Brieven en dagboek

[p. XXVII]

I. Brieven.

[p. 1]

I. 1856.
17 jaar. - 's Gravenhage.

's Gravenhage, 7 December 1856.

HOOGGEACHTE HEER!

Thans ben ik nagenoeg eene week hier, en met mijne bezigheden kan ik nu voor goed een aanvang maken. Ik ben zeer gelukkig, dat het oogenblik daar is, mijn werk weder ferm bij de hand te kunnen vatten, en dat wel met verdubbelden ijver. Vuriger dan ooit wensch ik tot gelukkig arbeiden gestemd te zijn. Verscheidene avonden heeft de Heer Dirksen zich reeds met mij bezig gehouden. De Heer Dirksen heeft, dunkt mij, eene hoogst aangename wijze om mij te onderrigten, want ik leer zonder te bemerken, dat

[p. 2]

ik de discipel ben anders dan aan de domme streken, die ik somtijds bega. De Heer S. van den Berg heeft ook aanspraak op mijn dank, daar hij zoo vriendelijk is geweest, mij al dadelijk de vergunning te bezorgen, op het Museum te copiëren. Ik heb daar dan ook reeds Vrijdag 11. een rustpunt gevonden voor Potters grooten stier. Ik ben namelijk begonnen het schaap met het lammetje te copiëren, wat geene zeer gemakkelijke taak zal zijn, niettegenstaande de groote eenvoudigheid. Hoe langer ik die schilderij bezie, hoe meer schoonheden er voor mij in zichtbaar worden, en wanneer ik niet stellig en zeker wist, dat ik binnen 's Gravenhage op het Mauritshuis voor mijn schilderezel zat, zou ik denken, dat de beesten leefden en mij, even als in de weide te Oosterbeek, met hunne domme gezichten aanstaarden en vroegen: - wat doe je toch? - Maandag avond (8 December) zal ik voor 't eerst naar de Academie gaan en beginnen met den Gladiator.

Mij blijft nog slechts over mij te verontschuldigen, dat ik u door dezen brief te lang heb opgehouden, want ongelukkig versta ik de kunst niet met weinige woorden veel te zeggen.

[p. 3]

Leiden, 15 December 1856.

WAARDE GERARD!

Uw brief deed mij heel veel pleizier èn om den vrijen, vriendschappelijken toon èn omdat ik er uit zag, dat gij tevreden zijt. Ik wist wel, dat mijne beredderingen niet anders dan goed konden uitvallen, maar zulks uit uwen eigen mond te vernemen was mij toch zeer veel waard. Ik voor mij heb gedaan wat ik kon; ik heb u in handen gesteld van drie menschen, die mijn volle vertrouwen genieten, van den Heer Dirksen, van den Heer S. van den Berg en van Gerard Bilders, en die moeten 't nu maar zamen schipperen.

Ik hoop ook, telkens vergat ik u dit te zeggen, dat gij uwe groene boekjes van Heine niet meer in de hand neemt. Dat geestige vergif is de pest voor iedereen, maar vooral voor iemand, die jong en levendig van gedachte is. Ik wil niet beweren, dat Heine u of liederlijk of speciaal ongodsdienstig zal maken, maar hij zal u onmerkbaar het geloof aan alle dingen benemen, u de overtuiging geven, dat alles malligheid en de moeite niet waard is: ouders, vaderlandsliefde, gemoedsleven, kunst, alles opwinderij en valsch gevoel en holle klanken. Niets wat hij niet afbreekt door zijne drogredenen, spotternijen en... laat het ons bekennen, somtijds gevaarlijke waarheden; eer men het weet is de geest dor, het hart leeg en koud, en gij zijt dientengevolge

[p. 4]

als kunstenaar vermoord. Geloof niet, dat ik overdrijf; op mijzelven heeft Heine een verkeerden invloed uitgeoefend, en er is zooveel anders, dat weldadig en voedend op den geest werkt, de litteraturen der verschillende volken bevatten zooveel aantrekkelijks, zoovele schatten van wijsheid en zuiver genot!

Gij zijt, denk ik, nu reeds geheel burger in den Haag. Hoe bevalt het u op de Academie? Viel het u niet een beetje tegen, dat gij aan 't pleister gezet werdt? Zijt gij al aan de perspectief, al aan den gang bij den predikant, en hebt gij al eens met mijn vriend B. kennis gemaakt?

's Gravenhage, 30 December 1856.

HOOGGEACHTE HEER!

Daar ik gisteren niet heel wel was, heb ik te huis gewerkt en wel aan het ramskopje, dat u zeker wel bij den Heer S. van den Berg gezien heeft. Ik heb het van hem te leen gekregen, om studies naar te schilderen, als ik niet op het Museum kon wezen. Ook is zulk eene studie voor mij zeer dienstig, omdat ik daardoor met minder wildheid leer uitvoeren.

December is alweder voorbij, en als ik zoo eens overdenk, wat ik gedurende die maand gedaan heb, dan kan ik niet bijzonder roemen op de veelheid en

[p. 5]

hoedanigheid van mijn werk, in dat tijdsverloop verrigt. Januarij zal mij mijne tevredenheid met mijzelven weder eenigermate moeten weêrgeven. Het heeft mij bij bovengenoemde overdenking niet ontbroken aan geruststellende uitvlugten, zoo als b. v. zóóveel dagen installeren, zóóveel dagen prepareren, zóóveel zondagen, zóóveel dit, zóólang dat, alles op een haar uitgerekend, doch hoe ik het al draaide en wendde en keerde, het blaadje viel altijd hetzelfde neêr en liet mij deze woordjes zien: niet genoeg gedaan. Maar ik zal niet langer jammeren en dood eenvoudig het te weinig van December zoeken aan te vullen met den toekomstigen overvloed van Januarij.