Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

De Marquis Spinola beleghert / ende wint Lochvm in Iulio, Anno 1606.

[1606.] DE Marquis Spinola is den laetsten Mey deses jaers 1606. in Neder-landt aen-ghecomen uyt Hispanien / alwaer hy by den Coninck een goede somme ghereede penninghen ghecreghen heeft / welcke sijne Majesteyt meest heeft moeten tot grooten interesse op-nemen van de Negotianten in Hispanien ende Jtalien/want daer ghenen voor-raedt van gelde en was/overmits de Jndiaensche Vlote noch niet in-ghecomen en was. Oock heeft de Marquis op sijn eyghen credijt/ende op het credijt sijner vrienden / soo veel gelts op-ghenomen / als hy eenichsins conde becomen / soo aen ghereede penninghen / als aen wissel-brieven ende credijt-brieven. Hy heeft het Peerde-volck twee maendt solts aen laken ghegeven / ende den meesten deel van het Doet-volck heeft hy elck eenen Conincx-daelder ghegheven / met stercke beloften / dat al hare t'achterheyt hun soude betaelt worden / soo haest als het Legher soude gheplantt wesen voor de plaetse die hy meynde te belegeren: Hy heeft oock de noodelijckste schulden hier en daer betaelt.

Behalven dat de Marquis sijn oude Crijchs-lieden heeft willich ghemaeckt / soo met gelt / als met beloften/ soo heeft hy noch veel nieu volck aen-ghenomen uyt den Brunswijckschen Crijch comende. Soo dat hy dit jaer soo sterckvan volcke was/als noch oyt de [1606.] Spaensche gheweest waren in dese oorloghen. Jn het begin van Iulio is hy met eenen treffelijcken Legher ghecomen ontrent Roeroort / alwaer de Heere Charles de Longheval, Grave van Busquoy veel volcx met allerley noodtdruft / ter oorloghe dienlijck / gereet hadde. Den x. Iulij vertrock Spinola van den Rijn met xxvii. Vanen Ruyteren / ende ontrent elf duysent Man te voet/ mede voerende ontrent thien stucken Gheschuts / ende ontrent twee duysent Waghens/ waer onder waren xxii. gheinventeert by den cloecken Jngenieur Pompeo Romano, elck twee ovens op hebbende / eenighe van coper / andere van yser: Eenighe Waghens voerden brou-ketels/andere hadden schuyten gheladen / bequaem om stracx aen malcanderen vast te maken; eenighe waren bevracht met ponten/die so groot waren datter hondert en vijftich Mannen seffens mede conden over-schepen: Oock warender Waghenen gheladen met ramen/ bereydt om canifas daer op te spannen / ende alsoo te dienen tot Brugghen om over de morasschen te gaen.

Den tijdt was nu ghecomen

Hem docht 'was sijnen keer,

Hy schreef met groot beromen,

Of nu/of nimmermeer. Aut nunc, aut nunquam.

[p. 815]

(271)

LOCCHEMIUM magno circundatur agmine Dvx se

Contulit huc, ^sedets bellis placuere futuris,

Ille cruentatis minitans jam praetia signis,
Moenia devastat, pellit quoq_Ʒ Martis alumnos.

[p. 816]

[1606.] Den xii. Iulij passeerde Spinola met sijn Legher over de Lippe te Dorsten/ ende quam den xviii. te Goor. Sijn voor-nemen was in Frieslandt te vallen/ ende daer sich meester te maken. Veel gheluckwenschinghen/ ghebeden/ ende missen wierdender hem ende sijn Legher te ghevalle ghedaen/sy hielpen soo veel als sy mochten. Tot een goet omen ende voorbode van sijn gheluckich succes/hebben eenighe spitsvinnighe Gheesten ghevonden ende ghemerckt/ dat Ambrosius Spinola, dit Anagramma geeft/ als men de letteren verwisselt van plaetse/Ambulo spina rosis, Ick wandele als eenen dooren in de roosen.

De Ed. Hooch-Mog. Heeren Staten der Geunieerder Provincien met sijn Princelijcke Excellentie vernemende/dat Spinola ghesinnet was dit jaer twee Leghers te velde te brenghen/resolveerden dat sy dit jaer alleen defensive oorloghe voeren wouden/ hare Steden en vasticheden op de Frontieren wel besettende/ende een vlieghende Legher houdende/om dat te brenghen daer het de noodt meest voorderen soude. Doch Godt de Heere heeft van boven uyt den Hemel voor ons ghestreden/ want daer is in de Somermaenden sulck eenen gheduyrighen reghen dach by dach ghevallen/ dat over al de weghen en passagien diep onder 'twater stonden/ soo datmen over al de hooghe weghen soecken moest: Jnsonderheyt waren de weghen langhst de Bourtanghe onbruyckelijck: Den pas van Coevoorden was oock vol waters/ende de morasschighe wegen in Drente waren so diepe/ datmense niet passeren en conde: Soo dat in die tijden dese versen op den geanagrammatiseerden naem Spinolae ghemaeckt wierden:

Ambulo Spina rosis, est nomen juxta anagramma,
Ambulo Spinola aquis, dicere jure queo.

Mijn' naem' brenght meed' dees woorden fijn/ [1606.]

Jck wandel' op der roosen pat;

Maer beter mocht mijn' name zijn/

Jck wandel' in het water nat.

Nae dat de Marquis hier wat stille ghelegen/daer wat om-her ghetrocken hadde/loerende op sijn voordeel/ soo scheen het dat hy den xx. Iulij het hooft nae Deventer wendde. Hier om is sijn Princelijcke Excellentie/die doe te Zutphen was/stracx op Deventer getrocken met eenich volck/ende verschreef drie Compagnien uyt Lochum binnen Zutphen te comen/ om aldaer garnisoen te houdē. So haest als de Marquis Spinola dit vernam/soo is hy stracx nae Lochum ghetrocken/d'welck hy op den xxi. Iulij dede berennen en̄ besluyten/jae hy begost dien volghenden nacht tot de Stadt aen te approcheren. Hy maeckte een Schanse op den berch voor Lochum liggende/en̄ heeft grooten vlijt aengewent om dit Stedeken/d'welc doch swack was/in der haeste ende op het spoedichste te vermeesteren. Binnen Lochum commandeerde Christiaen Barfelt Overste Luytenant, een oudt/cloeck/wel-bedreven Crijchs-man/ die ghedaen heeft tot defensie der plaetse die hem toe-betrout was/alles wat een eerlijc Crijchs-man te doene schuldich is: Maer alsoo hy nevens sijn Vaendel niet meer als noch een Vaendel Soldaten en hadde/met een Vaendel Waert-gelders/ ende de Burgherije oock swack was; so en is het niet mogelijck geweest de plaetse tegen het groot ghewelt des vyandts te verdedigen of tegen te houden. Heeft der halven geappoincteert ende eerlijcke conditien bedongen/ende hy isser den xxiiii. Iulij met geweer en wapenen/bagge ende baggagie uytgetrocken/ende te Zutphen aengecomē/daer hy willecom was/sijn Excellentie goet contentement hebbende aen de teghenweere die hy gedaē hadde/wel wetende dat het Stedeken niet houbaer en was met soo weynich volck.

Ibant quo poterant, ubi non poterant ibi stabant.