Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 758]

Riin-Berck by Prins Maurits beleghert/ende ghewonnen den XXX. Iulij, Anno 1601.

[1601.] DEn twaelfden dach Iunij Anno 1601. is sijn Princelijcke Excellentie Graef Mauritius van Nassou in eyghener persoon ghecomen voor de Stadt Rijn-Berck/ eerst voor uyt ghesonden hebbende hondert vijftich Vaendelen Voetknechten/ ende drie en dertich Vanen Ruyteren/ om die Stadt te berennen ende te om-cinghelen. Dese Stadt is gheleghen op de Zuyd-sijde van den Rijn/ acht mijlen van Ceulen/toe-behoorende den Bisschop van Ceulen. Het is een middelbare Stadt van grootte/ende sy is gheduyrende dese Neder-landtsche oorloghe meer-maels in-genomen/ende so van d'een/ als van d'ander partije ghesterckt gheworden/ alsoo sy wel gheleghen is om den Rijn-stroom te vermeesteren/ ende de Neder-landen van Hooch-Duytschlandt af te snijden/ ende seer propijs om de Graefschap Zutphen/ ende het Landt van Overyssel of te bevrijden/ ofte beswaren met brandtschattinghen.

Doe sijn Excellentie voor dese Stadt quam met sijn Legher/ soo waren daer binnen over de drie duysent Voet-knechten/vijftich Peerden/ende twee hondert Boots-ghesellen/ ende hier onder waren veel overloopers/ die ghewoon zijn het uyterste ghewelt te verwachten. Daer waren oock in der Stadt twee en dertich stucken grof Gheschutt/twintich metalen/ ende twaelf yseren stucken: Sy hadden oock victualie ende allerley noodruft ghenoech/ behalven sout en salve. Don Ieronymo Lopez, de la Villa was Gouverneur der Stadt, vermaert voor een cloeck wel-gheoeffent Crijchs-man: Hy en heeft sijnen vyandt niet verwachtt dicht onder de Stadts-grachten en wallen/ maer hy heeft sijn Crijchs-volck buyten rontom de Stadt gheleghert in de conter-scherpen: Hy heeft oock door sijn volck eenighe weyden voor de Peerden [1601.] ende het Vee bevrijt: Het Oorloch-schip ofte Wtleggher heeft hy stracxghesoncken ende in den grondt gheboort/ ende de masten ghekerft ende af-ghehouwen.

Ghelijck die van binnen allen moghelijcken vlijt hebben aen-ghewendt tot bescherminghe ende bewaringhe harer Stadt / alsoo heeft sijn Princelijcke Excellentie sich bevlijticht om haer te benouwen ende te vermeesteren: Hy heeft het gheheele Legher doen om-graven/ ende met beschansinghen / reduyten/ grachten/ ende palesaden/ oock poorten ende valbrugghen aen de weghen ghesterckt/soo van buyten teghen het ontsett/als van binnen teghen de uyt-vallen van de belegherde/ die met groote hoopen ende mannelijcke couragie meer-maels zijn uyt-gevallen: voornamelijck den xx. Iunij op het Quartier van de Francoysen/ wel met ander-half duysent Mannen/ verdeylt in drie hoopen/ die nae een uyre ghevecht in de Stadt ghedreven wierden/ niet sonder schade van beyde sijden. Sijn Excellentie heeft by schoonen lichten daghe/ ghelijck ick selfs ghesien hebbe/ sijn uytligghers/ proviand/ ende amunitie Schepen teghen stroom laten op-seylen/voor by de Stadt nae het Legher ofte Quartier daer de Grave van Solms lach/ onaenghesien het gheweldich schieten uyt der Stadt/ daer mede maer een Schip soo door-schoten is/ dat het op den gront bleefsitten/maer het is op een corts in het aen-sien des vyandts wederom gereddet ende op-gheseylt. Den xviii. Iunij heeft sijn Excellentie in-ghenomen de Schanse op den middel-weert voor de Stadt gheleghen/ daer hy twee heele/ ende twee halve Cartouwen op-ghesett heeft/daer mede hy den vyandt seer beschadicht heeft/ als oock gheschiedt is

[p. 759]

(253)

MAURITIUM saevo partis ex hoste triumphis,

Ire iterum in pugnas, iterum nova quaerre regna

Urget amor patriae, cingebat milite BERCAM,

Et tandem ORDINIBUS disiecta ea moenia reddit,

[p. 760]

[1601.] uyt de Oorloch-schepen van boven ende van beneden. Den eersten ende tweeden Iulij heeft sijn Excellentie voor de Stadt gheplantt xxx. stucken Gheschuts/ daer mede hy op de defensien des vyandts dapper gheschoten heeft/ midler wijle met graven ende mineren den vyandt seer naderende. De Arch-Hertoghe Albertus heeft de belegherde belooft te ontsetten/ tot welcken eynde hy veel Ruyteren ende Voetknechten by Mastricht ende by Ruermonde vergadert heeft / maer vernemende hoe sterck dat sijn Excellentie beschanst ende begraven lach/soo en heeft hy gheen proeve van ontsett ghedaen/ maer is ghetrocken nae Vlaenderen tot de belegheringhe van Oostende/ meynende daer mede sijn Excellentie te diverteren ofte afte trecken van Rijn-Berck. De belegherde hebben haer soo mannelijck gheweert / dat sy sijne Excellentie tot op den xxii. Iulij werck ghegheven hebben eer hy meester van hare buyten-wercken is connen worden. Doe heeft eerst sijn Excellentie namelijck op den xxiii. Iulij de Stadt laten op-heysschen door eenen Trompetter/dien sy voor antwoorde gaven/dat sy tot over-ghevinghe der Stadt niet verstaen en conden / dewijle sy nu eerst eenen dach waren beleghert gheweest. Den xxviii. Iulij heeft sijn Excellentie (als de minen ghereet waren om te springhen) de Stadt ten anderen male doen op-heysschen/ daer dic van binnen nae begosten te luysteren/ alsoo dat sy nae eenighe onder-handelinghe door den [1601.] Trompetter/op den xxx. Iulij hebben uyt-ghesonden den Ritmeester Boedbergen met Francisco Nello Jtaliaen / die met sijn Excellentie verdraghen zijn de Stadt in sijne handen te leveren/ op sekere conditien die sijn Excellentie onder-tekent heeft. Den eersten Augusti in den morghen-stondt is de Gouverneur (noch niet gheheelijck ghenesen van de quetsuyre / die hy den xx. Iunij in sijn wanghe gecregen hadde/staende op het rondeel om de schermutsinghe aen te sien) uyt-ghetrocken/ met sesthien Vaendelen Soldaten/ dertich Peerden/tachtentich Boots-ghesellen: Daer zijn uyt-ghetrocken ontrent veerthien hondert ghesonde/ ende vier hondert ghequetste Soldaten/onder de welcke mede waren eenighe Bergh-vercoopers/ ende andere over-loopers. Sy quamen aen marcheren uyt de Stadt met hare vlieghende Vaendelen/ wapenen/brandende lonten/coeghels in den mondt/ ende slaende Trommelen/bagghe ende baggagie/ende twee Velt-stucken/met twee tonnen busse-cruyts/ ende vijftich coeghels. Sijn Excellentie heeft haer ghedaen twee hondert waghens om de siecke/ ghequetste/ ende baggagie tot Geldre te brenghen. De Edele Moghende Heeren Staten hebben de Stadt doen stercken ende van alles wel versien/ ende hebben daer in tot Gouverneur ghestelt den Colonel Gistelles.

Nos qui vivimus benedicamus Domino.