De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

XXXV. Hooft-Stuk.
Van de Levens-regel, die de Zieken te onderhouden hebben.

AAngaande de Levens-wet, (diëet gesegt) der sieken weet ik niet dat van ymand behoorlyk is afgehandelt, of men vertelt ons van een diëet die de zieken by ouds in Griekenland plegen te gebruiken: maar wyl die by ons niet in gebruik is, sullen wy daar niet van reppen, alhoewel ik se niet geheel verwerp, want een schrale dieet gelyk als die pleeg te zyn, als ook het vasten is zoo vreemd niet in sommige siekten, en daarom moet men nooit de sieken aanporren om te eeten, als zy daar geen lust toe hebben, maar eerder voedende sappen en vogten te drinken geven, die ze zonder moeyten konnen doorkrygen, want dan krygen zy nog eenig voedsel: Maar is't dat de sieken genegen zyn iets te eten, moet men wagten dat hare spyse weinig sout, geen suir, en matige speceryen by fig hebben, liever al slobberende dan drooge kost, want de meeste sieke hebben dorst, en dan konnen zy niets binnen krygen dan 't geen vogtig is.

De spysen moeten meest uit een alcali bestaan, 't zy vlug oft vast, dat is 't welk zoo vlug nog zoo aromatyk niet en is, want in sommige gelegentheden doen de speceryen en alle andere vlugge dingen wel soo veel schade niet, als datse een moeyelyke warmte veroorzaaken, dat is dat de broeyende sappen door der zelver werkelyke deeltjes meerder aanpers krygen, en de vliesen niet alleen uitrekken, maar die

[p. 437]

vogten nog meerder doet broeyen, maar zoo men egter dit continueert en begeert uit te staan zal men sig daar na niet qualyk bevinden.

De limoen-schillen, salie, rosemaryn, lauwrier, kaneel,nagelen en diergelyke speceryen mogen dan by de vleis-sappen gemengt werden.

Behalven het voor gemelde moeten de sappen niet te kragtig van vet zyn, of het bekoomt de sieken qualyk, maar ze moeten als een kragtige gelei wesen, niet al te waterig ten ware het de sieken begeerden: Het kalfvleis, hoenderen &c. met rys is niet vreemt. Item een gebraden appel, vlade, soete melk met rys, gort, meel of diergelyke gekookt. Een krent-sop, oft gestoofde appel, pruimen, kervel-sop of diergelyke dingen zyn niet quaad.

Wanneer de sieken wyn oft brandewyn begeeren, moet men het haar nooit onthouden, want matig gedronken is de sieken voordelyk.

Wanneer de siekte op zyn hoogste geweest is, en de sieken iets begeeren, van soutigheid, oft suirigheid als salade, druiven, aalbessen, kersen &c. moet men het haar in middelmaat toestaan, want dit suur doorsnijd alle de slymige vogten in de maag, en maakt dat'er wederom goede gesten genereren en een behoorlyker honger ontstaat: en als de honger wederom gekomen is, moet men sich van het suur onthouden.

Sieken die wederom bekomen, mogen wel iets gebruiken om vet te werden, als chokolade met melk en eijeren des ogtens gedronken, maaktse wederom haast op de been. Luiden die Rotterdammer Bier in haar siekte drinken is zoo vreemt niet, want dat geeft haar voedsel.