Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Mansvelt beleghert ende wint Westerlo, den vijfden Iunij, Anno 1513.

[1583.] TErwijle Biron voor Woude besich was/ heeft Graef Carel van Mansvelt de Staten wederom afghenomen Tuernhout / Hooch-straten/ Loenhout/ Versele/ende Diest/ ende terstont hier nae is hy met sijn Legher ghecomen ontrent Westerloo/een sterck Casteel in de Kemden in Brabant gheleghen/ op de Riviere Nethe. Sommighe Spaens-ghesinde Boeren/ of oock wel om des te eer van het Spaensche Legher ontlastt te worden/ wesen Mansvelt een valeye ofte leechte/ ontrent een halve mijle van het Casteel gheleghen/in de welcke hy het water van Westerloo conde afleyden. Desen raedt der Boeren heeft Mansvelt goet ghevonden ende ghevolcht latende een voore graven van de Grachten van Westerloo tot in de valeye/door de welcke het water uyt de Gracht soo afgheloopen is/datmen droochs voets rontom het Slot gaen conde. Capiteyn Vliet die op het Casteel commandeerde/ dit siende/ende bevoelende daer en boven hoe dapper dat hy van sijnen vyandt beschoten werdt/ soo heeft hy dese Veste overghegeven in handen van den Grave [1583.] van Mansvelt/ op den vijfden dach Iunij. Hy is binnen Antwerpen ghecomen/ daer hy niet seer ghewillecomt en is/maer werdt leelijck ghescholden van de Borgherije / ende hy werdt ghevanghen ghesett: Maer hy heeft sijn onschult so wel weten te doen/dat hy corts daer nae op sijn vrye voeten ghesett is.

De Prince van Parma ghenoechsaem bekent zijnde de cleyne macht der Staten in't velt/ ende dat noch schadelijcker was/ vernomen hebbende/ datter oneenicheyt ende misvertrouwen tusschen de Engelsche ende Francoysen was/soo heeft hy dese ghewenschte gheleghentheyt waer ghenomen/ ende heeft besloten der Staten volck den xx. Iunij te gaen bespringhen. Biron met de Francoysen ende Switsers/lach te Roosendal; De Enghelsche ende Schotten laghen wel een mijle weechs van daer/ weynich beschanst ofbegraven zijnde: Parma is met sulck een furije ende gewelt op dese aengevallen/dat hy vele de selfder heeft doodt gheslagen/de reste ontliepent tot onder Steen-

[p. 437]

(151)

VLIETIUS obsessam MANSVELDO tradidit Arcem,
Subducente vias alimenti, et munera Bacchi,
Parma Rosendaliae florentes aere catervas
Scottorum fudit, cecinit quos PAPA triumphos.

[p. 438]

[1583.] berge. Of wel Biron met sijn Francoysen ende Switsers binnen Roosendael soo versekert lach/ dat Parma hem niet overvallen nochte beschadighen en conde/so heeft hy even wel raedtsaem ghevonden Roosendael in brande te steken/ ende van daer te vertrecken tot voor Berghen op Zoom. Parma heeft Biron vervolcht tot voor Berghen/ende meynde hem aldaer te slaen/ maer ten gheluckte Parma hier soo wel niet/ als het hem met de Engelsche corts te vooren geluckt hadde/ siende ende bevindende dat hy met een oudt Crijchs-man te doene hadde/soo is hy te rugghe ghetrocken/ niet sonder schade/want Birons Switsers vervolchden Parmas volck/ ende namen haer eenen goeden buyt af. Biron werdt in de schermutselinghe voor Bergen in sijn been ghequetst/doch deschade en was niet groot.

Of wel de victorie die Parma by Roosendal ghecreghen heeft/niet veel te beduyden en hadde/soo is die even wel by den Paus seer hooghe gheacht ende gheroemt gheweest/want hy heeft de selfde/nevens andere/tot een eeuwighe ghedachtenisse in sijn Paleys [1583.] binnen Roome laten schilderen enschrijven/ met dese woorden:

Alexander Farnesius, Octavij F. Parmae & Placentiae Dux tertius, Provinciarum nactus Belgicam, Philippi Hispaniarum Regis imperia detrectantem, Mastricchum Vrbem munitissimam expugnavit: Bironium Gallum, diversarum partium Ducem collatis signis praelio vicit, &c. Dat is: Als Alexander Farnesius, Octavij Soon/de derde Prince van Parma ende Plaisance / Gouverneur van Neder-landt gheworden was/ soo heeft hy de stercke Stadt van Mastricht/ die haer onder de ghehoorsaemheyt des Conincx van Hispanien niet en woude buygen/met ghewelt overwonnen ende inghenomen: Biron den Fransman, Velt-Oversten der teghen-partije/heeft hy in een slachtinghe overwonnen/&c.

Ex musca Elephantem.