Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Spinola beleghert ende wint Oldenseel in Augusti, Anni 1605.

[1605.] SJjn Excellentie Graef Maurits wel wetende wat eenen doorn dat het den Arch-Hertoge in sijnen voet was/dat hy Sluys met de om-ligghende plaetsen hem ontweldicht hadde / ende noch was in-houdende; Ende niet twijfelende of sijne Hoocheyt en soude derhalven alle middelen aenwenden om desen dooren uyt te trecken/ ghelijck alreets Spinola tot dien eynde met een gheweldich Legher op de beenen was: Soo heeft sijn Excellentie daer in by tijdts met alle moghelijcke middelen ghesocht te voor sien: Ende hy heeft insonderheyt groote sorghe ghedraghen voor het gheweldighe Fort van Ysendijck/het Fort selfs versterckende ende alle toeganghen af-snijdende/ zijnde het landt rontom her leech ende waterich: Oock heeft sijn Excellentie daer ontrent noch eenighe stercke Schansen ghemaeckt/ ende de Zee daer rontom loopen laten.

De Marquis Spinola heeft verscheydene aen-slaghen ghehadt/ oock eenich ghewelt ghedaen om sijn Excellentie in sijn voor-nemen te verhinderen/maer te vergeefs. Terwijlē dat de beyde Legers in Vlaenderen nevens malcanderen laghen/soo isser eenen anderen Legher vergadert ontrent den Rijn/ onder den [1605.] Grave van Busquoy, alwaer aen-ghecomen zijn wel vijf duysent Jtalianen / sijn Hoocheyt verwachtte dagelijcx noch eenige nieuwe Regimenten/ van meyninghe zijnde Sluys ende Rijn-Berck te ghelijcke te gaen belegeren: Noyt en hadde de Arch-Hertoge soo groote bestellinghe ende wervinghe van volcke/ als hy dit jaer ghehadt heeft.

De Grave van Busquoy heeft in den beginne van Iulio groote gereetschap gemaeckt om ontrent Ceulen den Rijn te passeren/Schepen/Schuyten/en Ponten tot dien eynde vergaderende. Busquoy monsterde sijn Legher boven Ceulen/ alwaer de Legaet des Paus het selfde met veel ceremonien de benedictie ghegheven heeft. Als sijn Excellentie dese tijdinghen creech in Vlaenderen/ soo is (op het ernstighe ende menichvuldige schrijven ende aenhouden der Geldersche ende Overysselsche Steden) eenige Compagnien Ruyteren ende Soldaten nae het boven Quartier/insonderheyt nae Rijn-Berck/sleutel des boven-Quartiers/ ghesonden/ onder het beleyt van sijn Ghenade Graef Ernst van Nassou / die Berck nae behooren

[p. 794]

[1605.] versorcht ende versterckt heeft/ de ooghe mede hebbende op de naest-ghelegene Steden ende Fortressen/ die elck vreesden dat het haer gelden soude. De Marquis Spinola siende dat hy sijnen tijdt in Vlaenderen te vergheefs versleet/ gants gheen hoope hebbende Sluys te connen belegheren/ dewijle sijn Excellentie hem met het verstercken van Ysendijck ende de omligghende Schansen de deure ende in-ganck toe-ghesloten hadde / soo is hy den vi. Iulij uyt Vlaenderen ghetrocken/ende hy is ontrent Roeroort ghecomen/ ende aldaer den Rijn gepasseert/der Staten oorlochschepen met Gheschut eerst van daer ghedreven hebbende / ende hy heeft den derden Augusti teghen den avont de Pioniers met ettelijcke Cornetten Ruyters voor uyt-gesonden/om de wegen na der Graefschap Zutphen ende Overyssel aen/effen te maken. Hy is corts in goede ordre gevolcht met sijn geheele Leger/ Ponten en Schuyten op Waghens mede nemende/ om de Rivieren ende Wateren te passeren/ oock by sich hebbende xvi. stucken Gheschuts/ende ettelijcke hondert Waghenen met allerley amunitie. Sijn gheheel Legher wierdt gheschatt sterck te zijn vijfthien duysent Man te voet/ ende drie duysent Peerden. Zutphen/Doesburgh/Deventer/ende vast alle de om-ligghende Steden/ waren in groote vreese ende benaeutheyt/ ende nae Menschen ooghe is het seker/ indien Spinola des maels met sijn Legher voor een van de boven-ghenoemde Steden ghecomen hadde/ hy soudese in heel corter tijdt verovert/ jae by schoonen lichten daghe over-vallen ende in-ghenomen hebben/want sy laghen open/de fortificatien waren vervallen/ ende sy en waren niet versien met behoorlijck garnisoen; Jmmers hebbe ick ghesien/ dat te deser tijt de melck-maechden uyt Zutphen achter de Vischpoorte over eenen dam door de Stadts-grachten alle daghe ginghen om de Koeyen te melcken. Ende daer en lach/ nevens de swacke Burgherije/ maer een [1605.] Vaendel Soldaten in garnisoen. Sijn Excellentie was noch in Vlaenderen met het principale Legher/ niet geern noch spoedelijck op-brekende / om dat hy meynde dat Spinola desen tocht hadde aen-genomen/ alleenelijc om hem uyt Vlaenderen te trecken. Graef Ernst van Nassou moeste het volc d'welc hy te Berck hadde/daer behouden/ overmits de Grave van Busquoy noch aen den Rijn-cant gebleven was met ettelijcke duysent Mannen/om den pas ende schansen te bewaren en̄ te verstercken/ loerende midler wijle op eenige aenslagen. Maer Godt de Heere die de crijgen regiert / heeft den Marquis Spinola eenen anderen wech gewesen/hy is/nae dat hy met sijn Legher wat om-geswarmt hadde/den viii. Augusti gecomen by Oldenseel in de Twente/een onstercke plaetse/ en̄ met drie swacke Compagnien Soldaten besett/ over de welcke commandeerde Iaques Meurs Schots-man/een seer eerlijc ende cloeck Capiteyn/ die de Landen lange jaren seer ghetrouwelijck gedient heeft. Den selfden nacht heeft hy sijn approchen ende begravinghen beginnen te maken/ende hy is stracx gecomen tot aen de Stadts-grachten. Hy heeft voor dese Stadt geplantt elf stucken Gheschuts / met de welcke hy den ix. Augusti tusschen dach en nacht ses en dertich voleen schoot. Die van binnen aen-siende het groot ghewelt des vyandts/ ende wel wetende datter gheen ontsett voor handen en was/ oock een yeder wel wetende dat het haer niet moghelijck en was eenen storm met soo weynich volcks af te wachten/de Burghers daer toe gantsch onwillich zijnde/ insonderheyt de Rooms-Catholijcke / die daer verre de meeste ende sterckste binnen zijn: So hebben sy geparlamenteert/ ende sy hebben op eerlijcke conditien den elfden Augusti de Stadt over-ghegheven in handen van den Marquis Spinola.

Olde-seelen breken licht.

[p. 795]

(264)

Dat varias Fortuna vices, non prospera semper.

Illa Urbs quae quondam Ordinibus parebat, abhoste

Obruitur SPINOLÂ, laudem qui quaerit in armis,
AEternum nomen generis, multosq_Ʒ triumphos.