De dichtwerken van vrouwe Katharina Wilhelmina Bilderdijk. Deel 3
(1860)–Katharina Wilhelmina Bilderdijk-Schweickhardt–
Auteursrechtvrij
[pagina 120]
| |
De koninklijke weezen.Ga naar voetnoot*Beklaagbre Koningstelg, by 't schittrendst morgengloren
Voor louter heil, zoo 't scheen, tot louter vreugd, geboren;
Door heel een juichend volk met blijden welkomlach
Ontfangen! ô wie toen uw wieg bewierookt zag,
De tranen heeft gezien, uit dankbre vreugd ontsprongen,
Den feestzang heeft gehoord van milioenen tongen,
Vereenigd in één galm, die opsteeg door de lucht,
En d' allerbesten Vorst getuigde van de zucht
Die heel zijn volk bezielde, en die hy zwoer te lonen
Door elken onderdaan zijn vaderhart te toonen!
ô, Wie dien dag herdenkt, en hoe hy werd begroet,
Hoe alles zich verdrong om aan des wichtjens voet
De hulde van het hart te storten met die tranen;
En, na zoo kort een tijd, die juichende onderdanen
In beulen zag verkeerd, de menschlijkheid ten hoon,
Die met verwoede hand dien teedren koningszoon
Van 't vaderlijke hart, uit moeders armen, scheurden,
En, voor 't gekerm versteend, ten duistren kerker sleurden!
ô Wie dees omkeer zag, benij' geens konings pracht;
Benij de hulde niet, der grootheid toegebracht!
Die wacht' zich, zijn geluk aan 't noodlot te vertrouwen;
Die wacht' zich, op het zand van 't woelend meir te bouwen,
Maar dank' de Algoedheid, die voor 't vorstlijk hermelijn,
Hem 't kleed der eenvoud gaf; voor grootheids zwijmelwijn,
Den frisschen waterdronk uit onvervalschte plassen,
Waarin geen moordvenijn zijn leven zal verrassen!
ô Onbegrijpbaar lot, zoo ge ooit op 't rond der aard
Den stervling, trotsch op stof, een les der Godheid waart,
| |
[pagina 121]
| |
't Was, toen gy 't vorstlijk wicht, gewoon aan koningsspijzen,
Des booswichts kerkerbrood ten voedsel aan deedt wijzen;
Ja erger! 't hongren liedt naar de uitgedroogde korst,
En armoês schrale teug zijn lippen weigren dorst;
Hem 't zachtst gespreide dons, met praalsatijn omhangen,
Door 't krakend halmenstroo in 't moordhol deedt vervangen;
Hem wien der oudren zorg zoo teder gadesloeg,
Daar 't dienstbaar hofgezin zijn wenk bevelen vroeg,
Met wrevelmoed en smaad zijn tooisels af deedt rukken,
Den stempel van de ellend op heel zijn aanzijn drukken,
Den spot hem gaf ten prijs; en (ongehoorde schand!)
De nedrigste arbeidstaak dorst vergen van zijn hand. -
Door plagen afgemat, hem eindlijk deed bezwijken;
En verr' van 't praalgesticht bestemd voor vorstenlijken
Nog 't schaamle doodgewaad, ja, 't nedrig kerkhofgras
Met stroomen bloeds bespoeld, te goed hieldt voor zijne asch!
Wel U, verheerlijkt wicht! doorworsteld zijn die jammeren:
De herder slaat U gâ, by zijn vergaârde lammeren,
De lach des vreedes zweeft op uw verklaard gelaat,
Daar ge aan uw oudren zij' in hemelvreugde baadt.
ô Zoo 't U is vergund, uit de ongenaakbre hemelen
Den oogblik neêr te slaan op hen die de aard doorwemelen,
Sprei, sprei uw wiekjens uit op haar, die U door 't bloed
Zoo na vermaagschapt was! Baldadige overmoed
Viert weêr zijn woede bot, en kent noch wet noch teugelen;
Keer 't onheil, keer 't gevaar op uw onzichtbre vleugelen
De vluchtling van het hoofd, die deelde in uw ellend,
En, koningsbloed als gy, geen wijk voor de onschuld kent.
Doorluchtige thereze! ach hadt gy 't kunnen denken?
Hadt gy de Franken ooit met d' argwaan durven krenken
Van zoo verfoeid een aart? - Neen, zelfs by 't moordtooneel
Van oudren zoo miskend, verloort gy niet geheel
't Geloof aan trouw en deugd! Het was u zoet, te wanen
Dat ge eenmaal in het hart der dwalende onderdanen
Hun gruwelen berouwd, de deugd hersteld, zoudt zien!
Die dag, naar 't scheen, genaakte, en op gebogen kniên,
Hebt gy zijn morgenstond begroet in dankgebeden,
| |
[pagina 122]
| |
En 't al vergoed geacht, hoe veel gy hadt geleden.
Wat zalig oogenblik! hoe argloos dankte uw hart
Voor 't eind der ballingschap! der nooitvergeetbre smart!
Hoe boodt gy d' afscheidsgroet, met tranen op de wangen,
Aan 't gastvrij Albion, dat u zoo teêr ontfangen,
Zoo minzaam had vertroost, zoo mild had bygestaan!
Met welk een zachten blik zaagt gy de hutjens aan,
Door weldaân van uw hand verhemeld voor de schamelen!
Met hoe beklemd een borst vernaamt gy 't dankend stamelen
Van droeven zonder tal, die scharende om u heen,
U snikkend zegenden of smoorden in 't geween!
‘Ga, teedre, in druk beproefd (riep u de grijzaart tegen)!
Ga, weldoende Engel Gods! de hemel putt' zijn zegen
Op uwen schedel uit! Op Frankrijks blijden grond
Wacht u een leeftijd heils! de groet uit aller mond
Weêrgalmt reeds van de kust! ô moog 't uw deugden kronen,
Uw weldaân, hier gespild, u duizendvoud belonen!’
Gy toogt (ô welk een moed!) naar dat bezoedeld oord,
Waar ge in uw vroege jeugd uw ouders zaagt vermoord:
Waar gy der boeien klank nog hoorde langs de vloeren,
Die gy der beulen hand uw maagschap om zaagt snoeren:
Waar nog hun wanhoopskreet weêrgalmde langs den muur,
En 't smartlijk handgewring van 't doodlijk afscheidsuur.
Hoe, hoe weêrstondt gy dit? ô! zoo de smart kan dooden,
Hier had u Frankrijks heil vergeefsche troost geboden.
't Had u verscheiden zien by dees herinnering
Van 't ijslijkst schriktooneel dat ooit een sterveling
Den boezem heeft verscheurd! - Wat deedt gy? Bleek als marmer
Vielt gy het beeld te voet, het kruisbeeld van d' Ontfermer,
En badt Hem bystand af die folter leed en dood,
En, wie ons vloekt en hoont, te zegenen gebood!
Hy sloeg uw deugden gâ met Godlijk welbehagen,
En schonk uw ziel de kracht om zoo veel smarts te dragen!
Geen traantjen in uw oog, geen zuchtjen uit uw borst,
Verweet een boetend volk 't mishandlen van hun Vorst!
Uw christelijk gemoed was allen hoon vergeten,
En toonde voor hun trouw hun teedren dank te weten.
Hun trouw! - Verraders! hoe! gy kost haar blik weêrstaan?
| |
[pagina 123]
| |
Zaagt Antoinettes beeld, en zwoert haar te verraân?
Haars Vaders minzaamheid uit al haar trekken stralen,
En deedt op nieuw de hel op de onschuld zegepralen?
ô Werd zy die u droeg, op 't volkschavot vermoord,
Niet minder bloedde uw hart, van louter deugd ontgloord,
Rampzaalge Koningsspruit, toen ge al uw zoete droomen
Gestoord zag, als het vlak der gladgekemde stroomen
Wanneer de stormwind raast en d' afgrond jaagt om hoog.
Op eenmaal viel de mom wiens schijnschoon u bedroog.
Gy zaagt de razerny van woedende verraderen,
Die blozen om hun trouw, die 't erfdeel van uw vaderen
Verdeelen met de beul der menschlijkheid aan 't hoofd.
Ach, hebt gy thands genoeg aan Frankrijks trouw geloofd?
Wat zult ge in dezen nood? - hun, medelijden smeeken,
Op wien gy oudrenbloed, en wat gy leedt moest wreken?
Omringd aan alle zij' van wrevel en verraad,
Gevoelt ge dat uw hart nog voor dat Frankrijk slaat!
Wat zal uw moed bestaan? zult gy de woede ontvluchten,
Terwijl gy voor 't behoud eens Egaas hebt te duchten?
Neen! huwlijkstederheid verbiedt u 't lot te ontvliên:
Uw Ega in 't gevaar, wat zoudt gy leeds ontzien!
Wat zou een zwakke vrees u moedloos doen vertragen?
Gy zult één poging nog voor Frankrijks welzijn wagen:
't Is thands geen oogenblik voor werkeloos gekerm;
Gy poogt het waard te zijn dat God uw gâ bescherm'.
Heldhaftige, vergeefs! daar bleef geen vonkjen smeulen
Van plichtbesef of eer by uwer oudren beulen.
Stel, stel uw leven niet in blinden ijver bloot;
Hy loert op uw verderf die Enghiens borst doorschoot.
Geloof aan trouw niet meer of duurgezworen eeden:
Nog gistren zaagt gy u verwelkomd, aangebeden;
Het volgend licht gaat op, - de vreugdekreet verstomt,
En de avond daalt nog niet, of Frankrijk is ontmomd!
Des Dwinglands stoet verschijnt, en, laffe Bordelezen,
Gy siddert om aan eer en plicht getrouw te wezen!
Ja, valt uw beul te voet, en klinkt met eigen vuist
| |
[pagina 124]
| |
Die boeien om uw leên, nog korts met smaad vergruisd! -
Daar staat zy voor uw oog, verlaten en verraden,
Wier ouders in de dood nog voor uw welzijn baden!
ô Telt gy dan voor niets dien afgepersten traan
Dien ge, in dit uur van nood, haar in het oog ziet staan?
Weegt u het koningsbloed niet zwaar genoeg op 't harte,
Dat gy het strafzwaard scherpt door 't tergen van haar smarte?
Beklaagbre, naar het schijnt bestemd tot enkel leed!
Verlaat het wufte volk dat God en plicht vergeet;
Ontvlied den gruwbren grond, van 't bloed doorweekt der braven
Die goed en leven veil voor Frankrijks redding gaven!
Daar staat geen Gaston meer, geen moedige Bayard,
Tot uw bescherming op met Ridderdeugd in 't hart!
Vlied, vlied! het is vergeefsch, uw tranen hier vergoten;
Geen hart, of 't is voor de eer en 't zelfgevoel gesloten:
Dat volk dat gy beweent, bespot uw droefenis,
Daar 't, in 't verderf verhard, niet weet wat blozen is.
Het hoorde uw zachte stem, en - hoorde ze onbewogen.
Niets minder dan de straal van 't strafvuur, uit den hoogen
Geslingerd door Gods vuist, vermag 't ondankbre volk
Te wekken tot besef van 's afgronds open kolk.
Keer met dien kleinen stoet van braven en getrouwen,
Die liever 't harte rein dan have en schat behouen,
Naar 't rijk gezegend strand, waar u Herbergzaamheid,
Verlichting toeft, en Troost: waar 't weesje u de armen spreidt,
Als keerde een moeder weêr, van 't graf te rug gegeven.
Uw weldaân bleven daar in aller hart geschreven;
En zoo de braafheid steeds op boosheid zegeviert,
't Is God, die, dwars door 't leed, uw weg ten heil bestiert.
|
|