De dichtwerken van Bilderdijk. Supplement. De mensch en de dichter Willem Bilderdijk

Eene bijdrage tot de kennis van zijn leven, karakter en geschriften

[Briefwisseling]

Niet ligt misschien zal zich iemand de moeite getroosten, of liever, tegen de moeite van een misschien nog al omslachtige vergelijking der uitgegevene Verzen en Brieven, tot het aangewezen tijdvak behoorende, het genot willen verschaffen, van uit des Dichters eigene opgaven de bouwstoffen te vergaderen tot een geregeld overzicht van de omstandigheden die, onder Hooger bestier, eene zoo aanmerkelijke wijziging in het lot des Dichters te weeg brachten. Doch levert ergens de uitgaaf van Bilderdijks Brieven een by uitstek belangrijk fragment van eigen-levensbeschrijving op, het zijn voorzeker die aan Mr. Jeronimo de Vries, die geheel een Tweede Deel der na des Dichters dood in

[p. 166]

het licht gezonden Verzameling uitmaken, gelijk zy dan ook loopen over geheel het zes-en-twintigtal van jaren, omgegaan tusschen het eerste en het laatste door de beide Vrienden gewisselde schrift. Toch zou de Levensbeschrijver van den Dichter zich niet geheel gekweten mogen achten door eene bloote overneming van den inhoud dier Brieven, zoo ver zy tot de geschiedenis van Bilderdijks te rug keer in het Hollandsche Vaderland betrekking hebben. Belangrijk, ook om den stijl, het piquante, het vrije, het levendige, is de inhoud dezer Brieven in hooge mate. Doch zy zouden voorzeker een kritische ontleding, eene soort van chemische schifting en scheiding moeten ondergaan, om een ongemengd historisch resultaat op te leveren, vrij van elke eenzijdigheid, zoo natuurlijk in de voorstelling van een Dichter, die ook waar hy prosa gaf altijd dichterlijk dacht en zag en schreef, en zich als van zelve alzoo verdiepte in de beschouwing en ontwikkeling van bepaaldelijk die ééne zijde der zaak, welke hem op een gegeven oogenblik het levendigst trof, of zelfs eenig voor oogen stond. En ook dergelijke kritische ontleding zou nog niet noodzakelijk tot resultaat de volstrekte waarheid hebben, ten zij geschied met eene gave van tact en inzicht, die althands niet aan velen te beurt viel. Een enkele losse uitdrukking toch van een pen en uit een hart als dat van

[p. 167]

Bilderdijk, heeft, ook waar zy naar de letter overdreven of zelfs tot zekere hoogte onaanneemlijk kan schijnen, soms des niet te min hare betrekkelijke innerlijke waarheid, hare kracht om eenen toestand, in zijn geheel genomen, naar het leven weder te geven. Wy meenen voor het ons voorgestelde doel, na verwijzing tot de even genoemde belangrijke bron voor het tijdstip, waar wy toe gevorderd zijn, hier te kunnen volstaan met eene opgave van de feiten in het groot, zonder in vragen te treden over de juistheid van elke voorstelling, elke opvatting, elken indruk der dingen op het gemoed, de verbeelding, het eigenaartig karakter van den in alles zonderlingen Bilderdijk.