|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
Wreetheyt sonder medelyden
Passendende op den Ecce Homo: Siet den Mensch.
DAt t'schrickelijck ghewelt der Jodse moordenaeren
Sich inde wonden van ons Heer liet openbaeren
En aen de wereldt sien van die t'hem had ghedaen
En d' oorsaeck daer van was en is niet te verstaen:
Om reden dat hy con een sulcken quaet beletten
Door sijn ervarentheydt in recht en clare wetten
Die noyt ghedooghen t'ghene onrechtveerdigh is
Voor goet te wijsen een valse beswaerenis
Soo als Pilatus ded' ô schrommelijcke daden
Daer (m'om den haet en nijdt van schelmen te versmaden)
Een vonnis geeft uyt vrees van dreygement, en doet
Verwijsen jemandt tot verstorten van sijn bloet
En die onnoosel is, aen Christus wel ghebleken
Die wordt by eenen siel en muytmaker geleken,
Wijn-suyper, Publicaen, en schelm, die hy noyt was
En wert ghekruyst nochtans voor eenen Barrabas
Die t'selve had verdient: en noch eer te verwond'ren
Om dat Pilatus sich soo gheven dorst ten ond'ren
Aen t'onrecht, daer hy was ervaren in het recht
En dat hy noch soo stout, en al te over slecht
Dorf teghen sijn ghemoedt d' onnooselheydt verwijsen
Om dat hy vreesde datter grooten twist sou rijsen
Onder het Jodse volck dat hem beclagen sou
Want niet en was gheschiet, wel tot sijn groot berou
Dat hy het soo moest doen.. ô schandt voor die soo leven
En om hun eyghen baet oft jemants vrientschap gheven
Verkeerde vonnissen: daer by noch sijn soo dom
Sulkx niet te schamen, midts sy weten wel waerom,
Soo als Pilatus wist, die (schoon t'was teghen reden)
Sijn onrechtveerdigheydt t'ontdecken, en daer mede
Te proncken voor het volck, te seggen: Siet den mensch
Die geenen mensch gheleeck, en dat hy soo den wensch
Der Jodse furien involghde naer t' verthoonen
Datmen hem Cruyssen sou, ghelijck sonder verschoonen
Daer naer oock wert ghedaen: soo sal het oock gheschien
In't ooredel, daer de siel der sondaers wort ghesien
| |
| |
In sathanas boos ghewelt, om die te overtuyghen
Dar sy ghesondight heeft, en voor sijn macht moet buyghen
Mits sy plicht schuldigh is: soo sal het naermaels gaen
Als ons dit belt verthoont, en wijst de waerheyt aen.
Die t'selve niet ghelooft, dat sijn arm creaturen
Niet wetende hoe een arrem siele moet besuren
Een sulcken straf voor t' quaet, waerom sy wort verdoemt:
Bidt Godt, ô mensch, bidt Godt dat u noyt overcomt
Sulck een droef ongheluck, die Christen sijt gheboren
Want als de siele is verloren, al verloren:
Bekeert u dan by tijdt, en weest aen Godt ghetrouw
Als ghy ghesondight hebt, en dat u het berouw
Der sonden heeft herstelt, en tot een beter leven
Verweckt, dat ghy t'soo volght, dan sal den Heer u gheven
Sijn grati, om de macht der duyvels te weerstaen
En u daer door gherust ten oordeel laten gaen.
| |
Jesus
Crucis pondere gravatus tamquam Ovis ad occisionem ductus & tandem prohis crucifixus.
DAt eenen sondaer (die te aerts ghesint is) sloegh
Sijn ooghen op het Cruys, dat Godt voor ons eens droegh
Om aen te sterven, sou in 't hert meer medelijden
Ghevolen als ghenucht, om op den tour te rijden
Ghelijck hy dickwils doet, op dat soo sijnen staet
Bekent sou worden vanden mensch, die hem op straet
Sien sitten inde koets, en meest om te ontmoeten
Lichtveerdich vrouwen volck, en die alsoo te groeten
Oft aen te locken tot gherief van sijnen lust,
Soo wort al menighmael den heeten brant gheblust
Van eenen quaeden wil, alsmen ghelegentheden
Daer toe gaet soecken, en licht vindt tot sulcken reden
Ick swijgh daer van, want t'stinckt, en strijdt oock tegen d'eer
Der kuysheydt, wacht u dan van sulcken schorfte seer
Dat lijf en siel besmet: t' waer beter eens te peysen
Op t'bloet-spoor van het Cruys, daer Godt soo vele reysen
| |
| |
Soet is myn iock ende licht mynen last
| |
| |
(Als hy het droegh) med' viel toen hy quam op Calvaer
En vergeselschapt werdt van een ontelbaer schaer
Der Jodse volckeren, waer in dat geen medooghen
Oft medelijden stack, als een om af te drooghen
Sijn sweet ghemenght met bloet, te weten Vronica
En ander Vroukens vol van droefheyt die daer na
Beclaeghde dit ghewelt en vree barbaersche wercken
In dees verbeltenis ghenoeghsaem aen te mercken
Soo als het is gheschiet: niet ghelijck op den toer
Der wellustighe gaet, die van menighe hoer
Soo worden naer ghespeurt, oft om hun te verteghen
En tot onreynicheydt de selve te beweghen
Daerom te dencken wat voor toer het is gheweest
Als Godt soo droegh sijn Cruys ghedurich aen bevreest
(Naer menschelijck natuer) voor t'sterven en om reden
Dat veele menschen oock voor 't geen hy heeft gheleden
Geen voordeel oft profijt en souden hebben, dat
Was d'oorsaeck van sijn leet hy die gheschapen hadt
Dat hy nochtans voor hun soo geren wilde sterven
Op dat sy souden door sijn doodt het leven erven
Van d'eeuwich Hemels vreught verloren door de sond
Van Adams appel-beet daer hy den smaeck in vond
Van s'menschen qualijckvaert, ghenesen door het draghen
Van t'Cruys en Christus doodt, die weghnemt al de plaghen
Die honghen over t'hooft van Adams kindere, door
Sijn ongehoorsaemheydt, en nu gheraeckt op t' spoor
Van hop' der saligheydt, dat ons doet vast betrouwen
Besonden als wy Godts gheboden onderhouwen
Die hy ons heeft ghestelt: en vreest dan niet ô mensch
Want ons gheschieden sal naer ons gheloof en wensch.
Daer niet aen falen sal alsmen maer can volherden
In een goet leven om Dienaer van Godt te werden
Met altijdt wel te doen daer is t' Gheloof aen vast
Van wel te varen als men sich van sond' ontlast.
| |
| |
Fulget Crucis mysterium
DE kennis van het Cruys wert in ons siel ghebracht
Ghelijck een Ster die schijnt in 't midden vanden nacht
Als Christus stief aen t'Cruys sijn ooghen heeft ghesloten
En door den lanci steeck het leste bloedt vergoten
Voort t' menschelijck gheslacht soo wort dan wel gheseyt
In 't Cruys verholen leyt t' licht van ons salicheyt
Om dat de waerheyt is, want had Godt niet ghecomen
Op t'woordt des Vaders, en de menscheyt aengenomen
Tot ons verlossingh uyt den kercker vande doodt
Daer wy in saten sonder hop, wy hadden noodt
Het eeuwigh licht ghesien, noch het gheluck ghenoten
Als nu door het gheloof, den Hemel was ghesloten
En door Godts doodt weerom tot ons behoudenis
Geopent op het Cruysk dat 's seker en ghewis,
En daerom ist tot onse salicheydt dan reden
Dat in ons herten staet Godts lijden als ghesneden,
Te segghen vast ghedruckt: om altijdt daer op wel
Te peysen dach en nacht, hoe grouwsaem, wreet, en fel
Hy wert gegesselt en ghecroont, aen 't Cruys gheslaghen
En stirf alsoo, om dat den sondaer leven sou
Soo als hy doen sal, want hy sterft met goet berou
Van sonden, als t'moet sijn, oft eeuwigh gaet verloren
T' gen' te beweenen waer, en beter noyt gheboren
Alsoo te sterven daer wel op te letten staet
Voor die soo werelts sijn, en inden overdaet
Van wellust, sittende aen tafel hun verblijden
In d'ongheregeltheyt van leven, en op't lijden
Van Godt, die hongh aen t'Cruys, niet eens ghelijck betaemt,
En peysen, maer noch even vuyl en onbeschaemt
Volherden in hun quaet, als sy in d'armen rusten
Vande lichtveerdighe waer med' dat sy hun lusten
Ghewoon te blussen sijn, onwetende wat straf
Sal volghen aen de siel, als t' lichaem leyt in't graf.
| |
| |
Den troon Christi ende des werelts
IESVS Clavis in Cruce confixus & sic pro nobis mortuus, & sepultus.
| |
| |
Het alderswaerste Cruys van druck en medelijden
Maria heeft gevoelt, en droegh dat in haer hert
Als haren Sone (die den wegh is van t'verblijden
Riep tot sijn Vader als hy stirf vol pijn en smert
In uwe handen ick den geest beveel, dats t'leven
Aen die t'gelooven door sijn doodt ons weer gegeven
In Cruycen van verdriet, druck lijden en swaer plaghen
Ons overcomende, t'gheluck verborghen leyt
Alsmen die willich, en ter liefde Godts can draghen
Noot claghende daer van: dat is de saligheyt
Naer Christus leeringh, die daer in is voorgegaen
En droegh voor ons het Cruys, wel wetende, dat aen
Sijn doodt ons leven hongh om vande doodt t'ontslaen.
IESV de Cruce depositus, & in sindone munda involutus, qnem Mater sic aspexit ex puro Amore, non sine dolore qui postea resurrexit.
DAt jemand' de Fonteyn der pekel soute tranen
(Die 't heyligh Aenschijn van Godts Moeder soo door banen
Oft waer een loopende Rivier) uyt liefd' aensach
En hoorden, om de doodt van haeren Soon t'beclach
Geween en droef gesucht, hy sou om sulcken lijden
De bitterheyt van druck, sijn selven niet verblijden
Verlievende daer op, maer eer in sijn getraen
Van medelijden oock verdrincken, en vergaen:
Te meer, om dat hy sach den Heer (van grooter weerde
Als al dat wesen heeft, naeckt liggen op de aerde
En van t'Cruys afgedaen: jae sou dan naer de macht
Van sijn Almoghentheyt (soo schoon, en hoogh geacht
Daer voor een Pavilioen van t'fijnste gouden laken
Vol Peerlen, en gesteent op t'schoonst gereet doen maken,
En op een swanen dons daer onder t'lichaem doodt
Met overvloedich licht oock laten sien, soo groot
| |
| |
Hy dan te achten is, want sonder hem geen leven
In ons gevonden wort, dat hy ons heeft gegeven
Toen wy ontfanghen sijn: wie sou hem dan altijt
Niet eeren: wiens naem, eeuwich gebenedijt
En oock geloft moet sijn, om al sijn wonder wercken
Gans onbegrijpelijck, genoeghsaem te bemercken
Maer boven ons verstandt, om die wel te verstaen
Want d'onbegrijplijckheyt gaet sijne Godtheyt aen
O dwase menschen, die soo scherp, en al te vinnich
Die ondersoecken wilt, jae hoe wijs, en diep sinnich
Ghy sijt in u verstandt, sulck ondersoeck valt mis,
Gelooft dat Godt u leert, en laet hem die hy is,
En leert d'ontwetende dat nut is om te weten
Vervolghens Godts gebodt, maer wil u noyt vermeten
Te wederleggen dat ons de heylighe Kerck
Scherp onderhouden doet, dat is het beste werck,
In plaetse dat ghy comt met uwe nieuw gesintheyt
Om aen d'onnoosele te leeren, t'is maer blintheyt
Die hun in twijfelingh can brenghen, want daer in
Steckt groote swarigheyt om uwen nieuwen sin:
Deughtsaem Godtvruchtigheyt bestaet in goed' gebeden
En inde vreese Godts te hebben: dats de reden
Waer op men letten moet in't schouwen van het quaet
Der sonden, en in't onderhouden van den staet.
Der Godts geboden, en in't Rooms geloof te sterven
Waer door den mensch de hop' crijght van Godts rijck te erven
Als hy maer wel en sterft, verfoyt des werelts pracht
En denckt op t'lijden van den Heer, en sijne macht.
Hoe hy ons straffen can, gram sijnde en verbolghen
Op Sondaers, die hem niet in't lijden naer en volghen
Soo als de menschen die soo prachtich wulps, en trots
In hunnen hoogh moet sijn, en herter als een rots
Van herten, om den armen mensch, die sy voor ooghen
Sien lijden groot gebreck, te helpen, geen medooghen
Daer in te vinden is ... en t'arghste noch van al
Dat niemand' van dat volck d'arme betrouwen sal
Uyt enckel gierigheyt, gelijck als wert begraven
Den Heer naeckt ende bloot in't graf, daer wy maer slaven
| |
| |
Door Deught en Stantvasticheyt
| |
| |
By te gelijcken sijn, jae minder als een sier
Van t'cleynste aerde stof, waer voor den Heer soo dier
Ons welvaert heeft gecocht, en wilde voor ons lijden
Om als wy wenschen, onse sielen te verblijden
Naer een wel sterven in den lesten oogenblick
Daer d'eeuwigheyt aen hanght, dat sonder vrees en schrick
Maer niet gelijck die rijck sijn, en met swerelts saken
Hun meer becommeren, en hoe sy t'sullen maken
Inde verdeylingh van hun goet en pompery
Vande begraeffenis vol ydel sotterny
Tot hun groot siel verlies, en niet eens op hun sonden
Te dencken, daer sy plichtigh in worden bevonden,
O sotte ydelheyt voor die sijn wel bekent
Te moeten sterven, dat hun siel soo wert geschent
En sorgheloos gebrocht tot t'eeuwigh vuur der hellen
Dat d'onbedachtheyt doet, en al te slecht bestellen
Van de gelegentheyt, rakende hun gewis
Conscientie geseyt, die swert becrosen is
Van d'onrechtveerdigheyt daer 't goedt door is vercreghen
Dat's achterlaten, en het quaet daer van versweghen
Daer t'med' gewonnen is .. ô wert vervloeckte schandt
Voor die daer in soo sterft, vreesende geenen brandt
Die sulcken sonden straft voor eeuwigh sonder ende
Naer t'oordeel van den Heer, wie sou dan d'arm ellende
Des pijn niet vreesen, daer sulck een straf van comt
En datmen om een doodelijcke sond' verdoemt.
Die qualijck heeft geleeft verlanght dan naer geen gaven
Van rijckdom gelt en goedt, want alsmen wort begraven
Ghy die verlaten moet, men steckt u naeckt in d'aert
Wee die in't leven onrechtveerdigh goedt vergaert
Uyt enckel gierigheyt, hy sal 't te laet beclaghen
Alsmen hem sterven siet eer t'lichaem wort gedragen
Naer t'graf dus let hier op, peyst op u saligheydt
Maer op gheen Weirelts goet als ghy van 't leven scheydt
Als ghy segh ick noch eens een Testament wilt maken
Ghevoelende dat u de doodt begint te naken,
Wilt, en begeert daer by: datmen eerst en voor al
Voor het begraven aen den armen gheven sal
| |
| |
Een groote somme gelt, en oock daer voor doen bouwen
Godts-huysen, om daer door op hop' en vast betrouwen
Te crijghen t'Hemelrijck .. O neen ten gaet soo niet
Met eenen Rijcken, die de doodt voor ooghen siet
Die in sijn leven was soo gierich in het sparen
En al te vreck om veel rijckdommen te vergaren,
Dat hy den arremen verstiet, en noyt iet gaf,
Maer siende, dat hy nu moet sterven, en in 't graf
Daermen niet med' en draeght als deughden en goed' wercken
Voor d'arremen ghedaen, t'gen'weert is te bemercken
Sou dan wel sijn bereet: om uyt den overvloet
Van sijnen rijckdom in te coopen t'eeuwigh goet.
En daerom geeft ons Heer te kennen aen de menschen
Die hem beminnen en het eeuwigh leven wenschen
Dat hy soo veel verdient, die aen den armen geeft
Naer sijn cleyn macht een duyt als eenen rijcken heeft
Gegheven hondert pont want con hy langher leven
Als hy moet sterven, sou geen duyt aen d'arme geven
Maer hondert Croonen wel om naer de Hofse pracht
Te proncken inde baer, min als den roock gheacht
Om sulcken ydel waen: t'is beter wel te sterven
Met een gherust ghemoet, het werelts pracht te derven
En peysende waer in de suyveringh bestaet
Van een besmeurde ziel belast met sondich quaet
Om die door een oprecht berouw weer schoon te maken
Eer datmen sterft, om in Godts grati soo te raken
Diemen verloren heeft: gheluckigh die soo scheydt
Uyt dit droef tranen dal door Godts bermhertigheydt.
Daer m'op betrouwen mach, maer op sulcken betrouwen
Noyt sondighen, dus dient ons t'sondighen te schouwen,
Wilt men versekert sijn van t'leven, dat ons noodt
Ontbreken sal, wanneer men sterft een goede doodt.
|
|
Auteursrechtvrij
