Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 429]

Beeltenisse van Gebhardus Trvchses Ceur-Vorst van Ceulen. Anno 1583.

[1583.] NAe dat de Wel-gheborene Heer Salentinus, Grave van Isenburgh, (soeckende in stillicheyt ende sonder moeyte de overighe daghen sijnes toe te brenghen) het Arch-Bisdom van Ceulen / met alde Hertochdoemen / Graefschappen/ ende Heerlijckheden daer aen hanghende / gheresigneert hadde / soo is met de meeste Ceur-stemmen /in sijn plaetse vercoren de VVel-geborene Heer Gebhardt Truchses. Desen in sijn Arch-Bisschoplijck ampt ghesett ende bevesticht zijnde/ ende bevindende hem soo gestelt/dat hy of een echte Vrouwe moeste trouwen/ ofte steedts branden in oncuyscheyt ende sich in hoerdom verloopen: Soo heeft hy ghedacht/dat het beter ende den bevele Godes ghelijckmatiger was/dat een Bisschop soude zijn eener Vrouwen Man, nae het uytghedruckte bevel des H. Apostels Pauli, Tit. 1.6. Ende nae het exempel eenigher Apostelen/ ende veler godsaligher Bisschoppen die nae de tijden der Apostelen/Godes volck ende kercke gheleert ende geregiert hebben/ dan dat hy / achter-volghende het exempel veler Pausen/ ende Cardinalen/ Pauselijcker Bisschoppen/Abten/ ende Prelaten/ soude in ontucht ende vleeschelijcken wel-lust leven/ hoererende ende boelerende met alle daer sijn ontuchtighe ooghe opvallen/ ende daer sijn vleesch verlieven soude; Wel wetende ende behertighende/datter geschreven staet/ dat de hoereerders ende overspeelders het rijcke der Hemelen niet besitten en sullen, 1. Cor. 6.

So heeft dan de Ceur-Vorst Truchses belooft/ende onder-trout de wel-gheborene Agnes, Gravinne van Mansvelt; Ende hy heeft te ghelijcke aenghevanghen de Aughsburchsche Confessie in te voeren in alle Steden ende Landen onder sijn ghebiedt ende gehoorsaemheyt ghehoorende/achtende dat het niet genoech en was/ dat hy voor sich selven wist ende verstont [1583.] welck de rechte Religie was/maer dat hy oock/ als eenen Bisschop/ Herder/ ende Opsiender schuldich was aller ende eenen yederen sijnen onder-saten/ soo veel in hem was/ te bevoorderen ende te brengen tot kennisse der salichmakende Religie/ achter-volgende het bevell dat Christus den Apostel Petro, ende in sijnen naem allen ghetrouwen Bisschoppen/Herderen/ ende Predicanten ghegheven heest/ segghende/ Tu conversus, converte fratres tuos: Ghy bekeert zijnde bekeert oock uwe broederen. Hier door quam stracx het gheheele landt in oproer; Paus/Keyser/en Coninck/ en conden dit noch dulden/noch lijden: Verscheydene van de Dom-Heeren vielen hem af/ende vercoren tot Ceur-Vost in sijn plaetse Ernestum Hertoghe van Beyeren, Bisschop van Luyck, &c. die veel Hoeren ende anderer Mans Vrouwen onder-hieldt. Wt desen handel isser in't Sticht van Ceulen een bloedighe oorloghe gheresen/ de Paus heeft Truchses in den Ban/ ende de Keyser heeft hem in de Acht ghedaen: Den Prince van Parma is de executie bevolen/ met wille ende believen van den Coninck van Hispanien/ die niet en conde lijden/soo hy seyde/ dat de Ketters soo nae by sijne Neder-landen nestelen souden. Truchses maeckte Bon ende andere Steden sterck/ ende besettese niet garnisoen. Hertogh Frederijck van Saxen ende Louwenborgh Dom-Heer, heeft stracx veel sterckten en Steden inghenomen ende ghevesticht teghen sijnen Heere den Ceur-Vorst Truchses; Daer zijn verscheydene schermutselen/ slachtinghen/ over-vallinghen ende inneminghen van Steden en Casteelen gheschiedt / ende 'tgantsche Sticht van Ceulen met de om-liggende en̄ benaebuyrde Steden is leelijck bedorven. De Doorluchtighe Vorst Hertogh Hans Casimir Phalsgrave by

[p. 430]

[1583.] den Rijn, quam met Ruyteren en Knechten Truchses te hulpe: Maer alsmen alles in ordre stelde om te velde te trecken/ soo creech sijn Doorluchticheyt tijdinghe/dat sijn Heer Broeder de Ceur-Vorst Lodewijck, Phalsgrave by den Rijn, te Heydelberge gestorvē was/ daer henen sijn Doorluchticheyt stracx te poste ghetrocken is/om de Administratie aen te nemen/en̄ alle onheyl in der Ceur-Vorstelijcke Phals voor te comen/ dewijle Hertogh Frederich de derde/eenich Soon des afgestorvenen Ceur-Vorstes/noch onder-jarich was.

De Ceur-Vorst Truchses is op een corts van Lant en luyden gecomen: Sijn voor-nemen was wel goet/ maer ten is niet wijsselijck noch voorsichtichlijc aenghevanghen/noch beleyt gheweest. Hem wierdt van verscheydene treffelijcke persoonen hooghes ende leghes standts gheraden/ dat hy soo seere niet spoeden en soude de Religije over al in te voeren/maer dat hy eerst de hoochste ampten en officien soude sien te stellen in handen van soodanighe die de Religije toe-ghedaen waren: Dat hy door sijne gunste ende toe-latinghe de Religije in alle Steden soude doen wassen: Dat hy insonderheyt ende voor alde Frontier-steden en [1583.] Casteelen/ met goede vertroude Mannen soude versorghen/ende dat hy de quaet-ghesinde allenckskens soude af-setten: Dat hy sich voorsien soude van gelt/ amunitie ende proviand. Dat hy dese ende andere der gelijcke saken eerst bestelt hebbende/dan sijn meyninghe ende wille soude openbaren/ ende in't werck stellen. Maer Truchses en heeft desen ghetrouwen raedt niet ghevolcht/het zy door al te heeten yver tot invoeringhe van de Aughsburchsche Confessie/ ofte door onervarentheyt in Crijchs-saken/ dulce bellum inexpertis: Of door dien de Graven van Mansvelt hem soo lastich vielen /die platt uyt al dreygende seyden/ dat sy gheensins lijden en wouden/ dat hy hare Nichte de Gravinne van Mansvelt voor sijn concubijne houden soude/maer sy wouden hebben/dewijle hy haer belofte ghedaen hadde/ dat hyse opentlijck trouwen soude/ ende dat met den aldereersten/ of sy wouden hem daer toe constringeren. Het sy hoe het wil Truchses is uyt sijn Rijck in corter tijdt gestooten ende verdreven gheworden.

Et Episcopatum ipsius accepit alius.

[p. 431]

(148)
GEBHARDUS D.G. ARCHIEPISC: COLONIEN: PRINC: ELECT: S.R.I.P ITA: CAN:.