Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Begravenisse des Princen van Oranien, den derden dach Augusti, Anno 1584.

⁺ DEn derden dach Augusti, wesende eenen vrydach/werdt de hooch-loffelijcke/ nemmermeer ghenoech gheroemde Prince van Oranien binnen Delft in de nieuwe Kercke op het hooghe Choor seer eerlijck begraven. Voor aen ginghen de Borghers van Delft ghewapent/ maer rou-draghende wijse: Nae haer volchden de Trompetters: Daer nae werdender van seker Edel-lieden gheleyt acht Peerden/ met swart laken tot de aerde toe behanghen. Achter elck Peerdt werdt ghedraghen een Baniere ende wapenen/ representerende elc een besonder Heerlijcheyt des Princen: De Peerden waren oock met de selfde wapenen behanghen. De Baniere met de wapenen van Oranien droech [1584.] de Heere van Maquette: De Heere van Mansaert droech de Cornette: De Heere van Rijhoven het Guidon: Joncker Ian van Naeltwijck de Baniere: Hier nae werden gedragen vier schilden daer des Princen vier quartieren op stonden/Nassou, Stolburgh, Hessen, Coninghsteyn: Daer nae werdt ghedraghen het geheele wapen / met sijn Timber ende Coleuren: Daer nae het Helmet: Daer nae het Rijdt-sweerdt: Daer nae den Wapen-rock: Daer nae werdt gheleyt het Roupeerdt / met swert fluweel tot der aerde toe behanghen. Hier nae volchde den Grave van Oversteyn, draghende een bloot sweerdt in de handt/ ende de Baron

+ 1584

[p. 455]

(158)

Quem non Hisponus potuit REX nec Coriae Dux

Belgarum terror, nec Princeps Parma nec arma

Vincere, proditione cadit Battavia tota
Aggemit, et fontes lachrijmarum in funere misit.

[p. 456]

[1584.] van Creange een gouden Croone: Dese volchden de drie Hof-meesters met stocken in de handt: Daer nae volchde de Bare met het lichaem / ghedraghen van twaelf Edel-lieden / met wapenen behanghen/ nevens het welcke ginghen Heer Iohan van Borgoignen, Heere van Froymont: VValrave, Heere van Brederode: De Heere van Merode, ende de Heere van Soeterwoude. Naest het lijck volchde den Herault met eenen rock daer de wapenen op stonden: Desen volchde Prince Maurits, des Princen Sone/aen hebbende eenen mantel die lanck sleepte/ de slippe werdt ghedraghen van sijnen Gouverneur/den Heere van Sonsvelt. (Prins Hendric van Nassou en was doe noch maer acht maenden oudt.) Aen des Princen Maurits rechter sijde ginck Truchses Ceur-Vorst van Ceulen/aen sijn slincker sijde de Grave van Hohenloh: Hier nae volchden/ elck alleene/ Graef VVillem Lodewijck van Nassou, Graef Philips van Nassou, ende de Grave van Solms, die den rouwe sloot. Dese volchden de Heeren Staten Generael/de Raden van State/de Staten van Hollant/ de Presidenten ende Raden van de Hooghe ende Provinciale Raden van Hollandt/met haer Secretarisen: Daer nae den Schout/ende de gantsche Magistraet van Delft: Daer nae de Predicanten: Daer nae de Capiteyns van den Prince/ met andere Capiteyns ende Bevel-hebberen: Hier nae volchde ontallijcke veel volcx van alderley qualiteyt/elck nae dat het hem in de rijghe te passe quam. Daer was door 'tgantsche Landt/insonderheyt binnen de Stadt van Delft/ seer groote droeffenisse/men sach noch en hoorder niet anders / dan weenen/ suchten/ en kermen. Daer werdt in de Kercke een seer aendachtighe treffelijcke predicatie ghedaen van den Eer-weerdigen/Hoochgheleerden Arnoldo Cornelij, Leeraer der Ghemeynte Iesu Christi binnen Delft, over de woorden/Salich zijn de dooden die in den Heere sterven, &c. welcke predicatie daer nae in drucke is uyt ghegaen/ghelijck oock ghedruckt is ende in coper ghesneden den gheheelen [1584.] treyn en sleep der begraffenisse/ met den namen aller der voor-treffelijcster Heeren ende persoonen die met het lijck ter Kercken ghegaen zijn.

Dit is gheweest het eynde van den Doorluchtigen Hooch-gheborenen Prince van Oranien/wiens cloecke daden de nae-comelinghen veel hooger sullen achten ende roemen/als die de selfde ghesien ende beleeft hebben. Hy is in sijn leven ghehaet ende vervolcht gheweest van den grootsten Potentaet van Christenrijc/also ernstachtich ende onversoenelijc/ als eertijts Saul den vromen David vervolchde. De Ghemeynte voor de welcke hy goet en bloedt waechde/ en conde hy't oock niet altijdt te dancke maken. Oock sijn eenighe Coningen ende Vorsten die noch Spaens/noch Paeps en waren/ met sijnen handel niet welte vreden gheweest/ vreesende dat oock heen ofte morghen hare ondersaten tegens haer mochten op-staen/achter-volghende het exempel der Neder-landers. Daer sy hadden behooren in te siende wettelijcke / menichvuldighe/ ende groot-wichtighe oorsaken die de Neder-landers hebben om den Coninck van Hispanien af te sweeren. De Prince van Oranien is den Keyser Carolo V. seer lief ende aenghenaem geweest/ende hy liet hem in den Raedt altijdt aen sijn sijde staen: Soo dat hy van sijner jeughet aen is gheoffent gheweest in groot-wichtighe raedt-slaghen. Gheenderley teghenspoet en conde sijn herte doen beswijcken/ ende in arbeydt was hy onverdrootsaem: Hy was van so goede complexie/dat de Medecijns sijn lichaem balsemende/bevonden hebben/dat sijn herte/longhe/ lever / ende andere deelen soo fris ende ghesont waren/als of hy noch in sijne bloeyende jaren ware gheweest. Hy en was niet cierlijck in langhe propoosten/ maer wat hy sprac dat was bondich ende vast/yeder woort woech een pondt: Noyt Heere en hadde beter gratie om een gemeynte te leyden/dan met soeticheyt/

[p. 457]

[1584.] dan met ernstachticheyt/de Ghemeynten vrymoedelijck hare ghebreken voor ooghen stellende / d'welck hem des te beter afghenomen wierdt/dewijle een yeder sach en spuerde / dat hy altijdt den welstant des Landts socht/besijden stellende sijn eyghen eere ende profijt. Wel ten rechten mach desen Godtsalighen/ ende cloeck-moedighen Helt by Iudas Machabaeus vergheleken worden/ want beyde hebben sy ghestreden ende haer leven ghewaecht tot bescherminge des waren Godts-dienstes. Beyde zijn sy gheweest beschermers eener aermer verdruckter Ghemeynte: Beyde hebben sy met cleyne middelen sware crijgen gevoert teghen groot-machtighe Coninghen: Beyde hebben sy/teghen het vermoeden van alle Menschen/groote dinghen uytgherichtt. Ghelijck de Machabaei vijf ghebroeders waren/ malcanderen seer ghetrouwelijck by-staende/die eyndelijck alle vijve door het ghewelt [1584.] of verraderije ende bedrieghelijcken handel haerer vyanden van het leven zijn berooft gheworden: Alsoo heeft de Prince van Oranien oock vier Broeders gehadt / die hem alle broederlijcke liefde ende ghetrouwicheyt bewesen hebben/ te weten Graef Lodewijck, Graef Adolph, ende Graef Hendrijck, die alle drie in den Crijch/ strijdende voor Godes volck en kercke/doodt ghebleven zijn/gelijck oock sijn Princelijcke Excellentie/Hooch-loffelijcker memorie/in den dienst der Landen sijn leven verloren heeft. Van dese vijf ghebroeders is alleen Graef Iohan vreedsamelijck op sijn bedde in den Heere gherustt / die oock met goet en bloedt de vryheyt der Religie/ ende des Landt Privilegien ettelijcke jaren lanck hier in Neder-landt heeft helpen voor-vechten ende beschermen.

Orba parente suo Patria maesta gemit.