Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Afbeeldinghe van Francoys de Valoys, Hertoghe van Alenson, ende hoe hy tot Souvereyn over de Geunieerde Provincien is aenghenomen/ Anno 1582.

[1581.] IN de voorgaende Descriptien hebbe ick cortelijck verhaelt/hoe verre dat de Edele Mogende Heerē Staten der vereenichde Neder-landen met Francoys de Valoys, Hertoge van Alenson en̄ van Anjou, eenighen Broeder Henrici III. Conincx in Vranckerijck, in onderhandelinge ghetreden zijn: Als oock/ hoe dat hy Camerijck van de belegheringhe ontsett/ ende Cambresis inghenomen hebbende / ende onder het [1581.] beleyt van den Grave van Rochepot de Fransche Regimenten/ die hy gagierde/ lanckx Calis by der Staten volck in Vlaenderen ghesonden hebbende/ hy voor sijn persoon / verselschapt met veel treffelijcke Heeren ende Edele / over-ghescheept is in Enghelandt / alwaer hy den eersten Novembris

[p. 377]

(130)
FRANCISCVS VALESIVS, DVX ANDEGAVENSIS ALENCONIVS BRABANTIAE ETC-COMES FLANDRIAE.

[p. 378]

[1581.] Anno 1581. is aenghecomen/ende met seer groote eerbiedinghe ende triumphe onthaelt / ende hy is daer gebleven drie volle maenden/seer ernstlijck soliciterende ende ten houwelijcke verfoeckende Elysabeth Coninginne van Enghelandt, die haer soo vriendelijck ende beleefdelijck 'themwaerts neychde/ ende sulck een goet ghelaet toonde /jae selfs vryen toeganck in haer camer gunde / dat niemandt daer aen en twijfelde/ of het houwelijck en soude voor seker voltogen worden: Des te meer / overmits (gelijck de History-schrijvers verhalen/) op den xxii. Novembris desen Hertoghe der Coninginne / ende de Coninginne hem / eenen costelijcken Rinck/ tot een teken van onder-trouwe gegheven heeft/ in de teghenwoordicheyt van vele soo Fransche/als Enghelsche Heeren/doch op seker conditien by den Coninck van Vranckerijck / nae te comen/ of te voldoen. Daer wierdt des maels vertelt/ dat eenige Enghelsche Heeren verwondert zijnde/hoe de Coninginne haer sinnen conde stellen op Duc d'Alenson/die niet schoon noch aensienelijck van persoon en was/ (want hy was cleyn van persoon / ende de pocken hadden hem het aensicht leelijck mismaeckt/ ende hadde een leelijcke groote neuse) soo heeft hare Majesteyt geantwoordt: Ghelijck hy sich niet en stoott aen mijnen ouderdom, alsoo en erghere ick my niet aen sijn uytwendich ghelaet. Sy liet een treffelijck gheleerden Man de rechter-handt afhouwen/om dat hy een boecxken gheschreven; ende aen den dach ghegheven hadde / daer in hy soo uyt de H. Schrifture/ als met politijcque redenen bewees/dat de Coninginne/doende professie van de ware ende nae Godes woordt gereformeerde Religie/niet en behoorde te trouwen met eenen/die van de ware Religie vreemt was. Philips van Marnix, Heere van S. Aldegonde, die des maels met Doctor Iunius Borghemeester van Antwerpen in Engelandt van de Generale Staten gesonden was/schreef uyt Londen aensijne Meesters/ dat voor seker het houwelijck tusschen de Coninginne/ ende Duc d'Alenson [1581.] besloten was. Als dese tijdinghe over-quam/ soo zijnder over al in de Gheunieerde Neder-landen veel tekenen van blijdtschap ghetoont/met vreuchdevuyren/'tGeschut af te schieten/ende de groote Clocke te luyen / &c. Doch het houwelijck is achter ghebleven/ de Coninginne voorwendende/ dat sy het houwelijck niet en dorst aengaen / overmits sy dagelijcx meer ende meer bevondt/ dat vele van hare ghetrouste Heeren ende ondersaten hier teghen waren/ teghen welcker danck sy sulck een groot-wichtige sake niet geern aengaen en soude: Daer noch by-voeghende / dat die mutuele houwelijcks-belofte geschiet was op sekere conditien by den Coninck te vol-doen/ waer van hy versekeringhe te gheven/sich beswaert vondt. Doch het heeft ghebleken nae der handt/datter groote gheveysheyt aen beyde sijden ghebruyckt is. De Grave van Licester heeft in den Haghe eenighen vertrouden vrienden heymelijc/nochtans voor waerheyt vertelt / datmen nae der handt is wijs gheworden / dat de Hertoghe van Alenson onder decksel van desen vryeraedt/ eenen grooten verraedt op Enghelandt voor hadde / meynende in Engelandt te vallen/ ende dat te vermeesteren. Sed Dues qui habitat in caelis deridebat eum.

Nae de groote uytwendighe tekenen van vriendtschap [1582.] ende beleeftheyt / is Duc d'Alenson den eersten dach Februarij Anno 1582. van Londen ghescheyden/ ende heeft hem op de reyse nae Neder-landt begeven: De Coninginne heeft hem verselschapt ende gheleyt ghedaen tot binnen Cantelberghe / een Stadt drie duytsche mijlen van de Zee gheleghen/ alwaer dese beyde groote personagien met groote courtesie ofte Hoofsche beleeftheden van malcanderen ghescheyden zijn. Duc d'Alenson is den vii. Februarij met sijnen grooten magnifijcken treyn en Hof-ghesin t'schepe ghegaen in ettelijcke van der Coninginne schoone

[p. 379]

[1582.] Schepen/daer toe veerdich ligghende. Nevens andere Fransche Heeren waren by hem de Prince van d'Aulphin, des Hertoghes van Montensiers Sone, de Graven van Laual, van S. Agnan, Feruaques, le Cheualier Breton, Bacqueville, Tilligny, d'Espruncaulx, ende meer andere. De Coninginne van Enghelandt heeft eenighe van de principaelste Heeren hares Rijcx met den Hertoghe ghesonden/die hem tot Antwerpen toe gheleyden/ende aen de Staten op het hoochste recommanderen souden/ met toe-segginghe / dat alles wat de Landen tot dienst ende eere van sijne Hoocheyt souden doen/dat sy dat achten en rekenen soude/als haren persoon ghedaen te wesen. De Enghelsche Heeren die desen Hertoghe gheleydden / waren de Grave van Licester, de Heeren ofte Lords, Hauwart, opper-Admirael van Enghelandt, ende Hundson, alle drie van hare Majesteyts secrete Raden/ ende Ridders van de hooghe Ordre der Jartiere ofte Cousebandt: Met noch meer andere Lords / als VVillougby, VVinsore, [1582.] Cheffield, Philips Sidney, Charles Parrat, Russel, Drewery, Boucher, ende voorts soo vele andere / dat de Enghelsche wel hondert Heeren en Edele/ ende wel drie hondert Knechten of Dienaers sterck waren/die met Duc d'Alenson rot Antwerpen toe ghereyst zijn / alle gaer seer magnifijck ende costelijck in cleederen ende juweelen.

Het is een Nota bene, ende wel aenmerckens weerdich/⁺ dat even te deser tijdt/ als de Gheunieerde Provincien veranderden van Landt-Heere / soo isser een aerdt-bevinghe gheweest in gheheel Nederlandt/ welcke of schoon soo ghevoelijck nochte soo crachtich niet gheweest en is / als wel somtijdts in Griecke-landt / in Jtalien / ende in andere heete hooghe Landen gheschieden / so is sy nochtans soodanich gheweest / datmense lichtelijck heeft connen sien ende ghevoelen.

Mirabilis est Deus in operibus suis.

+ Nota bene.