Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 532]

Het innemen der Stadt NVYS, op den XXVI. Iulij, Anno 1586.

[1586.]ALs des anderen daechs 'smorghens het geheele Leger van Parma in slacht-ordre stont/ veerdich om de Stadt te bestormen/ soo quamen de Capiteynen des garnisoens aen des Gouverneurs logement/ om met hem te over-leggen wat sy doen souden. Die hem seer qualijck bevindende aen sijn quetsure/ ende wetende den periculosen staet der Stadt: Soo heeft hy gheraden tot accoort/ soo als sy best souden connen/ doch ten minsten behoudens lijf en goet. Capiteyn Rittal is met eene Vaendrich uytghesonden/ om met Parma te parlamenteren. Als sy buyten de Stadt ghecomen waren/ soo werdense ghebracht by een Jtaliaenschen Colonell/ die haer belastte daer te blijven/ tot dat hy den Prince van Parma soude gaen vraghen/ of het hem beliefde/ dat sy by hem comen souden. Parma belastte den Colonel, dat hy haer bevelen soude in de stadt te keeren, ende den aenstaenden storm af te wachten/ d'welck sy ghedaen hebben/ waer uyt de belegherde lichtelijck vernemen conden/ dat Parma gheresolveert was haer met ghewelt aen te tasten; d'welck sy daer aen oock speuren conden/ door dien sy des morghens met het aenbreken des daechs ghesien hadden een groot ghetal Ruyteren comende uyt het Bosch by de Stadt gheleghen/ elck aenbrenghende eenen fagot of bos rijsen/ die sy in de Stadts grachten wierpen/ om die daer mede te dempen. Daer zijn noch drie Capiteynen uyt de Stadt aen Parma ghesonden om appoinctement te versoecken/ maer hy heeftse ghevanckelijck ghenomen. Der Spaenjaerden herte brande haerin 't lijf van lust ende verlanghen om de Stadt te gaen bestormen: Alsoo dat eenighe schrijven/ dat sy soo langhe niet wachten en conden/ tot dat haer belastt wierdt de Stadt aen te tasten/ maer liepender op aen met een groote furije ende ghecrijt/ roepende [1586.] Siera, Siera. Jmmers zijn de Spaenjaerden aen d'een sijde/ ende de Jtalianen aen d'ander sijde ingevallen/ ende hebben de Stadt vermeestert. Die van binnen siende dat sy haerder vyanden furie ende gewelt niet teghenstaen en conden/ verlieten de remparden ende vesten/ ende vluchten nae de Marckt/ die sy meynden in te houden/ maer ten duyrde niet langhe/ of sy en moesten deselfde verlaten. De over-winners sloeghen doodt al die sy vonden/ sy waren ghewapent of niet. Als de Hooch-Duytsche/ Walen/ ende Luyckenaers aen de Hooch-poorte ligghende/ vernamen dat de Spaenjaerts ende Jtalianen binnen geraeckt waren/ soo zijn sy oock uyt haer quartier aenghevallen/ als oock deden de Borguignons; doch sy vonden groote teghen-weere/ want die van binnen doe noch niet en wisten wat hare gesellen aen d'ander sijde ghebeurde. Die op het Eylandt laghen/ quamen oock al haer beste nae de Stadt aen/ loopende door het water ende slijck/ op dat sy aen het rooven ende plunderen mochten comen. Daer waeren ontrent twee hondert Soldaten van het garnisoen/ die haer wapenen ende gheweere wech wierpen/ hoopende datmense in ghenade soude aennemen: Maer de Spaenjaerden siende dat sy soo wel gecleedt waren/ soo hebben syse naeckt ontcleedt/ op dat hare schoone cleederen met haer bloedt niet en soude besprenght worden/ ende alsmen meynde dat den heetsten alarm over was/ soo hebben syse alle gaer vermoordt in coelen bloede. Daer warender drie hondert ter Poorten uytgheloopen/ meynende met gewelt eenen wech te maken/ ofte al vechtende te sterven: Maer sy wierden van des vyants Ruyteren achter-haelt/ omcinghelt/ ende alle gaer doodt gheslagen sonder eenige

[p. 533]

(185)

Moenia tormentis toties concussa fatiscunt,

Invadunt Vrbem, Vulcano jam domⁱnante

Jn cineres abit, et flammis absorpta fatiscit,

Occumbunt omnes Civinec parcitur ulli.

[p. 534]

[1586.] ghenade. Sy hebben den Gouverneur in sijn bedde ghevonden/swaerlijck ghewondt zijnde/ ende by hem sijn Huys-vrouwe / ende twee van sijn Susters. Sy riepen hem toe/ dat hy sich stracx ter doodt bereyden soude. Hy badt sijns lijf ghenade/ segghende / dat hy als een Crijchs-man toestaet/sijn beste gedaen hadde om sijnen Heere getrouwelijc te dienen: Daer op hem gheantwoordt wierdt / dat sijn meester ende hy van den Keyser in de Acht ghedaen waren / ende dat sy derhalven aen het leven moesten ghestraft worden. Als hy hem noch wyder verdedighen wilde / so wierpen sy hem eenen strop om den hals/ daer mede sy hem van het bedde af-sleepten/ ende hinghen hem in de venster van sijn logement / teghen het ghebruyck ende eere des rustighen Crijchs-handels. Oock hebben de Spaensche op-ghehanghen den Godtsalighen Predicant Christopherum Fosserum van Oppenheim, [1586.] ende noch twee Capiteyns van het garnisoen/ alwaer sy alle gaer bleven hanghen/ tot dat sy met het huys verbrandden/ want ten was den wreeden Spaenjaert niet ghenoech/ dat sy ghemoordt ende gheplundert hadden/ maer sy hebben de Stadt in brande ghesteken/ alsoo dat verre het grootste deel der Stadt verbrande. Doch eenighe wilden segghen / dat het vuyr onversiens ghecomen was in de rijsen ende het hout dat aen den wal te hoope ghebracht was / om de bresse te repareren / ende dat het met den grooten windt ghevlogen was in de stroyen daken/ ende soo voorts door de gheheele Stadt. Jmmers dus is die schoone Stadt Nuys gheruyneert ende onder voet ghebracht/ in min dan twee daghen tijdts.

Nussia Burgundis toto quae restitit anno,
Farnesijs ea nunc biduo vix restitit uno.