Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 689]

Linghen beleghert / ende in-ghenomen den XII. Novembris, Anno 1597.

[1597.] OP den xxvi. Octobris stylo novo is Prince Maurits met sijn gheheele Legher van Oldenseel op-getrocken/ende hy is den xxviii. over de Eems ghepasseert/ende ghecomen voor Linghen/ de uyterste frontier-plaetse van Neder-landt/zijnde een hooghe Heerlijckheyt/bestaende uyt Stadt/ Casteel/ ende vier Dorperen / welcke de Keyser Carolus V. Anno 1546. met de Graefschap Tecklenborgh / ende de Heerlijckheyt van Reede / by confiscatie/Graef Coenraet van Tecklenborgh afnam/ midts hy zijnde van 'tSmalcaldisch verbondt/teghen sijne Keyserlijcke Majesteyt de oorloge hadde helpen voeren. Dese Heerlijckheden vergaf de Keyser aen Maximiliaen van Egmont, Grave van Bueren, voor de ghetrouwe diensten die hy hem ende den Rijcke ghedaen hadde. Doch daer nae is dese Heerlijckheyt wederom/als een Gelders leen/in handen van den Keyser ghecomen. Ende nae der handt hebbense de Heeren Staten sijner Excellentie Heer Vader / den Prince van Oranien wederom gheschoncken/voor een cleyne recompense van de groote diensten die hy langhe ende vele met sijne groote schade / desen Landen ghedaen hadde.

Doe sijn Excellentie voor dese Stadt quam/so was sy seer wel versien/soo van bolle-wercken/vesten/en andere fortificatien / als met garnisoen ende allerley noodt-wendigen voor-raet om een belegeringhe af te wachten. Het Casteel lach in vier aerden bolle-wercken of rondeelen besloten. De Stadt was beset met dobbele grachten en vesten/vier bolle-wercken / ende drie Ravelijns. Daer laghen in garnisoen drie stercke Vaendelen Voet-knechten/ende een Vane Ruyteren/ 'tsamen sterck ontrent ses hondert Man. Daer was Gouverneur binnen Graef Frederick van den Berghe, en̄ by hem was N. Laukema Overste Luytenant van [1597.] Verdugo. Die van der Stadt merckende dat het op haer ghemunt was/ hebben de naeste huysen ende groote schaep-stallen / welcker vele ontrent de Stadt waren / ende eenen meulen / doen af-branden/ om de in-legeringe aldaer te beletten: Oock hebben sy eenige uyt-vallen ende schermutselingen gedaen/doch sy zijn elcke reyse met schade te rugge gedreven: Sy schoten ooc so dapper uyt de Stadt ende het Casteel / dat het scheen dat sy gheheel in het vyer stonden/maer raecktender weynich. Den 31. Octobris ende den eersten Novembris zijnder eenige stucken Gheschuts geplant/ met de welcke sijn Excellentie heeft laten schieten op de defensien des vyandts/ midler wijle tot de Stadt aen approcherende ofte naderende. Den derden ende vierden Novembris zijn der Staten Soldaten ghecomen tot in den voet van het Ravelijn dat voor de Molen-poorte leyt / daer sy een mine van die van binnen hebben ghevonden/ ende te schande gemaeckt. Doch als de Soldaten het busse-cruyt uyt de mine namen ende in hare hoeden wech-droeghen / hebben die van binnen met peck-cransen ende brandende reepen soo dicke ende dapper gheworpen/dat het bussecruyt in brande ghecomen zijnde/ eenighe Soldaten ende Mineurs verbrandde. Den vijf den Novembris hebben sijner Excellentie Soldaten een Ravelijn voor de Leucke-poorte in-ghenomen ende in-ghehouden. Den sevensten ende achtsten Novembris heeft sijn Excellentie begonnen den belegherden het water te benemen. Den twaelfden heeft sijn Excellentie het Casteel met 24. stucken Gheschuts doen beschieten/ beginnende 'smorghens te acht uyren tot 'snae-middach te vier uyren/midler wijle onder de bescherminge van het Geschut twee rondeelen onder-gravende.

[p. 690]

[1597.] Het schieten een weynichsken op-houdende/heeft sijn Excellentie de Stadt doen op-eysschen: die van binnen begeerden drie uyren tijdts om haer te beraden/ ende datmen midler wijle van schieten en graven soude op-houden. Sijn Excellentie en heeft haer ghenen tijdt willen gunnen / maer heeft haer ontboden/ dat dit de eerste ende laetste op-heysschinghe wesen soude/dat hy stracx met alle gewelt ende rigeur woude voort-varen / sonder eenich ghespreck ghehoor te gheven: Derhalven hebben sy datelijck Gyselaers versocht / ende hebben hare Ghesanten uyt-ghesonden / die met den duysteren avondt met sijn Excellentie verdraghen zijn/op dese conditien/dat sy des anderen daechs met Peerden en Wapenen/Cornette en Vaendels/bagghe ende baggagije over Rijn en Mase trecken souden / ende in drie maenden aen dese sijde der selfder niet te dienen: Als ooc dat sy alle de pampieren ende boecken / aengaende de domeynen van den Lande/ in handen van sijn Excellentie leveren souden: Oock wierden haer vijftich waghens ghegeven tot bevoorderinge van hare eerste dach-rense. Alle Borghers ende Officieren souden moghen ses weken lanck binnen de Stadt blijven/om hare saken te verrichten/ ende als dan/die niet blijven en wilden/ met paspoort vertrecken. Sijn Excellentie heeft Graef Frederick van den Berghe op sijn ernstich versoeck / toe-ghelaten op den 13. Novembris noch binnen Linghen te blijven/ midts dat de Spaensche van het Casteel souden trecken / ende Capiteyn Marten Cobbe, die het commandement aldaer wierdt bevolen/ met sijn Vaendel op het Casteel/ ende Capiteyn [1597.] Teylinghen met sijn Vaendel in de Stadt souden comen. Soo zijn sy dan eerst den 14. uyt-ghetrocken / sterck zijnde ontrent vijfhondert weerbare Mannen te voet/ ende een Vane Ruyters. Sijn Excellentie heeft daer binnen gevonden een heel Canon/ twee halve / een Slanghe/ drie halve / een Falconet/ ende twee Mortieren / met veel Haken / ende wel twaelf duysent pondt busse cruyt. Dit is een jaer geweest/ in het welcke Godt de Heere / ghelooft moet hy sijn in eeuwicheyt / sijnen seghen merckelijck over dese Landen ende sijn Princelijcke Excellentie ghestreckt heeft/ want hy heeft in drie maenden tijdts ghewonnen ende in-ghenomen neghen vaste Steden, ende vijf Casteelen, passerende met sijn Leger seven Rivieren, de Oorloch-schepen ende VVt-ligghers des vvandts, die hem den pas verhinderen wouden, verdryvende. In desen tocht heeft sijn Excellentie over-wonnen wel vijf duysent van sijne vyanden, al oude Crijchs-lieden, gheleyt ende ghecommandeert by Graven ende oude Colonellen, Ritmeesteren, Capiteynen, ende Officieren, in die Quartieren wel bedreven, ligghende in vaste, bemuyrde, ende bewalde Steden ende Casteelen. Door het in-nemen deser Steden heeft sijn Excellentie den Rijn-stroom ghevryet, als ooc de geheele Graefschap Zutphen, Overyssel, Drente, Twente, Frieslant, ende de Omme-landen, zijnde in grootte wel de vierde paert van de 17. Neder-lantsche Provincien. Ende dit alles heeft Godt de Heere door sijn Excellentie uyt-gerichtt, dewyle de Vorsteljcke Cardinael wel sestich duysent Man in gagie hadde.

Als 'sWeerelts Vorsten meenen/

Hoe wel loopt ons den bal.

Soo schickt Godt dickwils eenen

Die't haer weer af-wint al.

[p. 691]

(234)