Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

De Staten schicken Graef Philips van Nassou met eenen hoop Ruyteren en Voet-knechten tot hulpe van den Coninck/ende sy worden by Momedi gheslaghen/ Anno 1595.

[1595.] DE Coninck van Vranckerijck van allen canten dapper bestreden ende aen-ghevochten zijnde/heeft Anno 1594. door sijnen Ambassadeur den Heere van Bussen val versocht ende begeert/datmen hem op het spoedichste met Ruyteren en Voet-knechten ter hulpe comen soude / als gheresolveert zijnde den Crijch in Artois, Henegouwe, ende benaebuyrde Lande te voeren. De Heeren Staten hebben sijne Majesteyt in de plaetse van twintich Vaendelen die hy versocht/gesonden acht en twintich Vaendelen te voet/ende vijf Vaenen Ruyteren / onder het beleyt van de cloecke strijdtbare Helden Graef Lodewijck Gunter van Nassou, ende den Ridder Francoys Veer. Sy zijn van Arnhem vertrocken op den xi. Octobris Anno 1594. Graef Philips leydde het [1595.] Voet-volck/ ende Veer de Ruyteren: Sy zijn den xxx. Octobris stylo antiquo by den Hertoge van Bouillon gecomen/die volcomenen last ende commissie hadde om den Crijch op des Conincx van Hispanien Landen te voeren. Maer hy was veel te swack hier toe/ want hy en hadde/ benevens het Neder-landtsche Crijchs-volck/ maer drie Regimenten Francoysen/ seven Vaendelen Switsers/ende drie hondert Peerden/ met drie Cartouwen. Het Neder-landtsche Crijchs-volck in Vranckerijck gecomen zijnde/wiert wat om-her ghevoert/ dan hier/ dan daer gheleyt/ daermen vermoedde dat sy den cost best crijghen souden/ ende sy wierden soo af-ghesleept/ dat sy meer

[p. 643]

(219)

HENRICUS REX GALLORUM dum cogitat hostem

HISPANUM bello REGEM vexare seroci,

Auxilium mittit GALLO SACER ORDO PHILIPPUM
NASSOVIUM caesum Momedi quem vidit ab hoste.

[p. 644]

[1595.] schade leden/dan ofmense voor den vyandt gebruyckt hadde. Jn den beginne des jaers 1595. heeft de Hertoghe van Bouillon, met hulpe der Neder-landers/ verrascht ende in-ghenomen Yvoix, La-Ferte, ende het Casteel Chevancy in Lutzenburgher Landt gelegen/ ende hy stelde hem / als of hy Momedi, ende andere Steden daer ontrent hadde willen aentasten. D'welc de Spaensche merckende / soo hebben sy haer sterck derwaerts begheven / om sulckes voor te comen. Graef Philips meynde eenich van des vyants volck te slaen/ wierdt van vijfhondert Ruyteren soo dapper aen-gherent (hy maer sestich sterck zijnde) dat alle der Staten Ruyteren die by hem waren /doodt gheslaghen/ ofte ghevanghen wierden. Onder de ghevanghene was de Ritmeester Nicolaes Schmelsijnck, een Oosten-Rijcx Edel-man/die dese Landen langhe tijdt seer wel ende ghetrouwelijck ghedient heeft/als Ritmeester / Overste Luytenant/ ende Colonel/ in verscheydene belegheringhen/ schermutselen/ ende aen-slaghen. Oock wierdt hier ghevanghen de Ritmeester Georgiaen Conteler, die oock een goet Crijchsman ende ghetrouwe dienaer der Neder-landen langhe tijdt gheweest is: Ende Capiteyn Bootselaer. Graef Philips is alleen met vijf Ruyteren den vyant ontcomen/waer van hy/naest Godt/sijn goet Peerdt dancken mocht: Hy dwaelde ende reedt wel eenen halven dach om her/ eer hy wederom by sijn volck comen conde. Twee daghen hier nae heeft de Hertoghe van Bouillon eenighe van des vyandts Ruyteren [1595.] verrascht ende over-vallen/in de voor-stadt van Verthun ende daer ontrent ligghende: Sommighe heeft hy doodt gheslaghen/sommighe ghevanghen ghenomen/ teghen de welcke de boven-ghenoemde Ritmeesters ende Capiteyn zijn los ghelaten. De Neder-landtsche Ruyteren ende Voet-knechten wierden gheleyt in Yvois, La-Ferte, ende Chevancy, daer sy den winter over bleven / lijdende hongher ende commer/ want alle dinck was daer soo diere (mits het verloop der Boeren/ ende onveylighe passagien) dat eenen Man 'sdaechs thien stuyvers conde verteeren aen drooghe broot ende water/d'welck de Neder-landers niet ghewoon en waren. Daer is veel volcx cranck gheworden/ende veele zijnder wech ghestorven. So dat dit eenen schadelijcken tocht voor de Neder-landen gheweest is / ende de Coninck heefter weynich voor-deels by ghehadt. Den 4. Maij is Graef Philips van Nassou met der Staten Ruyteren uyt Yvois ghescheyden/ ende hy is door het Sticht van Ments/de Graefschap Nassou/ Westphalen/ende 'tLandt van der Merck nae Neder-landt ghereyst/ ende daer wel aen-ghecomen. Het Voet-volck is den vi. van Yvois ende La-Ferte nae Diepen ghetrocken/ ende daer 'tschepe ghegaen / ende in den beginne van Iulio stylo antiquo in den Briel aen-ghecomen/ veel weynigher in ghetale/ als sy waeren doe sy uyttrocken.

Eventus belli sunt incerti.