De negerhut

Het slavenleven in Amerika, vóór de emancipatie

Hoofdstuk XLII.
Eene geloofwaardige spook-historie.

Om eene bijzondere reden waren spookgeschiedenissen omstreeks dien tijd zeer in omloop onder de bedienden op Legree's plaats.

Men beweerde fluisterend dat in 't holst van den nacht voetstappen waren gehoord, die de vlieringtrap afkwamen, en door 't huis ronddwaalden. Te vergeefs waren de deuren van de bovengang gesloten geweest; het spook moest òf een tweeden sleutel gehad, òf gebruik gemaakt hebben van 't sedert onheugelijke tijden genoten voorrecht, om door het sleutelgat te gaan, en rond te waren met eene vrijpostigheid, die verontrustend was.

De uitspraken waren niet eensluidend omtrent de uiterlijke gedaante van het spook, tengevolge van eene algemeen heerschende gewoonte onder negers, (en, voor zoover wij weten, onder blanken ook) om steeds de oogen dicht te doen, en het hoofd te verbergen onder dekens, en wat maar bij de hand is, bij die gelegenheid. Natuurlijk, zooals iedereen weet, wanneer de lichamelijke oogen buiten werking zijn, dan zijn de geestelijke oogen des te levendiger, en scherper; en derhalve waren er overvloedige beschrijvingen van het spook ten voeten uit, waarvan men de sterkste verzekeringen gaf, en die, zooals dikwijls het geval is met portretten, slechts in één punt met elkander overeen kwamen, namelijk in de eigenaardigheid van 't spokengedacht, om een wit kleed te dragen. De arme zielen waren niet sterk in de Oude Geschiedenis, en wisten niet, dat Shakespeare dit kostuum met zijn getuigenis bevestigd heeft door mee te deelen:

‘Hoe de dooden in hunne lijkkleeden in de straten van Rome liepen te gillen en te zuchten.’

En derhalve is het een opvallend feit, dat zij hierin overeenkwamen, welk feit wij aanbevelen in de aandacht van alle geestelijke mediums.

Dit moge nu zijn zooals het wil, wij hebben onze eigen redenen om te weten, dat eene lange gedaante met een lang wit kleed, in het echte spokenuur rondom Legree's verblijf waarde, de deur uitging en inging, en weer verdween op die stille trap, die naar die noodlottige vliering leidde; en dat 's morgens de gangdeuren alle behoorlijk gesloten waren bevonden. Legree moest dat fluisteren wel merken; en het hinderde hem te meer, dat men zooveel moeite deed, om het voor hem te verbergen. Hij dronk meer brandewijn dan gewoonlijk; overdag hield hij zijn hoofd trotsch op, en vloekte erger dan ooit, maar 's nachts had hij benauwde droomen, en als hij te bed lag waren zijn visioenen alles behalve aangenaam. Den avond nadat Tom's lijk was weggevoerd, reed hij naar de nabijgelegen stad naar eene braspartij, en hij had duchtig gedronken, toen hij laat en vermoeid t'huis kwam. Hij sloot zijn deur af, nam er den sleutel uit, en ging te bed.

Wel beschouwd laat een mensch doen wat hij kan om haar te sussen, een menschelijke ziel is een akelig, spookachtig, onrustig bezit voor een goddeloos mensch. Wie kent hare palen en perken? Wie kent hare geduchte misschiens, die sidderingen en bevingen, die zij niet afweren kan, evenmin als zij hare eigen eeuwigheid kan overleven. Wat een dwaas is hij, die zijn deur sluit om spoken buiten te houden; die in zijn eigen boezem een spook omdraagt, waarmede hij niet alleen durft blijven, welks stem ver weg gesmoord, en bedolven onder bergen van aardsgezindheid, toch als een waarschuwende bazuin van 't laatste oordeel is!

Maar Legree sloot de deur af, en zette er een stoel voor; hij zette een nachtlampje aan het hoofdeneind van zijn bed; en legde er zijn pistolen bij.

[p. 281]

Hij onderzocht de sluitingen van de ramen, en zwoer, dat hij niet bang was ‘voor den duivel met al zijn engelen,’ en ging slapen.

Nu, hij sliep, want hij was vermoeid, hij sliep vast. Maar eindelijk kwam er over zijn slaap een schaduw van iets ontzettends, iets vreeselijks, dat over hem heen hing. Het was het lijkkleed zijner moeder, dacht hij, maar het was Cassy, die het omhoog hield, en het hem vertoonde. Hij hoorde een verward geluid van gillen en kermen, en met dat al wist hij dat hij sliep, en hij worstelde om wakker te worden. Hij was half ontwaakt. Hij was zeker, dat er iets in zijn kamer kwam. Hij zag dat de deur open ging; maar hij kon hand noch voet bewegen. Ten laatste keerde hij zich om met een ruk; de deur stond open, en hij zag een hand, die zijn licht uitdeed.

Er was een wolkig, nevelachtig maanlicht, en daar zag hij het! iets wits, dat naar binnen zweefde! Hij hoorde het zachte ruischen van het spookachtig gewaad. Het bleef staan bij zijn bed; eene koude hand raakte de zijne aan; eene stem zeide driemaal met eene zachte, vreeselijke fluistering: ‘Kom! kom! kom!’ En terwijl het angstzweet hem uitbrak - hij wist niet hoe en wanneer - was het spook verdwenen. Hij sprong uit zijn bed, en trok aan de deur. Zij was op slot; de man viel in zwijm neer.

Na dit geval dronk Legree meer dan ooit te voren. Hij dronk niet meer behoedzaaam, voorzichtig, maar onvoorzichtig, roekeloos.

Er liepen geruchten in die streek, weldra daarna, dat hij ziek, ja stervende was. Die buitensporigheden hadden hem die vreeselijke ziekte op den hals gehaald, die een voorproef van toekomstige vergelding reeds in dit leven schijnt te brengen. Niemand kon het uithouden in die akelige ziekenkamer, waar hij raasde en tierde, en sprak van gezichten, die het bloed bijna deden verstijven van hen, die er bij waren; en bij zijn sterfbed stond eene sombere, witte onverbiddelijke gedaante, die riep: ‘Kom! Kom! Kom!’ Door een zonderlingen samenloop werd, in dienzelfden nacht waarin dat visioen aan Legree verscheen, de huisdeur 's morgens open gevonden, en sommigen van de negers hadden twee witte gedaanten de laan af zien zweven naar den grooten weg.

De zon ging bijna op, toen Cassy en Emmeline een oogenblik rust namen onder een groepje boomen nabij de stad. Cassy was gekleed op de manier van de Creoolsche Spaansche dames: geheel in 't zwart. Een kleine, zwarte hoed met een dicht geborduurden sluier overdekte haar gelaat. Men had afgesproken, dat zij eene Creoolsche dame zou voorstellen, en Emmeline hare dienstmaagd zou zijn.

Opgevoed zijnde van hare jeugd af in aanzienlijk gezelschap, had Cassy de taal, de bewegingen en het air daarvan over zich; en zij had nog genoeg overgehouden van hare eens prachtige garderobe en stellen juweelen, om nu in staat te zijn die ten toon te spreiden. Zij trad aan den buitenkant der stad eenen winkel binnen, waar reiskoffers verkocht werden, en kocht een mooien reiskoffer. Zij verzocht den man het door zijn knecht haar te laten nabrengen. Ten gevolge daarvan werd zij begeleid door een jongen met een kruiwagen waarop haar koffer, en achter haar Emmeline, dragende haar reistasch en verschillende pakjes. Zij werd dus in de herberg ontvangen als eene aanzienlijke dame.

De eerste persoon, die haar aandacht trok bij hare komst was George Shelby, die er de eerstvolgende boot stond af te wachten.

Cassy had den jongen man door het noestgat opgemerkt; zij had gezien, dat hij het lijk van Tom wegvoerde, en had ook met stille voldoening zijne ontmoeting met Legree aanschouwd. Vervolgens had zij uit de gesprekken van de negers onder elkander, die zij gehoord had, terwijl zij 's nachts hare spookverschijningen uitvoerde, vernomen, wie hij was, en in welke betrekking hij stond tot Tom. Zij gevoelde om die reden onmiddellijk vertrouwen in hem, toen zij vernam, dat hij ook op de eerstkomende boot wachtte.

Cassy's voorkomen, manieren, spraak en blijkbaar welvoorziene beurs, voorkwamen het ontstaan van eenig vermoeden in het hôtel De menschen vragen nooit zoo scherp naar diegenen, die

[p. 282]

proefhoudend zijn in de hoofdzaak, namelijk: dat zij goed betalen, iets waaraan Cassy gedacht had, toen zij zich van geld voorzag.

Tegen het vallen van den avond hoorde men de boot komen. George hielp Cassy aan boord gaan, met de beleefdheid, die aan elken Kentuckiër van nature eigen is, en beijverde zich haar een goede dameshut te bezorgen.

Cassy bleef in hare hut en te bed, onder voorwendsel van ongesteldheid, gedurende al den tijd, dat zij op de Roode-Rivier waren; zij werd met groote toewijding door hare dienstmaagd opgepast.

Toen zij aan den Missisippi kwamen, stelde George Shelby, die vernomen had, dat de reis van de vreemde dame de rivier opging evenals de zijne, aan haar voor, om eene dameshut voor haar te bespreken op dezelfde boot: uit belangstelling in hare zwakke gezondheid, en om voor haar te doen wat hij kon.

Wij zien derhalve het geheele gezelschap, goed en wel overgegaan op de groote stoomboot, de Cincinnati, en de rivier opstoomende onder een dikke rookwolk.

Cassy's gezondheid was veel beter. Zij kwam op het dek zitten, kwam ook aan tafel, en op de boot was men van gevoelen, dat zij vroeger zeer schoon moest geweest zijn.

Van 't eerste oogenblik af dat George haar gezien had, was hij onder den indruk gekomen van eene vage gelijkenis, die iedereen zich nu en dan wel eens zal herinnerd hebben. Hij kon niet nalaten haar aan te zien. Aan tafel of op zijn stoeltje voor de deur van hare hut ontmoette zij telkens het oog van den jongen man, hoewel hij terstond, als zij dit merkte, beleefdheidshalve den anderen kant uitkeek.

Cassy was zoodoende niet op haar gemak. Zij begon te denken, dat hij iets vermoedde; en ten slotte besloot zij zich geheel toe te vertrouwen aan zijne edelmoedigheid: zij vertelde hem hare geheele geschiedenis.

George gevoelde de meeste belangstelling voor iemand, die van Legree's plantage ontsnapt was; hij kon aan die plaats niet denken zonder ergernis. Met moedige minachting voor de gevolgen, zooals zijn leeftijd en zijn verstand dat meebrachten, verzekerde hij haar, dat hij alles doen zou wat in zijn vermogen was om haar beiden te beschermen en in veiligheid te brengen.

De hut naast die van Cassy was ingenomen door eene Fransche dame, mevrouw De Thoux genaamd; zij had een lief dochtertje bij zich van ongeveer twaalf jaar.

Deze dame, uit het gesprek van George hebbende opgevangen, dat hij uit Kentucky was, scheen blijkbaar kennis met hem te willen maken. De lieftalligheid van haar dochtertje maakte die kennismaking nogal gemakkelijk gedurende de vervelende veertien dagen van zulk eene reis op een stoomboot.

Uit hare hut kon Cassy weldra hun gesprek hooren. Madame De Thoux vroeg zeer uitvoerig naar alles in Kentucky, waar zij in vroeger tijd gewoond had, zooals zij zeide. Tot zijne verwondering ontdekte George, dat zij in zijne nabijheid moest gewoond hebben; het was verwonderlijk hoe zij personen en dingen daar kende.

Eens zeide mevrouw De Thoux tot hem: ‘hebt gij ook in uwe buurt een man gekend, die Harris heette?’

‘Niet ver van mijns vaders plaats woont een oud man, die zoo heet,’ antwoordde George. ‘Wij hebben evenwel nooit veel omgang met hem gehad.’

‘Ik geloof dat hij veel slaven heeft,’ zeide mevrouw De Thoux op eene manier, die scheen te verraden, dat zij er meer belang in stelde dan zij toonen wilde.

‘Dat heeft hij,’ zeide George met eenige verwondering.

‘Hebt gij misschien ook wel eens gehoord dat hij een mulatjongen had, die George heette?’

‘O, zeker! George Harris, dien ken ik wel; hij is getrouwd met een meisje van mijn moeder, maar hij is gevlucht, en woont nu in Canada.’

‘Is hij?’ vroeg madame De Thoux snel. ‘Goddank!’

George sloeg verwonderd een vragenden blik op haar, maar zeide niets. Madame De Thoux zat met de hand onder 't hoofd, en barstte uit in tranen. ‘Hij is mijn broeder,’ zeide zij opgewonden.

[p. 283]

‘Mevrouw!’ zeide George op een toon van groote verwondering.

‘Ja,’ zeide de dame, fier het hoofd opheffende, en hare tranen wegvegende; ‘ja, mijnheer Shelby, George Harris is mijn broeder.’

‘Ik sta geheel verwonderd,’ zeide George, terwijl hij zijn stoel achteruit schoof en mevrouw De Thoux aanzag.

‘Ik werd naar het Zuiden verkocht, toen hij een kleine jongen was,’ zeide zij: ‘Ik werd gekocht door een goed en edelmoedig man. Hij nam mij mee naar de West-Indiën, maakte mij vrij, en trouwde mij. Pas onlangs is hij overleden; en nu wilde ik naar Kentucky gaan, om te zien of ik mijn broeder kon vinden en loskoopen.’

‘Ik heb hem wel eens hooren spreken van eene zuster Emily, die naar het Zuiden verkocht was,’ zeide George.

‘Juist, die ben ik,’ zeide madame De Thoux; ‘zeg mij eens wat voor soort van.....

‘Een zeer knap jong man,’ zeide George, ‘ondanks den vloek der slavernij, die op hem lag. Hij had een uitmuntend karakter, wat verstand en beginselen beide betrof. Ik weet het goed, begrijpt gij,’ zeide hij; ‘omdat hij een meisje uit ons huis trouwde.’

‘Wat soort van een meisje?’ vroeg mevrouw De Thoux nieuwsgierig.

‘Een buitengewoon schoon, verstandig en beminnelijk meisje, en godsdienstig, mijne moeder had haar met zorg opgevoed, bijna als eene dochter. Zij kon lezen en schrijven, en prachtig naaien en borduren; ook zong zij zeer goed.’

‘Was zij bij u aan huis geboren?’ vroeg mevrouw.

‘Neen; mijn vader kocht haar op een van zijn reizen naar Nieuw-Orleans, en bracht haar mee, als een geschenk voor mijn moeder. Zij was toen acht à negen jaar oud. Vader wilde nooit zeggen wat hij voor haar betaald had; maar onlangs, bij het nazien van oude papieren, vonden wij den verkoopbrief: hij betaalde eene zeer groote som voor haar; ik veronderstel omdat zij zoo buitengewoon schoon was.’

George zat met zijn rug naar Cassy gekeerd, en merkte niet de buitengewone spanning op haar gelaat, terwijl hij deze bijzonderheden meedeelde, maar bij dit gedeelte van de geschiedenis legde zij hare hand op zijn arm, en bleek van belangstelling vroeg zij: ‘weet gij ook den naam van de familie van wie hij haar kocht?’

‘De hoofdpersoon hierbij was een zekere Simmons, geloof ik, ten minste dat is de naam, meen ik, die in den koopbrief staat.’

‘O, mijn God!’ riep Cassy uit, en viel in haar hut op den grond in zwijm.

George ontstelde, evenals mevrouw De Thoux, hoewel geen van beiden de reden kon gissen van dat in zwijm vallen. Er ontstond de gewone beweging bij zulke gevallen: George wierp een watertuit omver en brak twee groote glazen in den ijver zijner behulpzaamheid; verscheiden dames, die er van hoorden, kwamen aanloopen, en versperden de deur tot benauwd wordens toe, zoodat over 't geheel alles gedaan werd wat men verwachten kon.

Toen de arme Cassy weer bijkwam keerde zij haar gelaat naar den wand en weende en snikte als een kind. Misschien kunt gij ons zeggen, moeders, wat er in haar omging! Misschien ook kunt gij dat niet, maar - op dat oogenblik voelde zij zich zeker, dat God haar genadig was geweest, en dat zij hare dochter zou weerzien; zooals zij dan ook deed eenige maanden later; maar wij moeten niet vooruitloopen.