De dichtwerken van Bilderdijk. Deel 14

[p. 153]

Mikon,
veldklacht.^*

Duramque callet pauperiem pati.

Horatius.

De stille Hemel zag van 't vonklend firmament

In duizend oogen neêr op 't aardrijk, door de Lent
Nu versch ontsloten, en met nieuw ontloken kruiden
Getooid door d'ademtocht van 't balsemvoerend Zuiden,
De wonden heelend van des Winters geesselroê.
Het zoele West loeg nog geen morgen vrolijk toe;
Geen weêrgalm wandelde door bergvallei en dalen
Op 't ruischend morgenlied der jonge zangchoralen,
Dat aan 't vernieuwde jaar het blijde welkom riep,
Maar bootste 't murmlen na van 't statig rimplend diep.
Alleen een flaauwend bleek scheen zich aan de Oosterkimmer
Te toonen, om allengs naar hemelwaart te klimmen,
En weg te banen aan het naadrend inkarnaat.
Als Mikon, met den trek van wanhoop op 't gelaat,
Van 't harde leger rees, om met vereelde handen
Het schaamle voedsel uit nog ongeploegde landen
Te woekren door zijn zweet, ten lichaam uitgeperst
In arbeid die 't gebeent' tot in het merg doorknerst,
En met een dorren beet van schimmlig brood te lonen.
Dit, roept hy, is dan 't lot, bestemd aan Adams zonen,
Den rug te krommen op het kouter en de spâ,
Van eer de dagtoorts rijst, tot ze eindlijk onderga,
En de aarde met zijn bloed voor regen te oversproeien,

* Nieuwe Oprakeling, 35.

[p. 154]

 

Op dat eens rijkaarts disch van lust moge overvloeien

 

In dartele overdaad, die daaglijks in 't genot

 

Met onze afhanklijkheid en noodbehoefte spot!

 

Hem slaven we, en helaas, zijn' nuttelooze dravers,

 

Klinkvoetende in 't volop des duurgewonnen havers,

 

Zijn' brakken, zijn gezin, dat, op hun koord-rok fier,

 

Ons, landliên, minder schat dan jacht- of staatsiedier,

 

Ons smaadt en strafloos hoont, als boven ons verheven

 

Die van geen heerendisch maar eigen handen leven.

 

Is, Hemel, dit uw wil, uw schikking over ons? -

 

Helaas! ons lichaam vergt geen mollig eiderdons,

 

Geen druivensap, of ooft van verr'gelegen streken;

 

Geen overdaad, ô neen, is 't voorwerp van ons smeeken;

 

Onze arm verlangt geen rust, die 's lichaams kracht ontwricht:

 

'k Vervul gedwee, met lust, d'eens opgelegden plicht,

 

Te vreên, in 't manlijk zweet mijn mondvol broods te gaderen;

 

Maar vloeit er menschlijk bloed of beestlijk door onze aderen,

 

Wien, door geen woeker, door geen handellist verrijkt,

 

Het lichaam onder 't wicht der overlast bezwijkt?

 

Zijn zy, die (boven ons,) aan wulpsche tafels pralen,

 

En met ons drupplend bloed hun dartelheên betalen,

 

Terwijl de zomergloed ons 't harde voorhoofd roost,

 

En 't muskadellensap hun 't schaamloos aanzicht bloost,

 

Niet, eens als wy, geteeld, en voortgebracht in zonden;

 

Als wy, in 't zondensnoer des afvals vastgebonden?

 

Heeft Jezus ook voor ons aan 't kruishout niet geleên,

 

Zijn we en in Adams vloek en in Zijn zoen niet een?

 

Wat werpt ons de afkomst dan van de eigenste Oudvoorouderen

 

Niet d'arbeid, maar hun hoon, versmaadlijk op de schouderen?

 

Wat zijn ze? Uit de eigen stof, uit nietig slijk gekneed,

 

Wien 't eigen vonnis trof: te leven van hun zweet!

 

Wat is hun voorrecht in Uw schepping? - hoe verkregen?

 

ô, God, sproeit ge uit Uw wolk den akker niet met zegen?

 

Gaaft ge ons deze aarde niet ter oefning onzer vlijt?

 

Moet ze ons geen voedster zijn, wier vrucht ons 't hart verblijdt?

 

Zijn we allen niet uit haar en keeren tot haar weder?

 

Wat drukt de moedwil dan den stand des Landmans neder?

 

Is 't dieper graven in haar ingewand naar 't goud,

 

Dan eedler dan de hand die 't voedzaam koren bouwt?

[p. 155]

 

Gaat rusteloos gewoel om 't aan elkaâr te ontrooven

 

De dagelijksche vlijt die 't leven steunt, te boven?

 

Is 't loeren op een winst met list of kansbeleid

 

Verheevner dan het werk dat op Gods zegen beidt?

 

Ach keerde eens 't tijdstip weêr, dat elk in zachte vrede

 

Van eigen akker leefde, en 't krijgszwaard in de schede

 

Geen woestenyen meer uit paradijzen schiep;

 

De hoogmoed geen triomf op needrige eenvoud riep;

 

De oprechtheid overdaad en godloos misbruik toomde,

 

En de onbedorven eeuw waarvan de Aaloudheid droomde

 

Eens stand greep op eene aard, van oog- tot oogenblik

 

Vervallende in het diepst van jammer, wanhoop, schrik;

 

Geen waan den broederband van 't schepsel meer verdeelde,

 

Maar d'altijd grooter scheur van zestig eeuwen heelde;

 

De stervling die als rook in de open lucht vervliet,

 

In 't harte mensch mocht zijn, zijn eigen afgod niet.

 

Hoe zalig dan! - Maar ja, die dag wordt eens geboren:

 

De God van onze hoop heeft niet vergeefs gezworen.

 

Hy naakt, de Heiland naakt, die de aarde richten wil!

 

Mijn ziel bevredig u, wees in verdrukking stil.

 

 

 

1826.