in, het Venkel-zaad byna gelyk, maar bitter: eindelyk werden dese Kaarden grys en een weinig bleik-geel: van binnen zyn sy hol, in welke men somtyds wormtjes vind. De wortel is vry lang en wit.

De derde is de voorgaande soorte ganschelyk gelyk, maar wast wat hooger en langer, ook zyn de Kaarden, ronder, korter en kleinder, dat is, niet grooter dan een oker-noot. De tamme werden gesaaid, en om dat hare haakjes wat krommer zyn, zyn sy beter tot het gebruik. De wilde wasschen beide veel langs de Water-kanten: sy bloeijen alle in Braak-maand en Hooi-maand, maar in den Herfst werden de kaarden vergadert.

De tamme werden alleen van de Volders, om Lakenen te bereiden, gebruikt. Wat voorders de kragten belangt, die zyn nog niet regt bekend: ofte, ʼt geen men daar van schryft, is nog onseker.