Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 578]

Riin-Berc wordt nae langhe belegheringhe overghegheven in handen van den Grave van Mansvelt, den XXX. Ianuarij, 1590.

[1590.] ICk hebbe hier boven verhaelt/ hoe dat de Prince van Parma door den Grave van Mansvelt de Stadt Rijn-Berck met Schansen en Forten besett ende beleghert heeft/ meynende die uyt te hongheren/ alsoo hyse met ghewelt niet wel dwinghen en conde. Maer de Staten hebben de selfde elcke reyse met stercke convoyen ghevictualieert ende van noodruft versorcht. Op het eynde van September 1589. hebben de Grave van Oversteyn, de Baron van Potlits, en̄ de Ridder Francoys Veer, met duysent Peerden / ende twee duysent te voet Rijn-Berck ghevictualieert/ onaenghesien des vyandts Legher in sijn beschansinghen heel vast en seker lach / ende corts daer te vooren versterckt was gheworden met vijfhondert Peerden/ ende ontrent seven hondert Voet-knechten. Oversteyn, Veer, en Potlits trocken in goede ordre met eenighe Velt-stucxkens nae een Schanse/ de Ceulsche Regneete ghenoemt / die sy met twee stucken Gheschuts beschoten ende over-weldichden/ ende besettense met noodtwendich garnisoen. Dit ghedaen zijnde/ soo passeerden sy het water by het huys te Loo. De Marquis van Varrabon, die in het af-wesen van Mansvelt in het Legher voor Rijn-Berck het opperste ghebiedt hadde / heeft allen vlijt aenghewendt/om sijnen vyandt eenen af-breuck te doen. Hy leyde het daer op aen / dat hy haer op den wech van Denckenhove met sijn gantsche macht meynde in de arriere-guarde ofte hinder-tocht te vallen/ende den steert wat te corten. Maer de Ridder Veer met vier Enghelsche Vaendelen Voet-knechten/ ende de Ritmeester Christoffel VVolf met sijn Ruyteren / die den achter-tocht hadden/ hebben haer soo cloeckelijck ende soo mannelijck gheweert / dat sy over de ses hondert Spaenjaerden hebben doodt gheslaghen/behalven een groot [1590.] deel ghequetste/ ende vele meynende te ontvluchten zijn verdroncken ende om den hals ghecomen. Beyde partijen vochten in fraye ordeninghe/ ende treften op malcanderen met volle ghelederen/in vryen velde. Van Varrabons senventhien Vaendelen/hebbender de Enghelsche thiene ghecreghen/ ende een isser verscheurt: Oock zijnder drie Compagnien van des vyandts Ruyteren gheslaghen/ waer van een Vaene ghecreghen is. Der Staten volck creech hier wel twee hondert Peerden van den vyandt/ waer van de Enghelsche alleen wel hondert ende twintich voor haer deel ghecreghen hebben/ ende onder andere was mede het Peerdt van den Marquis/ doch hy selfs isser van ghecomen. De furije ende hitte des ghevechts was soo groot / datter weynich zijn ghevanghen ghenomen. Aen de Spaensche sijde bleven over de veertich Ridders, Capiteyns, ende Officieren doodt, onder de welcke de voornaemste waren de Marquis van Ciro, als oocke en Jtaliaenschen Grave Iun Antonio Caraffa, Cosijn van den Cardinael Caraffa, ende Alonzo Palagano Capiteyn/ ende seven Vaen-draghers/ meest Napoliteynen. Dit ghevecht is gheschiedt op den xv. Octobris, 1589. d'welck gedaen zijnde/ soo is Graef Caerl van Mansvelt in't Legher ghecomen/ mede brenghende wel 'tseventich Vaendelen/ Ruyteren als Voet-knechten/ uyt Brabant; Maer hy quam te late om Varrabon te ontsetten / of soo andere meynden/ al-willens liet hy Varrabon in den noodt/ male-content zijnde/ om dat Varrabon hem gheprefereert was in 'tGouvernement van Gelderlandt. Oversteyn, Potlits, en Veer hebben haer ghehaest soo seere als sy immermeer conden om de ghela-

[p. 579]

(200)

Fortia praestare atque patiproprium est BELGARUM,
Mansveldus mihi testis erit, cum moenia BERCAE
Ipsi pandebant, obsessos ultima cunctos
Prandia sumsisse, hosti nulla alimenta relinguunt

[p. 580]

⁺ dene Waghens en Peerden binnen Berck te brenghen. Het garnisoen van Berck hoorende den alarm ende aen-comste harer vrienden/so is het selfde sterck uytghevallen/ ende heeft den vyandt eenighe Schansen/haer dichte voor de neuse ligghende/afgenomen. De Grave van Mansvelt heeft alle ghereetschap ende ordre ghemaeckt om der Staten volck te slaen/ als het wederom uyt Berck soude comen ende te rugghe trecken/ d'welck Oversteyn, Potlits, ende Veer merckende ofte vermoedende/soo hebben sy eenen anderen wech als Mansvelt meynde/ghenomen/treckende den Lippart uyt/ ende sy zijn sonder haer volck te pericliteren ofte in ghevaer te stellen/ ghecomen in haere Schanse voor Rees/ alwaer sy haer volck op den xvii. Octobris, sonder hinder of beletsel van yemandt/ over den Rijn ghesett hebben/ elck een sendende nae sijn quartier en garnisoen. Mansvelt tot sijnen schade ende leet-wesen ghesien ende bevonden hebbende/hoe wel de Schanse voor Rees lach voor der Staten volc/ die daer op haeren toe-vlucht namen/ ende alle ghereetschap daer in brachten/ende vergaderden tot het ontsetten van Berck: Soo heeft hy de selfde in Novembri doen belegheren/ ende sy is in sijnen handen ghelevert/by verdrach/want overmits den Rijn des maels seer leech was/ soo lach dese Schanse rontom drooghe/ ende derhalven en was sy niet houbaer. Het over-gaen deser Schanse heeft de belegherde binnen Berck den moet seer benomen/ wel wetende datter nu gheenen middel noch wech en was om haer te ontsetten: Ende alsoo sy seer benaut waren/ ende alles haer ontbrack/oock veel crancke/ ende weynich medicamenta binnen hadden: Soo hebben sy begheert/ [1590.] ende haer zijn van Mansvelt gegeven ses weken tijts/ om aen de Staten/ ende aen sijn Princelijcke Excellentie te schicken/ ende haer te vraghen/hoe het haer belief de dat sy haer houden of draghen souden? Dese hebben haer gheantwoordt/ dat sy gheenen middel en wisten om de Stadt te ontsetten/ als te verre van d'andere Provincien ende Steden ligghende/ dat sy vryelijck souden sien een goet apoinctement te crijghen. Dit bescheyt ghecomen zijnde/soo zijn om met Mansvelt te appoincteren/gedeputeert Seino van Dort, Heere te Dort, Gouverneur der Stadt, een man wijs van rade, ende cloec van dade, ende een goet getrou Patriot, hem zijn by-ghevoecht, Arent Rest, ende Guliaem Musel, Capiteyns/ende Hans Grueber Vaendrich. Die/ nae veel over en weder senden en disputeren/ met Mansvelt verdraghen zijn/ dat het garnisoen uyt de Stadt trecken soude op den derden Februarij 1590. met vlieghende Vaendelen/met Trommelen en Pijpen/brandende lonten/gheladen Roers/ en coeghelen in den mondt/ ende dat sy om hare bagghen en bagagije te vervoeren met hare crancke/souden hebben vijftich Schepen en Schuyten/ met behoorlijck convoy/ tot Wesel toe/ ende dat Capiteyn David Sopet, sonder rantsoen te betalen/ soude vry ghelaten worden. De Borghers creghen oock redelijcke conditien. Mansvelt in der Stadt comende/heeft bevonden datter noch broodt/ noch andere victualie meer in de Stadt en was/ sich seer verwonderende dat het de belegerde dus op het uyterste hadden laten aen-comen.

Fortia agere & pati Belgicum est.

+ 1590