Logo DBNL
Faems weer-galm (1670)

Faems weer-galm

(1670)–Cornelis de Bie–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Chronicon.

seVa Mors a Vt poenas a Vt LUCes Dat aeternas

Errare à Caelo pronum est
Non videre Coelum proclive est
Semel Excidisse coelum aeternum est.
 
Den Hemel af te wycken, is quay genegentheyt
 
Die hem niet wilt bekycken en wacht geen salicheyt
 
Maer seer licht dalen can, int doncker duffe graf
 
Het is voor een eeuwichlijck die valt den Hemel af.

+De siel leeft in een sterffelijck lichaem, maer als sy daer uyt scheyd, dan is het lichaem doodt en sonder leven, en daer-om wordt het lichaem door de siel beroert, bewaert en onderhouden, nochtans soo haest als het leven in het lichaem ghestort wordt, begint het lichaem te sterven,

want al het gene wy voor gesontheyt oordeelen dat en is niet anders als miserie, lyden, en verdriet, welcke miserie nergens in en bestaet, als inde moyelijckheyt, die het lichaem ghedurich onderworpen is, om syn selven door de cracht vande siele te onderhouden, onderworpen aen den arbeyt, om door de traghe ledicheyt niet te vergaen en te bederven, en nochtans sou door den arbeydt verswacken, dat door de spys en dranck niet en werdt versterckt, want door den overdaet vermoyt synde, wordt door de maticheyt heirstelt, om tot syn selven te comen, het wort door het water nat gemaeckt, dat het niet en sou verdrooghen, het cryght door den arbeydt cracht, om dat het door de rust niet en sou luy en slaperich vertragen, en het wordt door de rust wederom gevoedt, en in staet ghestelt, om dat het door de oeffeninghe van het werck, niet en sou verslappen en vergaen, ende soo voorts, wordt het lichaem met veel-der-hande medicamenten, in lyden, meserie, en ongemack gecureert, ende gemeestert, om dat het door de qualen, en ghebreken vanden natuer (die het selve door verscheyde sieckten onderworpen is) niet en sou beswycken. Sulcx dat de siel gedurich onringht is, van haren meesten vyandt, dat is het lichaem dat haer het naest bestaet, want al dat het lichaem door eenen quaden wil, de siel dwinght uyt-te-wercken streckende tot eenighe sonden, dat moet de arme siel seer bitterlijck becoopen, als sy daer af scheydt, want het lichaem vergaet inde aerde, ende de siel blyft leven en lydt de straf door de

sonden, het smaeckt de vreught door de deught om dat het lichaem het instrument van de siel is, ende de siel het instrument van Godt, die ons de deughden leert.

Is't dat den mensch door de siel goet en deughtsaem is, soo en can hem geen doodt beschadigen, om dat de siel naer de doodt van het lichaem salich, en door de cranckheden der sonden verdoemt wordt. O anima miserabilis & misera, quis te liberabit à corpore mortis: ô miserabel en arme siel, wie sal u verlossen uyt het lichaem des doodts;

Want daer het leven schuylt in't lichaem vande doot

Daer is de droefheyt van het leven al te groot.

Hoe groot nochtans dat de droefheyt van het menschen leven is, soo soeckt de siel het lichaem niet te verlaten, maer daer in te blyven, en schroomt voor het afscheydt, jae hoe langer dat sy daer in gewoont heeft, en hoe oudt dat haer miserien en quellinghen syn, hoe minder dat de siel de selve is achtende, veel minder als een cleyn kindt, dat noch niet spreken en can, d'welck snackt naer de doodt, om vande quellinghen ontslagen te syn, daer in tegendeel de siel in een verswackt lichaem, teghen natuer, creupel, lam, blindt, doof, en grys, vol gebreckelijcken ouderdom liever sal blyven woonen, als door de doodt sulcken lichaem te verlaten, gelijck het bleeck aen den ouden versleten sack-draeger, die kreupel en lam gearrebeyt was, en nochtans moest door den gedurigen arbeydt den cost winnen om niet te vergaen, syn selven beclaegende over de slaverny van syn allendich

leven, riep om de doodt, om vanden last onslagen te syn, maer als de doodt by hem quam, en vraeghde wat hy begeerde, gaff voor antwoordt dat sy hem den geladen sack eens op de schouderen sou heffen. Waer uyt can gespeurt worden, dat niemant hoe arm, miserabel, en verdritich hy geleeft is, oft hy schroomt voor de doodt, en liever allendich wilt blyven leven als tot syn rust te sterven. * Gelijck een cleyn vogeltien sittende ghevanghen in een besloten huysken, berooft van syn vryheyt, en dat op de genade van syn meester is levende, want soo het selve maer eens versuymt en wort van syn noodtdruft, moet allendich van dorst, oft honger sterven, sonder syn selven te connen helpen gelijck andere vogels vliegende in het wilt, is nochtans van sulcken natuer (hoe dat het selve langer sulcken eenich en miserabel leven heeft geleden) crygende wederom syn vryheyt, door de verlossinghe uyt desen vogel-kercker, dat het selve sal trachten wederom te comen, en liever in de besloten slavernye sterven, als in volle vryheyt te leven.

Tis voorwaer een onverstandich, bot, en plomp mensch, die al syn leven lanck sterft uyt vreese van te sterven, en in het sterven droefheyt maeckt, aengesien wy altemael geboren

syn om te sterven, en ons in het sterven moeten troosten, en soo leven om wel te sterven, en altyt te leven sonder sterven. Al de gene die hier leven sonder de doodt te vreesen, al oft daer geen doodt en waer, syn veel arger als de Ateisten, die sterven en altyt doodt blyven, om dat sy geen siel en hebben die noch can leven, en nimmermeer sterven: sulcken menschen en hebben de vreese Godts, noch en kennen syn macht niet gedurich dolende inden wech der sonden, want sy leven alle dagen soo los, onseker, en ongestadich, al oft sy alle oogenblicken niet en costen sterven. De ongestadicheyt is soo groot dat geen penne inck genoch can geven, om de selve te beschryven. Vt estum maris aut decrementa + lunae magis sentiunt imbecilliora corpora: ita rebus contrariis, vehementius commovetur animus, minus sibi constans & affectibus vitiatus. Gelijck den vloet der zee, oft de vermeerderingen, oft minderingen in het af en op gaen van de maen, inde slappe en crancke lichaemen gevoelt worden: alsoo syn de gemoeden der menschen onderworpen, aen de ongestadicheyt, en worden altyt door veranderlijcke en contrarie saecken beroert, synde veele min stantvastich aen haer selven, om datse door hyn eygen gesteltenissen bedorven ende noyt gerust en syn, trachtende gedurich naer de veranderingh, en schynen door de veranderinghen in teecken van groote wanckelbaerheyt, en ongestadicheyt gevoedt te worden waer door datse lichtelijcker comen te vallen in sonden, als in deughden, want de deughden

doen sulcken lichtveerdighe, en vliegende geesten, een vast geregelt leven houden, daer in teghendeel de sonden door sulck ongestadich leven, de siel in perykel stellen van een eeuwighe doodt.

Hier by ghevoeght de on-sekerheyt van den menschen, handel de selve en is niet beter te gelijcken als by den vergulden haen op den thoren, die noyt een en de selve plaets en houdt, maer hem by-naer alle oogen-blicken met den windt is keerende, dan naer het oosten, en dan naer het suyden, westen en noorden, zynde als een slaef vande winden, die hy ten uytersten onderdaenich is. alsoo en worter gheen sekerheydt maer een gedurige beroertenisse van onsekerheydt in den handel der menschen gevonden, jae alle de gene die sich in't naervolgen der menschelijcken handel wilt oeffenen, vinden hun selven nergens in meer belemmert, dan in die te schicken, te fatsoeneren en eenen glans te geven, want den verscheyden handel die eenen mensch alle dagen is dryvende, is soo on-seker dat het on-mogelijck schynt te ghelooven, vande gene die hem merckelijck aen-schout, uyt eenen winckel gecomen te zyn. Sulcx dat de ongestadicheyt en onsekerheyt van de werelt, de ghemeynste en schynbaerste gebreken wesen die de natuer zyn in-gestort, geen gheleerde mannen en zyn bequaem om een vast en bestandich ghevolgh daer van te maeken, schoon sy hun dickwils daer toe vruchteloos gepoocht hebben. Men vond' eertyts in den Keyser Augustus soo haestigen en ongedurige verscheydentheyt in sijn ver-

anderlijcke wercken, ende in't beloop van sijn jaren sulcken wonder on-gestadicheyt, dat de stoutste Rechters 't vonnis daer aff noyt en hebben derven uyt-spreken, daer-om en is niet swaerder te gelooven als de standtvasticheyt, en niet lichter als de on-sekerheyt van den mensch, nochtans het voornaemste ghemerck van wysheyt is een vaste streeck van leven te houden. De sonde en is niet anders als een ongeregeltheyt en een gebreck van maticheyt, den ouden Grieck Demosthenes seyt daerop seer wel, dat de overweginghe en beradinghe 't begin en standtvasticheydt, het eynde en volmaecktheydt van alle deught is, dus behoorden wy onse gewoonte soo te heir-vormen ende niet onse wellustighe ghenegentheden ter rechter en slincker handt, voorwaerts en achterwaerts in-te-volgen, naer dat den wint der gelegentheden ons dryft, onsen handel en sou soo qualijck niet uyt-vallen en een onseker leven maeken, in om dat onse sinnelijckheyt gedurich verandert met de bewegingen van den tydt, noyt stil gaende, maer gedreven wordende gelijck de dingen die nu sacht en dan hert zyn, ghelijck de baren nu hoogh en dan leegh, en gelijck de winden nu noordt en dan west. Al watter in de wereldt van de menschen gedaen wordt, 't is al om eenen hoogen Naem te becomen, om ryckdommen te vergaederen en groot gheacht te zyn, welck gebreck niet alleen en schuylt onder den Edeldom en Coop-man, maer oock onder de ghemeyne Ambachts-lieden, die hun naer de mode des sondaghs soo weten op te toyen, dat het on-

mogelijck is den Edel-man uyt de slaef te kennen, oft eenen Coop-man uyt eenen Boer, den Cleer-maeker steckt sijn selven in soo veel syde-laeken en costelijck lynwaert met modige figuer canten, dat sijn scheer oft elle hem op straet in't gemoet comende, niet en souden kennen, noch het spelle-werck-cussen haer dochter, noch den hamer den Smit, oft Timmer-man, noch den borstel-draet den Schoen-lapper, oft de cuyp den Pravaet-ruymer, nergens anders om ghedaen zynde als om tot officien te comen, en in Stadts-diensten te geraeken, Rent-meesterschappen te crygen en dan meer te ontfangen als uyt te geven, niet anders trachtende als door goude en silvere trappen te climmen tot sulcken officien meer om het profyt, als om de eer: Aureis & argentus gradibus hoc est largitionibus ac muncrum corruptelis.


Vorige Volgende