Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Hoe de Prince van Parma Berghen op Zoom met verrasschinghe heeft inghenomen/ doch wederom heeft moeten verlaten/ den vijf den Decembris, Anno 1581.

[1581.] DEwijle Duc d'Alenso in Enghelandt was/ ende de Heeren Staten seer besich waren om ordre te stellen op verscheydene saken in de Politije ende in den Crijch: Soo ist ghebeurt op den vijfden Decembris, dat de Heere van Haultepenne Gouverneur van Breda/ettelijck volck te voet ende te peerde binnen Breda ende daer ontrent vergadert hebbende / sijnen voor-ghenomenen aenslach op Bergen op Zoom den v. Decemb. meynde in het werck te stellen: Hy hadde door hulpe van goede vrienden ende heymelijcke correspondentie/binnen de Stadt gecregen boven de twee hondert Soldaten/ ende dat seer avontuyrlijck/ want sy waren d'een voor en d'ander nae ghecropen door een gat d'welck in of nevens een water-sluyse was / onaenghesien datter een Schilt-wacht dichte by stondt/ t'allen ghelucke ofte onghelucke wat doofachtich/ Het was sulck eenen duysteren ende mistighen morghen-stondt [1581.] / datmen qualijck drie treden verre van⁺ hem sien conde: Soo dat dese doove Schilt-wacht gheenen alarm en maeckte / maer een van de Wacht by ghevalle / ofte om beter te segghen / door Godes beschickinghe / daer ontrent comende/ hoorde gheruchte ende maeckte alarm, waer door de reste verhindert werdt in de Stadt te comen. Die alreets binnen waren doe den alarm aenginck / die trocken met een onversaecht gemoet in slach-ordre door de Stadt tot op de Marckt / ende voorts nae de Wousche Poorte/ die sy meynden open te slaen ofte breken/ ende haer Peerde-volck / d'welck voor dese Poorte stondt te wachten/ daer in te laten: Hadden sy dat connen doen/soo ware de Stadt hare gheweest ende ghebleven. Maer de Wacht der Francoysen van het Regiment van Mons de La-Guarde heeft sich hier seer wel

+ Nota bene.

[p. 375]

(129)

Dum ridet fortuna cave, mutabilis illa est.

Experti Malecontenti, felicibus ausis

Qui portam subeunt BERGAE, civilibus armis
Ecce cadunt subito, victor sic victus obibat

[p. 376]

[1581.] ghequeten: De Soldaten waren wel in't eerste als den alarm aenginck/ (siende hoe sterck den vyant binnen was/ende hoe weynich in ghetale dat sy waren) versaecht ende perplex/ maer soomen ghemeynlijck seyt: Een goet voor-gangher maeckt een goet nae-volgher, de Colonel Mons d'Alleines, met de Capiteynen Meetkercke, Durant, ende andere/ grepen cloeckelijck het sweert in de vuyst/ende als Leeuwen ghemoedt zijnde/leydden sy hare Soldaten aen den vyandt/die soo cloeckelijck ende mannelijck op de selfde ghevallen zijn/dat syse op de vlucht brochten/ ende op eenen hoop tot voor aen de Poorte dreven/ die haer beste deden om de Poorte op te slaen/ maer sy en condense niet op crijghen/mits dat het Schof ende Val-poorte neder-ghelaten was: Hart vervolcht ende bevochten zijnde van de Borghers ende Soldaten/ hebben [1581.] sy de Poorte verlaten/ ende zijn gheloopen nae de Vesten/ om over de selfde te vallen/ ende alsoo/ ten besten sy conden/het leven te salveren. Daer zijnder oock vele ontcomen/ onder de welcke vele ghequetste waren: maer daer blevender 'tseventich doodt ligghen binnen de Stadt/ende hondert wierdender ghevanghen/ onder de welcke was Capiteyn Paulo Boboca. Van het garnisoen der Stadt bleef doodt/ridderlijck vechtende /Capiteyn Riviere.

In sulcke Rivieren vanghtmen sulcke Visschen.

Maer de gantsche Ghemeynte der gheloovighen die daer binnen was/heeft met vreucht ghesproken/ jae ghesonghen uyt den LXXXIX. Psalm:

Soo vvy sterck zijn, daer van hebt ghy alleen de eer.
Vermoghen vvy oock yet, sulcx alles comt, ô Heer,
Van u goetheyt, die ons beschermingh is bevonden,
Ist dat vvy benout zijn, nu of t'eenighen stonden,
Ghy, ô heylighe Godt Israels hooch verheven,
Zijt ons' Coninck, tot vvien vvy ons gantslijck begeven.