Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

D'Admirant van Arragon vertoont sich voor Schencken-schans, als of hy die hadde willlen belegheren / in April/ Anno 1599.

[1599.] FRancisco de Mendoza Admirant van Arragon, heeft allerley middelen en wegen verdacht om sich meester te maken van der Rijn-stroom/ om lancx den selfden eenen vryen toe-ganck te moghen hebben in Gelder-landt. Hy heeft in-ghenomen ende met sijn Crijchs-volck besett Berck/Rees/ Gennep; ende op het eynde van Februario heeft hy Emmerick doen op-heysschen /belovende vergevinge van alle voorgaende saken/te ghelijcke haer dreygende / dat hyse met gewelt woude aen-tasten/ ende verderven/ soo sy hem niet goetwillichlijck in en lieten. Hy en heeft de Borghers gheen langhe daghen van beraedt ghegeven/maer hy isser stracx met sijn volck voor-ghecomen/ ende nae dat hyder ontrent xxiiii. scheuten op ghedaen hadde / soo hebben de Jesuyten ende Spaens-ghesinde den meesten deel der Borghers beweecht de Stadt in handen van den Admirant over te gheven / ghelijck het oock gheschiedt is op den lesten Februarij, ende d'Admirant heefter stracx binnen ghesonden ontrent duysent Man / soo te voet / als te peerde/onder het beleyt van den Grave van Busquoy. Maer dit alles en hadde noch niet te beduyden om [1599.] den Rijn-stroom te vermeesteren ende den pas te openen nae beneden/ Schencken-schanse lach hem in den wech/ende hy en wist niet hoe hy dit hecken tot sijnen wille crijghen soude. Sijn Excellentie heeft allen moghelijcken vlijt ende neersticheyt aen-ghewendt/ om des Spaenjaerts hooch-moet ende trots voor-nemen te schutten ende te stutten. Hy heeft de Stadt Sevenaer in-ghenomen / versterckt/ ende met garnisoen besett: Voor Doesborgh dede sijn Excellentie repareren de fortificatien die vervallen waren/ ende hy leyde aldaer thien Vaendelen Knechten/en̄ eenige Ruyteren/ tot bewaringhe ende bewakinge van den Weert en̄ de Stadt. Hy trock na Niemegen/en̄ stelde daer oock op alles goede ordre. Op 's Graven-weert/ daer Schencken-schans op staet / heeft sijn Excellentie een stuck wals / d'welck den voorighen Winter door hooghe wateren af-ghespoelt was/ met aller macht ende ijlveerdicheyt wederom doen op-maken. Sijn Excellentie dede een Brugghe slaen over d'oude Wale by het Tol-huys/ ende noch eene over den Rijn

[p. 701]

(237)

Hic Mendoza potens ad propugnacula SCHENCKI

Labitur, et Campos non pauco milite complet,

Instat IBER densus, sed mox certamine parvo
Pellitur, obsessis relliquerat ille triumphum.

[p. 702]

[1599.] aen den Gelderschen Weert / ende noch eene over den arm des Rijns te oudt Sevenaer / om te aller uyre/ wanner het de noodt voorderen soude/sijn Legher in der haeste by een te connen brengen. Den xiiii. Aprilis is de Cardinael Andreas te Rees aen-gecomen/daer sijn volck sterck vergaderde/ende den xvi. monsterde. Den xvii. dede hy eenige troupen over den Rijn trecken nae de Cleefsche sijde/ als oock op den xviii: Ende den xix. quam hy met den Admirante tot Emmerijck/alwaer oock Graef Frederick van den Berghe ende meer andere Overste by een quamen met hare Regimenten / ende sy legherden haer te Griethuysen ende in den Clever-ham: Oock liet d'Admirant sijne Scheeps-brugge van Rees nae Emmerick af-drijven/ ende aldaer over den Rijn slaen/ daer Graef Frederijck van den Berge met sijn Regiment terstont over trock/ ende hy dreef de Hollandtsche Schepen/ tusschen Emmerick ende 'sGraven-weert liggende / nederwaerts. d'Admirante sondt oock de Regimenten van Don Carlos Columna, Gaspar Sapena, Don Alfonso d'Aualos, La-Barlotte, ende Standley, nae Schenckenschans aen/ om haer te legghen achter den dijck besijden Schencken-schans of 'sGraven-weert. De Cardinael Andreas trock nae Griet-huysen/ ende besette [1599.] het huys te Haelt. Den xxviii. volchde het gheheele Legher onder het beleyt van Graef Frederick van den Berghe, al aen de Haeltsche sijde / sich ghelatende ende aen-stellende/ af of het haer ernst ware gheweest de Schanse met ghewelt aen te tasten. Al hoe wel dat sijn Princelijcke Excellentie hem dit niet en conde laten voor-staen/om de onghelijckheyt der sake: Nochtans en liet hy niet af het gheheele Eylandeken ofte Weert te door-snijden ende door-graven/ te fortificieren/ ende met batterijen wel te versien/ van de welcke hy soo dapperlijck onder den vyandt gheschoten heeft /dat die niet geraden en vondt langher daer te blijven ligghen/ maer den eersten Maij des nachts heeft den Admirant (nae dat hy wel duysent Man verloren hadde) doen op-breken ende van daer vertrecken de Colonellen Sapena, La-Barlotte, ende andere meer/ met den meesten deel van de Regimenten van Don Alfonso d'Aualos, Don Carlos Columna, ende Standleys. Hy heeftse de Mase af-ghesonden nae de Voorne, meynende de Schanse in het selfde Eylandt ligghende / te over-vallen / maer het miste hem / sijn Excellentie hadder al in ver-sien.

T'en is gheen minder deucht / soo de Poete seyd/
Datmen ghewonnen heeft / te vryen met ghemack/
Dan het vercrijghen is: By veele dit ontbrack:
Dien Prins en is niet cloeck / die niet en can van beyd.