Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

XLIV. Hoofd-stuk. Aquilegia, ofte Akeleijen.

DE Aquileijen hebben redelyk dikke wortel, met verscheide veselen begroeid: hier uit rysen veele bladeren, van gedaante die van het Schelkens-kruid gelyk, maar lyviger, en uit den blauw groenen. De steelen der bladen, als mede de struik, zyn purperagtig rood, hebbende in haar begin wat hairagtige veseligheid. De struik is rond en stevig, en wast dikmaals meer dan twee voeten hoog: hier aan komen verscheide zyd-takjes met hare bloemen. Yder bloem heeft gemeenlyk vyf holle, naar om hoog gekeerde hoorntjes, die aan haar tippen toe zyn, en wat omgebogen, hebbende, soo sy enkel zyn, vyf blaadjes nederwaarts

[p. 74]

hangende, uit welker midden eenige draadjes komen: de dubbelde bloemen hebben veel meer hoorntjes, en soo seer niet naar om laag hangende. Dese bloemen heeft men byna van alderlei koleuren, als blauwe, witte, roode, purpere, vleeskoleurige, paarse, bonte: geele weet ik niet oit gesien te hebben. Na de bloemen volgen mede vyf spits toeloopende zaad-hoorntjes, in welke een swart en blinkend zaad is.

Dese plant schynt in Duitsland en elders in het Wilde te wasschen, maar werd by ons alleen in bloem-hoven onderhouden. Het kruid blyft des Winters over, soo dat het een plant is van lang leven, en sig door zyn wortel vermenigvuldigt. Het zaad gezaaid zynde, krygt men het tweede jaar eerst bloem, en dat van alderlei koleuren, als mede dubbelde en enkelde, even als uit het zaad van Tulpen, en Angelieren voortkomt. Sy bloeijen in de Bloey-maand, en voor dese Somer-maanden.

Van dit gewasch is niet anders in 't gebruik dan het zaad: van welke men een lood stoot, en met harts-hoorn en Scorsonere in een sakjen doet, en in 't bier hangende ofte kokende, de kinderen, die de kinder-pokjes ofte maselen hebben, te drinken geeft, en dat om de vuirigheid te lessen, en de brand uit te setten: maar of daar soo veel in steekt, laat ik daar.