Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 622]

Het innemen van Wedde, ende meer andere Sterckten in Frieslandt / by Graef Wilhelm van Nassou / Anno 1593.

[1593.] DEwijle sijn Princelijcke Excellentie besich was met het belegheren ende innemen van Geertruyden-Berghe/so en is sijn Ghenade Graef Willem Lodewijc van Nassou/Gouverneur van Frieslandt/ niet slaperich nochte nae-latich gheweest/ maer hy heeft met al het volck d'welck hy conde te weghe brenghen / ghesocht ende gepoocht de machtige Stadt van Groeningen daghelijcx meer ende meer te benauwen / met af-snijdinghe der passagien ende wegen / die sy niet missen en conden/ souden sy handel ende wandel drijven. Den viii. Aprilis heeft hy begonnen Bellingh-Woolder-zijl te stercken/ om den wech nae de Bourtange/(die dien van Groeninghen alleen was open gebleven) te besluyten. Verdugo Gouverneur van Groeninghen ende Groeningher-landt dit vernomen hebbende / is met ontrent vijf en twintich hondert Man / soo te voet / als te peerde / uyt-ghetrocken/ om Graef Willem sijn voornemen te beletten. Doch comende nae-by Graef Willems Legher-plaetse / soo heeft hy bevonden / dat sijn Ghenade alreets soo veel aerde tot een borst-weringe hadde op-gheworpen / dat het gheen raedt en was Graef Willem aen te tasten / maer hy heeft hem onverhinderlijck laten sijn aenghevanghe Sterckte volmaken. Doch om sijn Ghenade te diverteren / heeft hy sijn Ruyterije in Frieslandt laten vallen / die den xiiii. Aprilis te Slochteren eenige Huys-lieden haelden ende gevankelijck wech voerden. Dat mael en quamen sy niet dieper in het Landt / maer trocken stracx te rugghe. Doch den xxi. Aprilis, op Paeschavondt quamen dese Ruyteren wederom / ende sy hebben Bergum/ Sumeer/ ende Gaerijp geplundert ende in brande ghesteken / also datmen te Leeuwaerden op den wal staende / den brandt sien conde. Deel onverstandighe murmureerden over Graef Willem/ [1593.] om dat hy met het Crijchs-volck soo verre van der handt getrocken was/die doch alle de Dorperen voor strupers en buyt-halers niet en hadde connen bevrijden / al ware hy met al sijn Crijchs-volck binnen 'sLandts gheweest. Doch sijn Ghenade vernemende des vyandts in-val in Frieslandt / heeft sich derwaerts ghespoedt soo seere als hy immermeer conde/ om ordre te stellen teghen des vyandts voorderen in-val. Soo haest als de tijdinghe quam/ dat Graef Willem in Frieslandt aen-ghecomen was / onaengesien dat hy geen Crijch-volck mede en bracht/so was nochtans alle Man grootelijcx verquickt om de teghenwoordicheyt van sijnen persoon / die door sijnen wijsen raedt veel goets conde te weghe brenghen.

Als midler wijle sijn Excellentie meester geworden was van Geertruyden-Bergh / soo heeft hy Graef Willem toe-ghesonden den Heere van Locres met tien Neder-landtsche Vaendelen Voet-knechten/ Colonel Bartolt Balfour met thien Schotsche/ ende Graef Philips van Nassau met acht Vaenen Ruyteren/ Graef Willem aldus versterckt zijnde / heeft allen vlijt ende neersticheyt aen-ghewendt / om de Schansen ende stercke Huysen in Groeningher-landt ende daer ontrent gheleghen / in te nemen / eensdeels om dat het roof-nesten waren / den Huys-man ende reysighers seer quellende/ander deels om alsoo die van Groeninghen des te naeuwer te besluyten / ende besloten te houden. Jn Augusto heeft Graef Willem het huys van Gransberghe belegert/ ende met ses stucken Geschuts beschoten / het garnisoen dwinghende hem het huys over te leveren op ghenade ende ongenade. Die van Veen-brugge gaven haer ooc over/so haest als sy het Gheschutt saghen/ datelijck uyt-treckende met

[p. 623]

(213)

Nassovius qui jam frisiae moderatur habenas,
Non paucos laudis bello accumularat acervos,
Arces permultas, et propugnacula forti
Milite disijciens Weddae quoque moenia vastat.

[p. 624]

[1593.] hare bagagije/sonder gheweer. Die van Emlichem, ende die op Steenwijcks huys laghen/ als oock die van Dalem, dit hoorende/verliepen van selfs. Dit gaf die van Coevoorden ende Ootmarsum groote verlichtinghe. Graef Willem dit alles gheluckelijck verrichtt hebbende/is voorts over de moeren nae VVedde getrocken/een Casteel by de Bortanghe ghelegen/ hebbende rontom eenen steenen muyr/ uyt de gracht op-ghemetselt/ daer achter lach eenen smallen wal/ ontrent xv. voeten dick: Buyten die gracht was een voor-gheburght/met noch een ander gracht besloten. Buyten de gracht van 'thuys liep rontom een hooge bedeckte strate/buyten de welcke noch een gracht geleyt was. Sijn Ghenade is op den xxvi. Augusti met sijn Leger ende Geschut hier voor ghecomen/alwaer Meester Ioos Mattheeusen Ingenieur, uyt Vlaenderen geboortich, met Graef Willem in der nacht de bequaemste aencomste des Huys besichtigende/op des grachts cant doodt gheschoten wordt/daer sijn Ghenade seer droeve om was / want hy was cloeck / ende verstont sijn stuck seer wel. Hy hadde den selfden dach vertelt/ hoe dat hem snachts te vooren ghedroomt hadde/dat hy sijne handt in sijnen boesem stekende/ de selfde vol bloedts wederom uyt-getrocken hadde/daer by voeghende/dat hy voor ettelijcke jaren ghelijcken droom gehadt hadde/ ende dat hy stracx daer naeswaerlijck was ghewondet gheworden. Die binnen VVedde laghen/ [1593.] hielden haer in't eerste mannelijck/ meynende dat Graef Willem haerder niet en soude connen machtich worden. Oock hoopende ende vastelijck vertrouwende/ dat Verdugo haer by tijdts soude comen ontsetten/ zijnde vijftich Man sterck daer binnen / ende van alles ghenoechsaem versien: Maer als Graef Willem besich was om sijn Gheschutt te planten/ soo creghen sy andere sinnen/ ende sonder een scheut te verwachten/gaven sy haer over in sijne handen/den xxviii. uyt-treckende sonder gheweer/ alleen met soo veel bagagie als sy draghen conden: Van ghelijcken hadden oock gedaen die van 'tSchansken 'tVeer-huys ghenoemt/ligghende op de Riviere daermen over-scheept nae Bellingh-Wolde/een Cartouscheute van Wedde.

De Soldaten die in VVinschoten laghen/dit vernemende/ en dorsten Graef Willem niet verwachten/ maer sy verliepent eer hy tot haer aenquam. Des selfden daechs als Graef Willem Wedde verovert hadtrock hy nae Slochteren, voor welcke Schanse hy het Gheschut planten moest / eer de Soldaten die daer in laghen (vijftich sterck zijnde) die wouden over-geven. Maer soo haest als het Gheschutt geplantt was/gaven sy't op /sonder eenen scheut te verwachten / ende sy trockender uyt met haer gheweer ende bagagie.