Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Hoe de Prince van Parma de Stadt Nvys beleghert heeft/den thienden dach Iulij, Anno 1586.

[1586.] DE Hertoghe van Parma, meester zijnde van Venlo, is op het ernstich versoeck ende aenhouden van Ernesto Hertoghe van Beyeren, nieu-gecorenen Arch-Bisschop van Ceulen/ op den thienden Iulij des jaers 1586. voor de Stadt van Nvys ghecomen/ met eenen gheweldigen Leger van Spaenjaerden/Jtalianen/Hooch-Duytsche/ Neder-landers/Borguinons/Albanoysen ende Walen/ onder het beleyt van den Marquis van Varrabon, Graef Carel van Mansvelt, de Grave van Arenbergh, Ian Mauricques de Lara, Bonninck, Licques, Camillo, Capazacca, Guaston Spinola, ende andere Oversten ende Colonellen. De Marquis del Guasto was Overste van het Peerde-volck. Parma was oock selfs in't Legher/ende logierde in het Clooster te Genadendal. Dit Spaensche Legher creech alderhande noodruft uyt Ceulen. Jn de Stadt was Gouverneur Herman Frederick Cloet, by sich hebbende ontrent duysent Soldaten. Parma gheresolveert zijnde dese Stadt met ghewelt aen te tasten/ soo heeft hy voor eerst ses stucken Geschu[t]s geplant voor de Neer-poorte/viere voor de Rijn-poorte/noch viere aen de sijde van het Eylandt. Die van der Stadt hebben haer Schanse op het Eylant liggende verlaten/welcke een Spaens Capiteyn met sijn Compagnie in besettinghe ghenomen heeft. [1586.] Doch die van der Stadt zijn uytgevallen/en̄ hebbense wederom ingenomen/meest al het volck verslagen/en̄ den Hoopman gevanckelijc binnē de Stadt gebracht. Doch corts daer na heeft Parma het geheele Eylandt vermeestert/ende sijn meeste Geschut aldaer geplant. Hy heefter in alles voor ghehadt dertich stucken grof Gheschuts/daer mede hy de Stadt beschoten heeft/ meest ontrent de Neer-poorte en̄ Rijn-poorte. De belegerde en versliepē noch en versloften haer niet/maer waren dach en nacht in wapen en̄ weere/en̄ besich om te hermaken 'tgeene den vyant in stucken schoot aen de Stadts-wallen. Doch als de Prince van Parma sijn Geschut gestelt/ en̄ het water tusschen de Stadt ende het landt ghevult ofte bedeckt hadde (daer over hy veertien dagen lanc was doende geweest) ende hy nu alles veerdich gemaeckt hadde om eenen storm aen te brenghen/soo haest als hy soude bresse geschoten hebben: Soo heeft hy op den xxiiii. Iulij de Stadt doen op-heysschen/ belovende dat hy haer een goet appoinctement gheven woude/ indien sy de Stadt in sijne handen wouden over-leveren: Soo niet / dat sy dan souden te verwachten hebben 'tgheene dat een Stadt pleecht te over-comen die stormender handt

[p. 530]

[1586.] inghenomen wordt. De Gouverneur Cloet liet den Prince van Parma aensegghen/ dat hy hem seerbedanckte voor sijn presentatie: Maer alsoo dit een seer gewichtige sake was /so begeerden sy ses uyren tijts/ om haer te bedencken/ende met malcanderen te beraden: welcke haer gegunt zijn. Geduyrende het over en̄ weder gaen van beyden sijden/so begon het Geschutt uyt het Leger op de Stadt te spelen/ende die van binnen schoten wederom in het Leger/tegen Crijchs-gebruyc. De Prince van Parma na by de Stadt gecomen zijnde om te spreken met de geene die van weghen de Stadt gesonden wierden/heeft hem voor het schieten uyt de Stadt moetē verbergen in een drooge gracht/ alwaer hy ooc niet seer vry en was/want het schieten ginck van alle canten dapper aen. Jn sijn Leger gecomen zijnde heeft hy Graef Carel van Mansvelt, Overste van 't Gheschutt/hier over seer heftich berispt/die geantwoordt heeft/dat sulcx buyten sijn wete en̄ kennisse geschiedt was. Parma heeft daer na den Colonell Taxis aen de belegerde gesonden/om haer af te vragen wat fy te doene gesinnet waren? Sy hebben op schrift begeert de conditien diemen haer soude willen geven. Men heeft se haer by eenē Trompetter gesonden/zijnde dese: Dat sy soudē uyt treckē met vliegende Vaendels/met al haer wapenen/bagghen en bagagie/oock met al haren buyt/en̄ datmense sckerlijck convoyeren soude ter plaetse daer sy begheerden te wesen. Haer wiert een halve uyre tijts gegeven/om hier op te antwoorden. De Trompctter bleefden heelen nae-middach/ende den geheelen volgenden nacht in de Stadt. Doch des avondts ontrent tien uyren/ soo heeftmen Taxis en̄ andere Capiteyns/ die voor de Poorte antwoorde verwachten/aengheseyt/dat de Trompetter was gaen slapen / en̄ dat sy ooc wel mochten te bedde gaen/so het haer beliefde/men soude haer des anderen daechs antwoorde geven. Des morgens ontrent ses uyren quam de Trompetter wederom in het Legher/ ende brocht voor antwoorde / dat het de belegherde [1586.] vreemt dochte te zijn/dat de Prince van Parma Nuys quam belegheren / toe-behoorende het Keyser-rijck/ daer de Coninck van Hispanien niet op te segghen en hadde: Sy begeerden ses weken tijdts om aen den Keyser/ ende aen den Ceur-Vorst Truchses te senden/ ende haer met de selfde te beraden. Parma hier over gestoort zijnde / ende dese antwoorde nemende als ofmen met hem ghespott hadde; Oock seer t'onvreden zijnde / datse hem wel dertich uyren tijdts onnuttelijc hadden doen verslijten/soo heeft hy stracx met dertich stucken de Stadt dapperlijck doen beschieten / van 'smorghens tot 'savonts toe/ sonder ophouden/zijnde S. Jacobs dach/ Patroon der Spaenjaerden/ schietende dien dach drie duysent seven hondert drie en 'tseventich scheuten / geheelijck af-schietende de Rijnpoorte / ende de Neder-poorte / met een groot stuck muyrs/ende aen d'ander sijde van de Stadt na tClooster te Marienborg/heeft hy ooc een groot stuc muyrs afgeschoten/ ende een bresse gemaeckt wel sestich voet groot/soo datmen tot midden in de Stadt sien conde. Parma heeft eenen afgheschotenen toorn tusschen de groote Kercke ende de Poorte/doen innemen/daer die van binnen den Spaenjaert meynden weder uyt te drijven/ maer 'twas te vergheefs/ den Spaenjaert heeft den toorn ingehouden/ ende in dit gevecht wiert de Gouverneur Cloet gequetst in de dije / ende na sijn logement gedragen/d'welck groote verslagentheyt in de Stadt brocht. De Spaenjaerden wouden enckelijc stormen ende aenvallen op S. Jacobs dach/vastelijck vertrouwende / dat hy haer helpen en̄ victorie geven soude. Maer overmits den nacht voor handen was/ so heeft Parma goet gevonden den generalen storm op te schorten tot 'sanderen daechs. Hy heeft den geheelen nacht niet opgehouden van schieten/de belegherde gheenen tijdt ghevende / om de Bresse te stoppen / die hy 'sdaechs te vooren ghemaeckt hadde.

[p. 531]

(185)

Novesium Dux Parmensis, cingebat acerbo

Milite, mox aditus castris claudebat ad Urbem,

Tormentis quatit alta suis mox moenia, belli

Cloetius eximium Fulmen quoq_Ʒ vulnera sensit.