Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 820]

Riin-Berck wordt by den Marquis Spinola beleghert/ Anno 1606.

[1606.] DEwijle de Marquis Spinola sach ende tot sijnen grooten leet-wesen bevondt/dat den reghen niet op en hieldt/ende dat het hem derhalven onmoghelijck was nae Frieslandt aen te trecken/ofte in der Landtschap van Overyssel/ Graefschap Zutphen/ ofte daer ontrent yets uyt te richten / sijn volck seer jammerlijck af-ghemartert ende gheswackt zijnde / ende daghelijcx verloopende: Soo heeft hy besloten de Stadt Rijn-Berck te gaen belegheren / daer doe Gouverneur binnen was de Colonel VVtenhove, een Vlaems Edel-man: De groote Schanse op den Weert/ ende het retranchement over den Rijn/ daer de behoudenisse der Stadt aen dependeerde/wierdt den Schotschen Colonel Sir VVilliam Edmond Ridder te bewaren ghegheven. De Grave van Busquoy is uyt last van den Marquis Spinola te Moock op-ghebroken / ende hy is den xx. Augusti langhst den Rijn op-ghetrocken nae Berck aen/ en passant voor Rees een Hollandts Oorloch-schip over-vallende/ daer quade wacht en toe-versicht op was. Spinola is ten selfden daghe oock van Grol af nae Rijn-Berck heen aen ghemarcheert. Sijn Princelijcke Excellentie / die altijdt ende over al desorchvuldighe ooghe in't seyl hadde /merckende dat het op Rijn-Berck ghemuntt was / soo is hy oock met sijn Legher op den xx. Augusti na Deutecom ende voorts nae den Eltener-Bergh ghetrocken. De Grave van Busquoy heeft allen vlijt ende neersticheyt aen-ghewendt om Rijn-Berck stracx te besluyten/ ende heeft dese Stadt op den xxii. Augusti van de landt-sijde beneden om-cinghelt. Den xxiiii. brocht hy twaelf Saloepen/ die hy op Waghens over landt ghevoert hadde in den Rijn/ om daer mede eenich volck over d'ander sijde te brenghen/ als oock om daer mede de Riviere te besluyten / tot welcken eynde hy oock een [1606.] batterije van twee Cartouwen maeckte/daer hy het Boots-volck van Antwerpen opleyde. De jonghe Prins Graef Hendrick Frederick van Nassou heeft op den xxv. Augusti des nachts binnen Berck/ sonder aen-stoot / ghebracht vier en twintich Vaendelen Voet-knechten/tot versterckinge van het garnisoen/ met de welcke vry-willichlijck daer dinnen getrocken zijn wel tachtentich Fransche Heeren en Edele van grooten huyse/ als onder andere de Heere van Soubyso, Broeder van den Hertoge van Rohan, bloedt-verwanten des Conincx / van wegen Anne d'Albret Coninginne van Navarre / des Conincx Moeder. Die Fransche Heeren waren seer wel en fraey ghemonteert/met goede wapenen en gheweer / en met groote pluymagien / ende sy hebben haer daer binnen seer wel en brave ghehouden/ als cloecke ende ghehertte Crijchs-lieden / haer lijf en leven gheensins sparende noch verschoonende. Als de belegherde voor-hebbens waren op den xxviii. Augusti eenen uyt-val te doen over den Rijn / op de sijde daer Spinola selfs lach/soo waren de Fransche Heeren ende Edele hier toe willigher als willich / jae sy hebben het beleyt ende voortocht in desen uyt-val geern aen-ghenomen/ ende sy hebben haer t'samen met de andere Crijchs-lieden des garnisoens seer wel ghequeten / niet eer wederom in de Stadt keerende voor dat sy den vyandt groote af-breucke ghedaen hadden. Desen uyt-val haer wel gheluckt zijnde/ hebben corts daer nae eenen anderen aen de sijde van Busquoy ghedaen / maer die en gheluckte haer soo wel niet/ want den vyandt door de voorighe schade voor-sichtigher gheworden zijnde/ heeft wat beter ordre ghestelt om der Francoysen furieus aen-vallen te stutten / soo dat nae een weynich

[p. 821]

(273)

Prosequitur palmam SPINOLA hanc, gaudetq_Ʒ triumphis,

RHIINBERCAM cingens pugnaci milite fortem,

Munimen primum quod RHENUS lambit et ambit,
Armatâ superat dextrâ, sed sanguine multo.

[p. 822]

[1606.] schermutselens sy na de Stadt aen moesten wijcken/ ghedreven ende aen-gheballen zijnde met ses hondert Peerden/onder de welcke die van der Stadt/ als syse binnen scheut haddē/so dapperlijc schooten/dat Man en Peerdt in de lucht vlooch. Mons de Flessches eenen jongen Franschen Grave / die sich in desen schermutfel te verre onder sijn vyanden begheven hadde/wiert ghevanghen.

Den derden Septembris is de Schotsche Colonel Edmond door het hooft gheschoten / kijckende onversiens over de borst-weeringe der Schanse / aen welcken Man / de Landen / insonderheyt te dier tijdt en plaetse / veel verloren hebben. Hy heeft van kindts beene de Staten gedient/ ende is door sijn cloeckheyt ende ghetrouwicheyt van ghemeyn Soldaet geworden eerste Colonel der Schotscher Regimenten / ende hy is van sijnen Coninck gheadelt ende Ridder geslaghen gheweest. Mars nobilis ars.

Soo haest als Edmond doodt was / is het retranchement over de Riviere verlaten/ ende het volck dat daer op gheleghen hadde / is des selfden nachts daer [1606.] afghetrocken/ ende in de Schanse op den Weert gecomen. Hier mede creech Spinola groot voor-deel/ ende verhinderde in velerhande manieren het ontsetten der Stadt. Corts nae het verlaten van het groot retranchement over den Rijn/ ende het af-breken harer Brugghe / verlieten de belegherde verscheydene buyten-wercken/als de Redoute aen de Holle-strate/ ende de plaetse genoemt het oudt quartier van Graef Ernst / daer mede vast alle weghen van ontsett sijn Excellentie benomen werden.

Den xiii. Septembris is sijn Excellentie met het grootste deel sijnes Leghers over de Lippe ghetrocken/ende hy heeft de Schanse die Spinola op den mont van de Lippe ghemaeckt hadde / om het over-comen te beletten/ om-cinghelt. Die daer binnen laghen hier van seer verbaest wordende/ gaven de Schanse op/ nae dat sy een stuck grof Gheschut ghesien hadden: Daer trocken uyt twee hondert en seventich gesonde Mannen.

Omnium rerum vicissitudo.