Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 680]

Grol by sijn Excellentie beleghert/ende in-ghenomen den XXVIII. Septembris, Anno 1597.

[1597.] SJjn Princelijcke Excellentie wel wetende/dat het niet ghenoech en is / datmen Steden ende vasticheden winne / ten sy datmen de selfde ooc verware:

(Non minor est virtus, quam quaerere parta tueri.)

Soo bleef hy eenighe daghen lanck met sijn Legher ontrent de nieu-in-ghenomene Steden/ tot dat de grachten/ wallen/ en borst-weeringhen wat hermaeckt / ende de loop-graven gheslecht waren. Dit gheschiedt zijnde/is sijn Excellentie den viii. Septembris op-ghetrocken/ sterck zijnde ontrent ses duysent Man te voet/ ende vijfthien hondert Ruyteren/behalven de Matrosen/ of Scheeps-volck / seer cloeck ende behendich in het aen en afvoeren van het Gheschutt/ met sulckes als daer toe behoort. Sijn Excellentie heeft een Scheeps-Brugge/ ontrent hondert roeden lanck/over den Rijn by Orsoy geslagen/daer het gantsche Legher ten selven daghe over getrocken is/logierende des avonts tusschen de Lippe ende den Rijn. Den ix. is sijn Excellentie met het Legher ghetrocken voor by Wesel/ende logierde des avondts te Bruynen in het Landt van Munster. Den x. trock hy voor Boeckholt/ ende bleefdien avondt te Aelten by Bredevoort. Den xi. Septembris teghen den avont is sijn Excellentie voor Grol gecomen/welcke Stadt natura loci sterck is/ende hadde doe ter tijdt vijf Bolwercken/ ende goede strijck-weeren. Jn dese Stadt was Gouverneur Graef Iohan van Limpurg ende Styrum, by sich hebbende twaelf Vaendelen Voet-knechten / ende drie Vaenen Ruyteren/die juyst met het aen-comen van 't Legher daer binnen ghecomen waren/daer sijn Excellentie met droeve om en was/veel beter achtende dat sy in een belegerde Stadt besloten [1597.] waren / dan dat sy in de naeste garnisoenen of sterckten ligghende/ hare vryheyt behouden hadden/ om steets op de straten te rijden/steghen ende wegen onveylich te maken. Dese Stadt was al vry wat hart aen te tasten: Maer het is ghelijck Virgilius seyt:

- - Labor omnia vincit
Improbus.

Sijn Excellentie heeft met acht hondert spaden/ in weynich dagen dese Stadt met ses principale Schansen ende eenige andere wachten en̄ loop-graven also om-gravē/datter niemant uyt of in en mochte. Daer zijn wel eenighe uyt-vallen gheschiedt /die schermutselinghen hebben ghecauseert/maer hadden niet veel te beduyden. Sijn Excellentie heeft middelen en weghen ghevonden om het water uyt de Stadts-grachten / ontrent de Beltemer-poorte/te leyden/om also haer des te naerder te comen. Oock heeft Meester Iean Bouvier, een seer constich vuyr-wercker/ met vuyrballen drie mael de Stadt/welckes huysen meest met weeck dack ghedeckt zijn/in brande ghebracht/ ende namentlijck op den xxiiii. Septembris in der nacht/ zijnder wel veertich huysen verbrandt / de gheheele Stadt soude verbrandt hebben / ten ware de neersticheyt der Borgheren in het blusschen des vuyrs/de Soldaten liepen nae de wallen / ende lieten branden wat branden wilde / sonder een handt daer aen te slaen. Op den xxv. Septembris is wederom het vuyr in de Stadt gheschoten/ ende heeft schier soo groote schade ghedaen / als het den voorighen nacht gedaen hadde. Doch boven al heeft sijn Excellentie dese Stadt benauwt ende gedwongen met seven galderijen (dat zijn bedeckte weghen door de grachten) die hy aen

[p. 681]

(231)

Grolla iterum Batavae tulit obsidionis honorem,

MAURITII binis gaudebat victa triumphis,

Cives servantur, miles dimittitur, hoc est

Parcere subjectis, et debellare superbos.

[p. 682]

[1597.] hare Stadts-wallen bracht / om alsoo in de twee bollewercken ende in hare wallen te comen logieren/stellende noch daer toe vier batterien/ ende op de selfde xxiiii. stucken Gheschuts/ om de borst-weeren ende wallen te beschieten/ datter niet een Mensche op en soude connen duyren/te ghelijcke sijne approchen ende wercken onverhinderlijck bevoorderende. Als dese wercken eerst begonnen waren/ liet sijn Excellentie door eenen Trompetter de Stadt op-heysschen: Den welcken de belegherde schimperlijck antwoordden/sy en geloofden niet dat hy van Graef Maurits uyt-gesonden was/ maer wel van yemant van de Staten/ den oorloch niet verstaende: Van op-gheven moest men eerst spreken/ alsmen op den wal ware gecomen/ handt aen handt met malcanderen vechtende.

De Grave van Stierum heeft met sijne Soldaten alle moghelijcke teghen-weere gedaen/ met schieten/uytvallen/ende afsnijdinghe der wercken/die van binnen maeckten oock een halve mane in het Levelder bollewerck/en̄ begosten noch eene te maken aen het Gasthuys bollewerck: Midler wijlen sijn Excellentie met sijn galerien tot aen den wal ghecomen zijnde/so heeft hy de Stadt ten tweeden male laten op-heysschen. Als de Gouverneur drie daghen respijts versocht/om aen Graef Herman van den Berge Gouverneur van Gelderlant te schrijven/ ende antwoorde te verwachten: Soo heeft sijn Excellentie de belegherde ontboden/dat sy haer cort beraden souden/ andersins woude hy datelijck voort-varen/ hy en ware niet ghecomen om haer de Stadt af te bidden/ maer met ghewelt te nemen. De belegherde siende ende bevindende /dat haren vyandt haerisoo dichte onder /jae oock [1597.] met sapperen ende mineren in hare wercken gecomen was / dat sy met schieten / noch met uyt-vallen niet uyt-richten en conden/oock wel wetende/ dat sy geen ontsett te verwachten en hadden: Soo hebben sy op den xxvii. Septembris hare Ghecommitteerde aen sijn Princelijcke Excellentie in het Legher ghesonden/die eyndelijck veraccordeert zijn/dat sy met al hare wapenen ende goederen uyt de Stadt souden trecken/de Ruyteren hare Peerden daer latende / ende dat sy sweeren souden in drie maenden op dese sijde van de Mase teghen de Gheunieerde Landen niet te dienen/ ende dat sy alle de boecken/ pampieren/ registeren/ Landt-saken aen-gaende/ souden leveren in handen van den Cancelier ende Raden des Vorstendoms Geldre/ ende der Graefschap Zutphen/des men haer waghenen en convoy souden gheven / om hare siecke/ ghequetste / ende baggagie te vervoeren tot den Rijn toe. Alle die in de Stadt begeerden te blijven/sy waren Gheestelijck / of Weereltlijck / souden dat mogen doen / sonder eenichsins verseert ofte beschadicht te worden.

Den xxviii. Septembris zijn Ruyteren en Knechten uyt de Stadt ghetrocken/met eenen ongheloovelijcken tros van vrouwen/jongers en baggagie. Sijn Excellentie heeft uyt een vry-willighe beleeftheyt de Ruyteren hare Peerden gheschoncken/ ende hy heeft dese Stadt met ses Vaendelen Soldaten besett/ ende Ioncker Seino van Dorth, Heere te Dorth, by provisie tot Gouverneur gemaect/ende op alles goede ordre geset hebbende/is hy van daer op Bredevoort ghetrocken.