Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Hoe de Spaensche van der Staten Ruyteren te Mvlhem gheslaghen zijn / Anno 1608.

[1608.] DOe beyder sijdts Gedeputeerde in den Hage noch handelende waren van het twaelf-jarige Bestant / so zijn de Spaensche ende der Staten Crijchs-lieden te Mulhem dapper aen malcanderen gecomen: d'welck aldus is toe-ghegaen. De Heere van Marquette, Luytenant Generael van der Staten Ruyterije te Arnhem residerende/sekerlijck gheadveert eert zijnde / datter een Convoy van den vyandt/sterck zijnde ontrent ses hondert Man / so te voet/als te peerde/met gelt op Lingen/Oldenseel/ ende andere plaetsen deser sijdts Rijns was gaende/jae dat het alreets den Rijn ghepasseert was/so heeft hy alle de Ruyterije uyt de omliggende garnisoenen verschreven op eenen benoemden dach te Aelten by Bredevoort by een te comen. Daer sijn late in der nacht ter bestemder plaetse by den Heere van Marquette gecomen de Ritmeesters Schmelsijnck, Brochum, Batenborgh, Paigny, Lambert, ende Boyer Lutenant van Sir Robert Sicil, met hare Ruyterije/ sterck zijnde in alles ontrent seven hondert goede wel-gemonteerde Ruyters/die in den morghen-stondt vroech voor den dach [1608.] recht nae Dorsten gemarcheert zijn / eenige Ruyters voor uyt schickende / op datter gheen advertissement uyt Dorsten aen den vyandt en soude ghedaen worden. Van daer is Mons de Marquette met de Ruyteren voorts over de Lippe ghetrocken/ ende hy is op des vyants track ofte spoor ghecomen/ende heeft het selfde gevolcht in aller diligentie. Maer overmidts haer den duysteren nacht over-viel / soo hebben sy vijf ofte ses uyren lanck gepaystert: voorts marcherende zijn sy gecomen aen een Brugge/die de byant afgebroken hadde/so dat der Staten Ruyteren met groote moeyte de Riviere ghepasseert zijn / ende sy hebben vernomen/ dat de vyant te Mullem lach/ om hem te refresseren/ in het weder-keeren nae den Rijn over al de Boeren geplundert ende berooft hebbende / ende met veel buyts geladen zijnde. De Heere van Marquette op alles goede ordre ghestelt hebbende / ende elck een tot wel doen vermanende/ is recht op Mullem ghemarcheert. Dichte aen den vyandt ghecomen zijnde/heeft

[p. 840]

[1608.] Mons de Marquette den alarm ghegheven/onse avant-guarde heeft op de gene die den in-ganc van het Dorp bewaerden/ghechargeert. Met dit eerste treffen zijnder eenighe doodt ghebleven / ende onder andere den Luytenant van Graef Hendrick van den Berge/ende de vyandt is t'samen ghejaecht ende ghedreven tot op het Kerck-hof ende in de Kercke. Aen onser sijde is in dit eerste aen-treffen een Cornet doot gebleven/ende Capiteyn Lambert, Luytenant van de Compagnie van Prins Hendrick van Nassou, is de handt in stucken geschoten/ ende daer zijn noch eenighe Ruyteren ghequetst. De vyandt meynde op het Kerck-hof ende in de Kercke vry te wesen/het scheen oock onmoghelijck dat de Ruyterije die plaetse soude connen forceren/ want de Kercke leyt op eenen bergh/ende den Kerck-hof is rontom bemuyrt. De Heere van Marquette heeft voor eerst het Kerck-hof rontom in goede ordre met de Ruyterije om-cingelt / en̄ hy heeft de Harquebusiers doen af-sitten/ ende den vyant van allen canten doen bevechten; maer men heeft aldus die plaetse niet connen vermeesteren. De Heere van Marquette gheresolveert/zijnde den vyandt/nu hy hem besloten hadde /niet te laten ontcomen / heeft ghedaen al wat eenen cloecken Oversten betaemt/ rontom her rijdende/ende sijn volck tot cloeckheyt vermanende: Ende hy heeft dit Stratagema ghebruyckt/ dat hy ettelijcke huysen/aen en in den muyr van het Kerc-hof staende/ seer bequamelijc voor windts in brande liet steken/so dat den roock den vyant in d'oogen vlooch/ende 'tgesichte verblindde. De Ritmeester Brochum (van eenen Huys-man hem een bequame plaetse gewesen zijnde/ ende die wel besichticht hebbende /) is selfs van sijn Peert getreden/ende hy is met sijne Ruyteren te voet [1608.] so cloeckelijck op den vyandt aengevallen/dat hy nae langhe vechten/ eenen in-ganck van den Kerck-hof vechtender hant heeft ingecreghen: Sijne Ruyteren/ als oock vele van d'andere Compagnien/ zijn hem stracx gevolcht/ende zijn tot den vyandt in de Kercke inghevallen/die siende dat de canse verloren was/sich heeft over-gegeven in handen van der Staten volck/ bedingende alleen/datmen Quartier houden/en̄ haer voor rantsoen soude los laten/d'welck haer belooft/ ende gehoudē is/al hoe wel met groote moeyte/want onse Ruyteren waren soo hittich/dat sy het al souden doot geslagen hebben/ten ware dat het Mons de Marquette ende de Ritmeesters met gewelt tegen-gehouden ende verhindert hadden/ niet willende hare belofte breken. Hier hebben der Staten Ruyteren goeden buyt gecregen/want sy hebben in de Kercke ghevonden wel twee hondert sadel-Peerden/ ende ontrent vijfhondert Man/ daer warender over de seventich van den vyant doot gebleven/onder de welcke waren de Luytenants van Graef Hendrick/ende van Graef Adolph van den Berge/met noch andere Luytenants en̄ verscheydene Officieren. De Heere van Marquette, ende de samtlijcke Ritmeesters/hebben goet ghevonden/alle de gevangens te laten gaen/gevanckelijc mede nemende alleen Don Cornille Dicol een Yris Capiteyn/ die dit volck leydde/ ende alle de principale Officiers / die voor der Soldaten rantsoen borghe bleven. Mons de Marquette heeft de ghevanghene te Arnhem ghebrocht / alwaer haer rantsoen volcomelijck is betaelt gheworden/ende sy zijn vry ghelaten.

Hic desinunt lusus bellici in Belgio.

Dus langh heeft Mars gheraeft/dus langh heeft hy ghebrult/
Nu eyndicht sijn ghenoecht/ 'tbloedt-bat is nu vervult.

[p. 841]

(280)

Hispanus miles quem magna superbia vexat,

Innocuos populos armis torquebat iniquis,

Non tulit hoc Marquette potens, fatalibus armis
MULHEMIUM sequitur MAUROS, multosq_Ʒ trucidat.