|
| |
| |
| |
Derde uytcomen.
Theodoricus Eristenus en Anthenor gewapent uyt
De vrome wackerheyt, die stadigh om haer recht
Met een lydtsaeme deught tegen de furi vecht,
En sal noyt voor t'gewelt van Waepenen versaegen,
Maer alle tegenspoet tot levens eynd' verdraegen,
Tot dat sy sluyten can het stale grendel-slot
Van Janus Tempel, daer den dullen oorloghs Godt
In woont, soo sietmen dat trou liefde (om haer crachten
Geene geilsuchticheyt vol oneer en sal achten,
Om dat se vol bedrogh, jae sonder waerheyt is,
En van d'onnooselheyt geeft vals getuygenis,
Die als een gulde Vlies vreest voor geen oorloghs stormen
Mits het bewaert wordt van serpenten, draecken, wormen
En ander wreet gediert, soo als ick oock met vlyt
het is den hooghsten tydt
Dat wy gewapent zyn, om daer op wel te letten
En dat wy onse klingh seer scherp te voren wetten,
Eer dat gelegentheyt van wraak-lust ons vergaet
Om te ontsielen die gesaeyt heeft soo veel quaet,
De schelmen sullen ons vervolgh te licht ontvluchten
Verstaende door t' trompet en trommel ons geruchten,
Dus dient een stil beleydt niet voor-dacht uytgewerckt,
De passen zyn beset en over al versterckt
Van volck en vreest dan niet, wil maer u lyf verweren
Gelyck ick oock sal doen, wie can ons voorstel deren
Het gen' rechtveerdich is en op goet recht gebouwt
Niemand verloren gaet die sich op Godt betrouwt,
Dus stelt u op de laet in d'uytgangh van de wegen
Die loopen naer t' geberght, oft wy hun daer een cregen:
Ick sal ter rechter handt my voeghen op den top
| |
| |
Van dese hooghe rots, eer iemand af oft op
En coom, oft wort gesien, voeght ghy u in de bossen
Seer wel voorsien van volck, en doet twee scheuten lossen
Als ghy jet wort gewaer, wy sullen u terstont
Behulpsaem zyn om soo te vinden eens den hondt
Die van ons wort gesocht tot ons verderf geschapen
Door syn vervloeckt begaen:
En vreest niet, mits dat al de passen zyn beset
En wel voorsien van volck,
al binnen
Amurath en Clitus uyt op t' gehoor van Trompetten.
myn vrindt k' begin te beven
En vrees dat wy nu sien het eynde van ons leven
Om t'haetelyck vervolgh dat op ons hielen sit,
K'hoor over al gerucht, k'en hebbe niet een lit
Aen t' lyf oft t'is onstelt waer sullen wy verblyven
Schept moet, en wilt de vrees uyt u gedachten dryven,
K'en schrick voor hel noch doodt, laet my maer slechts begaen,
De Goden sullen ons van t'schelm-stuck self verraên,
Daer vrees ick echter voor
t'en zyn geen schellem-stucken
Te doen, waer in dat steckt de deught van ons gelucken,
Zyn dat gelucken? ach my dunckt dat straffen zyn
Die ons vervolgen ... hoort ... ick ben daer voor in pyn,
Ons boosheyt was te groot: sy sullen ons verrassen ...
Waer dat ick loop oft niet, ick sien dat al de passen
Van volck zyn sterck beset tot op de leste sael
ick wensch te sien wie t'stael
Van dese klingh gescherpt sou rucken uyt myn handen,
Laet comen al dat wil, ick sal myn ziel verpanden
Voor ons versekeringh: dus weest in geene pyn,
Men singht van achter een Pelgrims liedt.
My dunckt ick hoor een stem:
Zyt gy daer voor benouwt; die sal ons niet beschaeden:
Maer oft een herder waer, die sou ons licht verraeden
| |
| |
Dus vluchten wy daer voor, wy quaemen in ons doodt;
Laf-hertigen swyght stil wy hebben geenen noodt
Waer voor zyt gy bevreest, daer ick u heb gesworen
my comt veel quaets te voren
Om u bedreven moort, en vreese niet als druck,
En dient tot ons bescherm, daer moeten wy vernachten
En soo langh blyven tot dat wy de uyt-comst wachten
Van onse avontuur:
Binnen.
Eenen Pelgrim al singende uyt
Pelgrim.
| |
Liedt.
Als ick een ryp gaen overpeysen
Hoe moeyelyck dat my gevallen heeft het reysen
Van Ryck tot Ryck, geleden nu wel seven jaer
In groot gevaer, met honger, dorst, en herts bedroeven
Dickwils te proeven, het menschs leven valt seer waer.
Den Heer bewaert my van te comen
In Moorders handt, daer strengelyck word naer vernomen
Van alle cant, dat my den wegh seer heeft belet,
Die is beset om een van twee daer van te crygen,
Maer ick moet swygen, eer ick daer door geraeck in't net
Amurath als verborgen dit liedt alsoo aengehoort hebbende met clytus uyt
Wat over schelmsen guyt en lompen bedelaer
Brenght myne moort hier uyt;
Clytus.
Wel wat heeft hy geseyt;
Amur.
Dat hem sou dickwils rouwen
Men moet syn selven in den toom van reden houwen
En ondersoeckt de saeck, eer m'jemand hinder doet
Ick doen den Pellegrim noch sticken in syn bloet.
Wee my ick ben verraên ... ach het sou connen wesen
| |
| |
Dat dit de moorders zyn waer voor ick wel mach vreesen
Soo t'waer is, die men soeckt: ick swygh, en seggen niet,
Sy hebben my in d'oogh ... wat jammerlyck verdriet
Recht naer Jerusalem, daer ben ick toe genegen
Om t' Heylich Lant te sien,
siet dat gy niet en lieght
Want g' hebt wat anders voor, en soo gy my bedrieght,
U leven heeft gedaen, dus sult gy my bedieden
Oft gy iet hebt gehoort ...
Dat sou connen geschieden
Amur.
Wat;
Pel.
Ick en segh niet meer,
Amur.
spreckt uyt
Is't van een moort die sou geschiet zyn ... spreckt
Oft ick sal m'aen u wreken ...
Pelgrim valt op syn knien.
Myn heer 'k bid om genad' ey laet my dan eerst spreken
Dat vraegh ick bedelaer en gy geeft geen bescheet
Van't gen' ick vveten vvil:
Al bevende van vrees en anxt u dat te seggen,
En vreest niet om aen my terstont dit uyt te leggen,
Hier by ontrent een rots, beneden de valleij
Daer ben ick aengetast van volck dat in de vvey
Gevvaepent my van ver' singende aen sach comen:
Sy vraeghden vvaer heên ick myn reys had voorgenomen,
En oft ick niemand op den vvegh en had gesien
Wat antvvoort hebt gy toen op hunne vraegh gegeven?
spreeckt uyt vvant 't gaet hier om u leven,
Mynheer is vvonderlyck, vvat heeft den man misdaen?
| |
| |
T'gen ick hem seggen vvil, dat en gaet u niet aen,
Ick vraegh noch eens vvat sy daer naer u voorders seyden
Niet anders dan gaet heen, den Heer vvil u geleyden
Ick heb u sangh gehoort en duydelyck verstaen
Van moorders die men soeckt oft gy die vvout verraên ...
Seght eens is dat niet vvaer? vvie quam u daer toe dvvingen
Soo vremde maeren in een open veldt te singen.
Alt'gene over comt aen Pelgrims op de reys
Daer spelen altydt op hun sinnen en gepeys,
Is't luck sy thoonen vreught, is't leet sy storten traenen,
Den duyvel moet men soo op 't lest sien uyt te maenen:
Geeft condtschap van u sangh, en seght my toch eens vvie
K'en can my niet meer houvven
Van Boosheyt, 'k sou daer op vvel vier en vlamme spouvven ...
Waer vond gy dien schelm,
ick vont hem by 't geberght
ick vvord noch meer geterght
Hy seyd dat Amurath den Prins had doodt gesteken
Den soon van Tersides en socht dees moort te vvreken.
Amurath.
Hoe kent gy dien Prins?
Pel.
dat hy my kennis ded'
Amurath leest den Plack brief die den pelgrim by hem had
| |
Plack-brief:
Soo wie in handen cryght oft blyckelcyk can thoonen
Den bloedt-hondt Amurath sal hebben duysent croonen
Voor synen aerebyd, en worden hem getelt
Van Prins Theodorick die sich daer borgh voor stelt:
| |
| |
Pelgrim.
Ghy siet vvat hy belooft aen die hem aen can vvysen
u trouheyt is te preysen ...
Myn vrint, gy hebt verstandt dat gy de vvaerheyt spreckt.
Amurath doorsteckt den Pelgrim.
Gaet by Theodoric, en hem de saeck ontdeckt
Met desen wreeden steeck:
ey my, ach Heer der Heeren
Waer heb ick dit verdient:
soo moet-men schelmen leeren
Die soecken iemandts doodt:
wee my, wee my ick sterf.
Verrader spreckt gy noch, houd dat, houd dat, soo kerf
Ick uwen cop in twee ... dit cleet sal my wel passen
Dat niemant my en sal in desen schyn verassen ....
| |
| |
O Godt vergete ziel ... ô grouwel sonder ga
Veel erger als een leeuw, die niemant oyt gena
(Wie dat hy vindt) en geeft, ick walgh van sulcken moorden:
niet. als dat-men selden hoorden
Van sulcken schellem-stuck:
het is een schelm die 't seyt,
't Zyn schelmen, die hun leet op de onnooselheyt
Gaen wreken, sy 't is schand, en strydt oock tegen reden
'k Beclaegh den armen man, en vloeck u stouticheden.
Swyght Clytus, oft ick doen u oock het selve recht,
Uwe boosaerdigheyt (aen moordt-crackeel gehecht)
De Goôn verdrieten sal: om eeuwigh u te haten
Verwaenden moort-tyran, ick wil u oock verlaten.
De schen-sucht is te groot, en al t'ongemaniert,
Ick schroom van soo een pest en beestich ongediert,
Jae liever heb ick oock myn leven hier te wagen
Om tegen u met 't spits van myne klingh te slagen
Als langer aen te sien 't onmenschelyck bedryf
ô boef dat cost u lyf ...
Sal eene slaef als gy my derven tegen-spreken?
Die uwen meester ben! ick sou den hals u breken,
Ras wiert terstonts u lyf:
wel als 't dan wesen moet,
'k Sal toonen myne cracht, en wyck niet eenen voet;
sy vechten:
Peyst hoe 't u sal vergaen syn heere te bestryden,
Die ken ick daer niet voor, 'ken wil u oock niet myden,
O booswicht siet daer med' loop ick u recht door 't hert ...
Light daer, en braeckt u ziel met pynelycke smert
| |
| |
Ach vrienden helpt my, die noyt sat van bloet te swelgen
Bevonden is, hy brenght syn dienaer tot de doodt ...
Wee my wee my ick sterf, en word in Charons boodt
Verwacht .... 'k hoor Amurath om syn groot quaet verdoemen
Tot 't eeuwigh helse vuur:
om dat gy my derft noemen
Val ick u noch eens aen, en doen u svvygen .... stickt
Hier med' nu in u bloet, geen straffe en verschrickt
Daer gy my mede dreyght .... nu gaen ick my ontlasten
Van dese cleeren, oft eens iemant my verrasten
En doen dees vodden aen, om niet te zyn bekent
Oft dat Theodorick somvvyl hier vvaer ontrent.
Hy schud den Pelgrim naeckt uyt, en doet des selfs cleeren aen, sleypende den Pelgrim en Clytus in 't blosch, en soo binnen.
Eristenus, en Anthenore met Prinse Theodoricus uyt.
Om op den galm van het geschreeuvv te achterhaelen
Wat datter is geschiet, com spoedig nederdaelen
Van het geberght, op dat ick eenmael vveten sou
Den oorspronck van 't getier en al te droeven rouvv
Die iemandt heeft gemaeckt, en nochtans niet can speuren:
Dat ick iet vinden con daer sou goet recht gebeuren
Voor die plicht-schuldich vvaert
En yselijck geschreeuvv om hulp: al oft alerm
Gevveest vvas, coom ick oock van mynen post geloopen:
Op dat ick vveten mocht: oft iemandt hier met stroopen
En moorden besich vvas, om iemandt leet te doen,
Godt vvil den Pellegrim van het gevaer behoên
Die ick terstonts ontrent 't gebercht hier heb gevonden
En vraegden naer den vvegh, dat hy niet vvordt verslonden
Van eenich vvildt gediert oft roover, vvant den man
Was daer seer anxstig voor:
is t' vvaer, vvel vvas hy dan
Alleen, soo ick verstaen:
jae en vol van mistrouvven:
| |
| |
Wy moeten al ons cracht op valse listen bouvven,
En watter gaet oft comt sterck kycken onder d'oogh,
VVant 't waer te spyten, dat ons iemant soo bedroogh
Tot luck van Amurath die ons niet magh ontslippen ...
Ick snack naer syne doodt, had ick hem in de klippen
Hij wert van een gescheurt:
mijn trouwe vrienden, gaet
VVeêr ieder op syn post, tot dat het vals verraet
Van iemandt wort ontdeckt: ick wil hier noch vertoeven
Soo lang tot dat-men siet wat dat ons sal behoeven
In 't naeder ondersoeck voor arbeyd ende list
Wy gaen want hier en dient geen langer tydt verquist.
binnen
Theodoricus alleen.
Ontsiet u geen gevaer, maer wil den moet becrachten
Ick sal, om d'uytcomst eens te sien hier blyven wachten,
De onversoenbaer daet by Amurath begaen
En 't smerten van de schad' hanght my gedurich aen,
Syn dertel wreetheyt moet ick sien van daegh verwelcken
Als ick hem de verwoetheyt hop' uyt 't hert te melcken
Om de ontschaking, en die syne lemmer sleep
Op Prins Arcegoras, die hy met eenen greep
Aenrande, en wist hem verraderlyck t'onzielen
T'is onverdragelyck, de straf hanght aen syn hielen
Die hy eens proeven moet, hy en geraeckt noyt los,
Want ick hem vinden can, ick gaen eens in dit bosch
Daer hy misschien verschuylt, men moet in d'oog hem houwen ...
Hy vind in 't bosch de twee doode lichamen van den Pelgrim en Clytus.
Oy my wat vind' ick hier soo jammerlyck t'aenschouwen ....
Twee die vermoort zyn en begraven onder 't groen,
Den eenen uyt-geschud .... wie dorf dees moorden doen ...
En soo ick mercken can aen het doodtvervich wesen ...
Het is den Pelgerim die wynich tydt voor desen
By my noch is geweest, en vraeghden naer den wegh ...
Het is den Pelgerim ... t'is soo gelyck ick segh,
| |
| |
Dat was t'geruys het gen' my in de ooren dreunden,
Het is den Pelgerim, waer op myn hope steunden
Om t'achterhaelen die van ons soo wordt gesocht,
Wat armer Avontuer heeft u tot val gebrocht ...
Den and'ren ken ick niet die daer oock leyt doorsteken,
Wat moorders hebben hier baldadich willen wreken
Hun furi op een arm en slechten bedelaer
Die niemant leet en ded' .... eylaes wat sien ick daer ...
Hy vint den Plack-brief.
Het is den Plack-brief, die ick aen hem heb gegeven
Geheel van een gescheurt die hem misschien het leven
Soo bitter heeft gecost ... dit moet iet wonders zyn,
Den achterducht baert vrees, de vreese smert en pyn,
Ick twyffel oft dat Amurath (in 't bosch gedoken
Met and're moorders sit) die sich hebben gewroken
Aen de onnoosele .... ha schelm, had ick u hier,
Ick haelden 't hert uyt 't lyf met dit myn scherp rapier ....
Maer holla, wat sal ick alleen hier doen oft maecken
T'is best dat ick met hulp van crygs-volck sien te raecken
Tot myn vermeten wraak, en doen die moorders soo
Verhuysen door de straf als ick hun legh op stroo:
Soo moet men door ontsach bloet-schellemen doen wycken
Die de verraeders zyn van dees siel-loose-lijcken
Amurath in pelgrims cleeren uyt.
Myn heer ach helpt t'is tydt
Die van den Hemel hier my toegesonden zyt
Om het moordadigh stuck van moordenaers te wreken,
Die hebben dese twee soo jammerlyck doorsteken
Den eenen mynen broer, een Pelgerim als ick
Door my hier langh verwacht om saemen sonder schrick
Oft vrees van ongeluck naer t'heylich Lant te reysen;
K'en weten niet wat peysen
Dat hy is uytgeschud, die nochtans niet en had
| |
| |
Gelt weerdigh aen syn lyf, min iet besonders, dat
Hy daerom sterven sou ... In tegendeel den and'ren
Soo Ryckelyck gecleedt, liggende by malcand'ren
Dit heeft bedenckens in ... kent gy de moorders niet?
O Neen, jae noyt gesien: ick hoorden schreeuwen, suchten
En roepen sonder sien, het welck my dede vluchten
Sonder te weten dat myn eygen broeder was
Die ick hier vind vermoort en liggen in het gras;
Heu, heu: heu: wee my, eylaes! wat sal ick nu gaen maecken
Als dolen achter landt, alleen, en noyt geraecken
Tot voorgenomen wensch, om t'heylich Lant te sien,
Schept moet myn arme vrindt, het can noch wel geschiên,
En weent soo niet maer laet eylaes my suchtich weenen
Al ben ick eenen Prins om dat ick soeck naer eenen
Den alder-snoosten dief die oyt de werelt droegh
Als Amurath, om dat hy mynen broêr versloegh
En seer verraderlyck doorstack, jae dorf ontschaecken
De Suster, dat is meer, con ick daer aen geraecken
Ick beet hem af de stroot?
Myn straf sucht is daerom op het wraak-gierigh spoor
Geraeckt, om hem noch eens het hert uyt 't lyf te haelen
Want ick hem krygen can, den hangh-dief sal 't betaelen;
Myn heer ick staen verbaest uyt-sinnig en verstelt,
Hoe can den Hemel toch verdraegen dit gewelt,
Con ick hem vinden, k'sou dat schuym der wree verrad'ren,
De leste druppel bloet self suygen uyt syn ad'ren,
Schoon dat syn oogen als een Etna in den kop
Te branden schynen ... jae my dunckt ick stock hem op:
Syn over groot misdaet van niemandt is te lyen
Wiens handen syn gelyk de klouwen der harpyen
| |
| |
K' sal voor u bidden dat sy dees rechtveerde saeck
Verkeeren in het goet: die sigh naer Godt wilt voegen
In alle tegenspoet en lyden, vind genoegen ...
Godtvruchtigh Pellegrim, den dienst voor Godt is groot
Die ghy in strengheyt van u leven totter doodt
Beloôft hebt uyt te staen in dese eenigheden
Der wildernis, 'k beveel my dan in u gebeden ...
Myne gerechtigheyt en dat gy wel scherp let
Hem t'achterhaelen als de faem u iet laet hooren
Waer hy verschuylen magh, my sulckx brenght aen de ooren,
't Staet over al geplackt dat ick hem schencken sal
Een goede Somme gelt, waer door ick hop' tot val
Te brengen soo een schelm:
't Rechtveerdich wreken van soo groote schellem-stucken
T'is tydt dat ick vertreck, en nem myn af-scheyd nu:
Op dat den Heer u geeft geluck in al u reysen ...
Hier med' sult gy niet langh op Amurath meer peysen.
Hy steckt Theodoricus. in't omhelsen een stilet in de borst.
Ey my wat grouwelyk verraet my overcomt,
daer toe syt gy van Amurath gedoemt ...
Licht daer Theodorick en tegen t' sterven worstelt
Soo langh als ick door wraak, en schen-sucht op ge-borstelt
Gelyck een wilde swyn, bloetgirigh heb benydt
U liefde, dan proeft gy als ick veel meerder spyt ...
Myn hertsen bloet ontgaet der ick in sal verdrincken
Gy meynden self myn bloet uyt d'aderen te schincken:
Versaedt u nu in't bloet het geen u eygen is,
Het myn is noch gesont tot u bederffenis,
| |
| |
Ach Theocrina ach, u min in't hert geschoten
De Maegde-blom, en gy gecomen zyt te laet.
Den blixem plet u schelm om al u schendigh quaet
Die van de duyvels op gehitst zyt tot verderven
Van een heel Coninck Ryck, daer myn allendigh sterven
Eens wraak om roepen sal,
Der duyvelen sal haest u doncker graf-plaets zyn.
Sterft wraak-lustigen Prins, dat gy eens socht te brouwen
Tot myn verderffenis sal ick noch lanck onthouwen
Tot vreucht van myne wraak: light daer verliefden geck
Op die ick heb vercracht, geen speck voor uwen beck
Sulck een geschende hoer, die my soo heeft bedrogen
Oock weert te zyn vermoort, soo t'waer in myn vermogen
Ick sou de moort bestaen, om d'ongetrouwicheyt
Aen my genoech betoont wel tot myn leet en spyt,
Dus wensch dat ick (die noot versaeyt van bloet te swelgen)
Het Ryck van Persen sagh in brandt staen en verdelgen
En 't Hert van Theocrin mocht haelen uyt haer lyf
T'sou my meer blyschad zyn als ander tydt-verdryf,
Dan hiel ick my voldaen, schoon ick my heb gewroken
Aen desen Prins die geen quaet vuur meer en sal stoken
Tot mynen ondergangh; den schelm is nu van cant
Ick heb met dese klingh geblust den minnen-brandt.
binnen
|
|
Auteursrechtvrij