Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Uercondinghe van het twaelf-jarighe Bestant, met een cort verhael van de Triumphen hier over ghedaen/in Aprili, Anno 1609.

[1609.] NAe datter wel twee jaren lanck van Vrede ofte Treves is ghehandelt gheweest: So isser eyndelijck/ nae veel disputerens/ tusschen de Ghedeputeerde van hare Hoocheden/ ende de Generale Staten der Vereenichde Nederlanden / ten over-staen van de Ambassadeurs der Coninghen van Vranckerijck/ Groot-Britannien/ Danemarck; ende der Chur en Vorsten Phals/ Brandenburgh/Hessen/ende Ansbach veraccordeert/ ghetroffen/ ende op den ix. dach Aprilis binnen Antwerpen besloten/onder-tekent/ende verseghelt eenen twaelf-jarighen Trefues ofte Bestandt / in xxxviii. Articulen begrepen / by Philips den derden Coninck van Hispanien geapprobeert/geconfirmeert/ende geratificeert/voor so veel dese sake hem mocht rakē. Het is aen-merckens weerdich /dat de Gheunieerde Neder-landen den Coninck van Hispanien hebben afghesworen Anno 1581. in de maendt van Iulio, ende dat oock even in de selfde maendt Anno 1609. de Coninck van Hispanien die af-sweeringhe heeft gheratificeert.

De Articulen van den Trefues zijn t'Antwerpen voor het Stadt-huys af-ghelesen op den xiiii. Aprilis; Ende voor den Stadt-huyse in 'sGraven-Haghe [1609.] op den xxi. Aprilis, Anno 1609. Die ic hier niet en verhale/overmits de selfde in openen druck verveerdicht zijn in verscheydene spraken. Op den vijfden Maij is het twaelf-jarighe Bestant in alle Steden af-gecondicht / met tekenen van blijdtschap.

Op dat het publiceren ende af-lesen van dit Bestant met des te meerder aensien ende solemniteyt geschieden soude / soo wasser t'Antwerpen voor het Stadthuys ghemaeckt een seer magnifijcque stellagie/op de welcke ginghen sitten eenighe voor-nemene Heeren. Eer de af-losinghe ghedaen wierdt/soo wierter eerst met veerthien Trompetten gheblasen/de welcke ophoudende / so heeft yeder een met op-ghereckte ooren in stillicheyt gheluystert ende naeuwe toe-ghehoort/ wat den in-houdt der Articulen was.

Daer was verordineert / dat die van 'tCasteel al haer Gheschut af-schieten souden / so haest als de Articulen souden ghepubliceert zijn / d'welck soo stracx niet gheschiedende / so is de Marquis Spinola met eenen vollen loop derwaerts ghereden / ende heeft belastt dat het datelijck gheschieden soude / wiens ghebodt de Spaenjaerden moesten ghehoorsamen. Met dat

[p. 837]

(279)

Componunt pacem REX, et SACER ORDO beatam

Annis bis senis, utinam DEUS ille Deorum

AEterna Belgis concedat faedere pacem,
Hoc precor illa dies velox affulgeat orbi.

[p. 838]

[1609.] die van het Casteel haer Gheschut hadden los gheschoten/ soo heeftmen stracx daer aen ghehoort het groot ghedonder van al het groot Gheschut dat in de Stadt was/als oock op de Oorlochs-schepen die voor de Stadt laghen.

Op het Stadt-huys binnen Antwerpen wierdt op den ix. Aprilis een seer statelijck bancquet gehouden/ tot het welcke veel Gheestelijcke ende Weereltlijcke Heeren ghenoodicht wierden/daermen ghedroncken heeft op de ghesontheyt der Coninghen van Hispanien/ van Vranckerijck / van Groot-Britannien/ der Arch-Hertoghen/ende van Prins Maurits van Nassou. Des avondts is wederom al het Gheschut los gheschoten/ende wederom isser gheluydt geworden met alle de clocken der Stadt/ ende mede met de grootste clocke/die van vier en twintich stercke mannen moet ghetrocken worden eermense over halen can/die wel vier mijlen verde can ghehoort worden. De ses ghesworene Ghilden hebben seer triumphantelijck gheviert/ elck voor hare camere/ een yeder willende prijs en eere behalen. Alle de Capiteynen van de Borgerije hadden ooc eenen yegelijcken/onder [1609.] sijne wijcken sorterende/belastt te vieren/d'welck een yeder geern/ende met een blijde gemoet dede; also dat het scheen dat de gheheele Stadt in brandt ende in vyer stont. Daer wierden honderden van peck-tonnen aen-ghesteken/ daer vloghen veel vier-pijlen en fuseen door de locht/ende elck een socht wat nieus ende vermakelijcks voorts te brenghen met vreemde vuyr-wercken. De nae-buyren / vrienden / en verwanten noodighden malcanderen te gaste/droncken en cloncken/ alsoo betoonende de groote vreucht ende blijdtschap die haer desen Trefues aen-brocht.

Jn de Gheunieerde Provintien is oock over al vreucht en blijdtschap bedreven/met vyeren/schieten/ clocke-luyden/ maeltijden/ musiceren/ &c. Jn alle Kercken onder der Staten gebiedt staende/is op den vi. Maij ghepredickt/ ende met solemnele danck-segginghen Godt ghedanckt/ dat het bloedt-storten/ ende landt-verderven nu was op-houdende/ ende ghebeden dat dit Bestant mochte bestendich zijn en blijven.

Com' Bestant 'sPeys voor-bood / ghy meer dan wel-com zijt/
Wilt over Neder-landt/uw' vreuchden-vaen ontvouwen.
Ghy Lucifers Ghesant/Oorloch vermaledijt/
Moeder des onghelucks/vertreckt uyt ons' Landouwen.
Ghy hebt ons al te langh/uw' bitt'ren dranck ghebrouwen/
En door u wreede handt / vergoten 's Menschen bloedt.
Dus (overeenicht-volck/) schept eenen goeden moet/
Sy zijn te schand' gheraeckt/die u soo seere deerden:
Doch ten is niet gheschiedt/door uwe macht of goet/
Godt zy in d'Hemelen eer, den Menschen Peys op eerden.

VVensch om driederley Vrede.

Com'/com'/ o Vrede / com'/doet dijne blijd' intrede

Langhs Bestants clare baen/ in 'tnedrich Neder-landt/

De Wrake/Tyranny/en d'Ontrou van hier bandt.

[p. 839]

 

[1609.] Laet Eendracht / Liefd / en Trouw / in-nemen hare stede. [1609.]

 

Maer du / o Vredes Godt / ons weder-sijdts in-plant

 

Den innerlijcken Vreed / die ons ghemeener handt

 

Van den tijdtlijcken leyd' / in dijnen eeuw'ghen Vrede.

 

 

 

Eenen anderen wensch-Dicht.

 

 

 

Peys / maer een' goeden Peys / verleen' in onse daghen/

 

O Heer / want die alleen / van dy her-comen moet.

 

Voor een nieu-oorloghe / voor heymelijck' aenslaghen/

 

En voor in-landtschen twist / ons Vader-landt behoet.

Nunc equidem pax est, At non fiducia pacis.