Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Belegheringhe ende inneminghe van Venlo by Parma, den XXVIII. Iunij, Anno 1586.

[1586.] ALs die van Meghen (een cleyn Stedeken na by den Grave ghelegen / toe-behoorende den gheslachte van Brimeu) hoorden/ dat Parma meester van de Stadt Grave was/ soo zijn de Soldaten die daer binnen laghen stracx verloopen/ niet durvende den vyandt verwachten. Die van Batenborgh wat meer moets hebbende / meynden wat teghen te houden / maer sy zijn stracx soo omcinghelt ende beanghsticht gheworden/ dat sy haer op-gaven in handen van Parma, uyt treckende met een wit stocxken in de handt. Al stracx heeft Parma eenich volc de Mase af met Gheschutt ghesonden nae het Fort te Weel/ d'welck de Soldaten verlieten / ende begaven haer in de Vlecke/ die sy op een corts oock verlaten moesten.

Als Parma meester was van de boven-verhaelde plaetsen/ soo is hy stracx met sijn geheel Legher voor de Stadt VENLO ghevallen/een Stadt van middelbare grootte/oock van natuyre tamelijck sterck/hebbende rontom dobbele Grachten/ gheleghen op de rechte handt van de Mase / ander half mijle van [1586.] Stralen/ in het over-quartier van Gelderlandt. Parma legerde het meeste deel van sijn volck over de Mase in Gelderlandt /ende de reste in Brabant. Binnen Venlo waren Schenckens Huysvrouwe/ ende haer Suster / ende den meesten deel van sijn Huys-ghesin. Schenck met een Enghels Capiteyn Rogier VVilliams met ontrent drie hondert Peerden/ poochden haer daer binnen te begheven/ maer sy vonden alle de passagien soo naeuwe besett/dat sy nergens deur comen en conden. Sy maeckten eenen grooten alarm in Parmas Legher/ ende floeghender vele doodt/maer siende met het aenbreken van den dach/ dat het gheheele Legher op de beenen was/ so trocken sy af na Wachtendonck/met verlies van ontrent veertich Peerden/ soo verslaghen / als ghevanghen. Als Parma voor Venlo gheleghert was / soo heeft hy den Grave van Mansvelt ghesonden/ om het stercke Dorp ende huys Arssen, op de Mase gheleghen/in te nemen: D'welck wel versien was met volck ende alle noodruft. De

[p. 525]

(182)

Quam notum PARMAE quod amet victoria curam,

Successus rerum felices esse sequendos,

Dum vincit, VENLO furioso milite cingit,

Et superat, victis dedit et sperare salutem.

[p. 526]

[1586.] Soldaten die op het huys laghen/en wouden het niet overgheven: Mansvelt heeft het met ses stucken beschoten/bresse ghemaeckt/ bestormt/ ende inghenomen/al in eenen dach/ ophanghende al de Soldaten die hy daer levendich binnen ghevonden heeft.

Het Crijchs-volck dat in de Stadt lach/sterck zijnde ontrent seven hondert Man/ was seer yverich om de plaetse te behouden/ ende hadden een sijde van de Stadt besett/hebbende voor haer maer eenen blooten muyr/ sonder aerden wal: Doch het Crijchs-volck heeft/ met hulpe der Borgheren/ in seer corten tijdt/ den muyr van binnen met aerde becleedt/ ende sy hadden op weynich roeden nae dit werck vol-bracht: Maer eer sy het gheheelijck conden vol-voeren/ soo heeft Parma sijn Gheschutt daer op geplantt / ende hy heeft dapperlijck dien hoeck muyrs alleen beschoten: Daer aen de Soldaten lichtelijck conden mercken/ dat sy verspiedt ende verraden waren. Voor Venlo leyt een Eylandeken in de Mase/d'welck die van binnen sterck ghemaeckt/ende met goet garnisoen besett hadden. Om dit in te crijghen liet Parma een Fort als een Schanse maken op drie groote Ponten ofte Schepen aen malcanderen vast ghemaeckt/vlottende. Hier achter schuylden eenige cleyne Scheepkens vol Soldaten/ t'samen ontrent drie hondert sterck. Hier mede [1586.] quamen sy drijven tot voor het Eylandt: De Soldaten die in de Schanse waren dit siende/ verlieten haer plaetse/ende vluchten nae de Stadt. Hier door hebben de Borgers (die nochtans altijdt voor cloecke ende strijdtbare Mannen zijn gheachtt gheweest) den moet verloren ghegheven/ ende wouden stracx appoincteren/ daer toe de Crijchs-lieden niet verstaen en wouden. De Borghers zijn het Crijchs-volck af/jae teghen ghevallen/haer dwinghende de Stadt over te leveren in handen van Parma, d'welck geschiedt is den 28. Iunij, Anno 1586. De Crijchs-lieden zijn uyt de Stadt ghetrocken alleen met haer sijd-gheweer / de Ruyteren moesten hare Peerden ende buyt daer laten/d'welck haer seer verdroot. De Borgheren wert belooft/datmense noch aen goet noch in bloet beschadighen en soude/ ende die van de Religie werden ses maenden ghegheven/ nae welcker eynde sy met hare Vrouwen / Kinderen/ ende goederen souden moghen trecken waer het haer believen soude. Des te grooter eere heeft de Prince van Parma hier gehaelt/overmits de Keyser Carolus V. voor ettelijcke jaren dese Stadt belegert hebbende/daer van trecken moeste/niet connende de selfde winnen noch vermeesteren.

Tempora mutantur; Quid non mutatur in illis?