Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Watter ghevolcht ende gheschiedt zy nae dat de Prince van Oranien binnen Antwerpen door het hooft gheschoten was.

[1582.] SOo haest als dese tijdinghe op de strate quam/ soo was de gheheele Stadt van Antwerpen in roere; ende overmits de Moordenaer op sijn Frans ghecleedt was/ soo vielder groot vermoeden op de nieu-aengenomene Francoysen/ onder de welcke verscheydene waren / die beruchtt ende bekent waren mede handt-dadich te zijn aen den moort van Parijs/thien jaren daer te vooren geschiet. Den ghemeynen man riep over luyt: Siet/ dit is de tweede Bruyloft van Parijs / laet ons de Moordenaers doodt slaen. Iean Petit schrijft / dat hy Duc d'Alenson nae der handt heeft hooren spreken / dat hy noyt soo devoot gheweest en is / als hy was gheduyrende desen tumult / oploop / gheroep / ende gheschrey binnen Antwerpen/ ende dat hy sich gheheelijck tot sterven ghestelt ende begheven hadde: Hy belaste al sijn Hofghesin de wapenen af te leggen/ende hy sondt aen den Prince/den welcken hy liet bidden/ dat hy hem in sijn bescherminghe woude nemen. Sekerlijck indien de Prince stracx ware doodt gebleven/ende so de Moordenaer niet stracx en ware bekent geworden/ de Hertoghe/ met al de nieu aengenomene Francoysen souden in seer groot perijckel hares levens geweest zijn/ want den op-roer/ ende de droeffenisse onder het volc was heel groot. Maer door de goede politije des Magistraets ende der Colonellen van Antwerpen/is terstont de gheheele Stadt in wapenen gecomen/elck onder sijnen Capiteyn/ ende op sijn alarm plaetse. Alle de ketenen op de hoecken der straten werden gespannen [1582.] / soo dat niemandt / herwaerts ofte derwaerts loopen en mocht. De vrome Prince liet stracx schrijven aen de Colonels der Borgherije/dat sy doch geen quaet bedencken op Duc d'Alenson, noch op yemandt van de sijne hebben en souden: Dat hy een seer goedertieren Heere was/ die niet anders en was soeckende dan haren heyl ende welstant. De Prince was seer becommert over den Hertoghe / beclaechde /dat hy noch soo veel moeyte hebben soude/ ende vermaende de omstanders (als meynende stracx te sterven) tot stillicheyt/ onderdanicheyt/ ende ghetrouwicheyt/ segghende/ nae den staet ende gheleghentheyt dies tijdts / geenen bequameren beschermer voor de Landen te weten. De liefde en denckt niet quaets.

De doode Moordenaer wert stracx van het bloedt ghewasschen / ende 'taenghesicht schoon ghereynicht/ maer alsoo hem in het Hof niemandt en kende / soo is hy op een sleep-schavot aen een pale recht over eynde gheset/ ende vast gemaeckt/ ende also nae de Marckt ghevoert / op dat hy mochte bekent worden/ d'welck haest geschiede/verscheydene riepen/dat hy de knecht was van den Spaenjaert Iasper Anastro. Veel Borgers liepen stracx nae het huys van Anastro, ende namen ghevanghen sijnen Kassier ofte Boeck-houder Antonio de Venero, de Dienst-maecht/ ende Antonis Timmerman, ende al diemen daer meer in't huys vont. Doch sy wierden stracx / nae eenighe examinatie/los

[p. 393]

(135)

Proditor hic caesus, nec Civi noscitur ulli,

Impositus medio vehitur per strata Theatro.

Hispani famulus cunctis inno tuit jnde,

Qui semp.^er rabido hoc sacrum caput ense petivit.

[p. 394]

[1582.] ghelaten/ uytghesondert Antonio de Venero, ende de Mis-pape. Anastro hadde sich by tijdts versien/ ende en was binnen Antwerpen niet als de moordersche scheute gheschiedde. Maer was verreyst nae Calis/ om aldaer tijdinghe te verwachten/ hoe dit abominabel schelm-stuck afloopen soude: Van daer is hy ghereyst nae Spanien/om sijnen moorder-loon te versoecken /doch men heeft hem gewesen op de financien der Male-conten in Neder-landt / die voor hem niet veel ten besten en hadden; Hy vertrock van het eene Landt in het andere / waer hy quam /hy werdt verachtt/hy leefde noch eenen tijt lanck/ als eenen Cain, by alle Man ghehouden voor een Verrader ende Moorder/ ende der halven vreesende dat wie hem vondt hem dooden soude/onaenghesien dat de Prince van Parma hem een wacht ofte bewaerders gaf eenen tijdt lanck. De doode Moordenaer is opentlijck op een schavot ghevierendeelt / ende het hooft met de quartieren werden op de Poorten/ ende Bollewercken des Casteels gestelt/als oock des Biecht-vaders/ ende des Cantoir-knechts/ die aldaer gestaen hebben tot in Anno 1586. als Parma de Stadt van Antwerpen inghenomen heeft/ alsdan zijnse by de Jesuyten ende andere Geestelijcke afghedaen/ ende in goeder bewaringhe ghenomen. Men heeft by den dooden Moordenaer ghevonden/ eenen Jesuytschen Catechismum, met een Tafel-boecxken vol Spaensche ghebeden/vota ofte beloften: met noch andere schriften/ ende memorien/ hoe dat hy hem te reguleren soude hebben/om sijn leven te versekeren: Daer is oock by desen Moordenaer eenen brief gevonden/die Anastro, nae dat sy van malcander ghescheyden waren/ aen [1582.] hem gheschreven hadde / daer in hy hem belaste / dat hy niet vergheten soude twee rondekens te maken/ ende de mate van achter te nemen / d'welck te seggen was / dat hy twee coeghels op sijn Roer doen / ende den Prince van achteren door-schieten soude. Daer zijn oock by den dooden Moordenaer ghevonden gebedekens tot Godt/tot de Enghelen/ende Sancten. Onder andere ghebedekens wasser een aen den Arch-Engel Gabriel, dien hy badt/eenen middelaer te willen wesen by Iesus Christus, ende by sijnen dierbaren Sone (als of Christus eenen Sone hadde) oock Middelaer of Advocaet by de Maget Maria, dat sy hem wouden behulpelijck wesen om sijn voornemen te moghen volbrenghen. Hy beloofde Godt ende sijne Heylighen/ indien sy hem bewaerden / dat hy niet stracx omghebracht en werdt / maer dat hy ontquame / dat hy een heele weke te water ende te broode vasten soude: Hy hadde ooc op die voor-verhaelde conditien vele Croonen/ Rocken/ ende andere vercierselen belooft te gheven desen ende ghenen Crucifixen ende Marien-beelden/in Spanien ende elders: Wt welcken allen ghenocchsaem bleeck/ dat desen Iauregui eenen slechten bloedt was in de dingen de salicheyt aengaende/meynende den Hemel te verdienen / ende eenen eerlijcken naem by de Menschen te crijghen/ door sulck eenen daedt / daer mede hy de helle ende eeuwighe verdoemenisse verdiende / ende eenen stinckenden vervloeckten name heeft naeghelaten by alle redelijcke Menschen/selfs by de Heydenen ende Turcken / die sulcke daden sijn verfoeyende ende verdoemende.

Hic solet eventus facta cruenta sequi.