Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 372]

Den afscheydt des Arch-Hertoghes Matthiae uyt de Neder-landen/den XXIX. Octobris, Anno 1581.

[1581.] ALs de Arch-Hertoghe Matthias hem selven verlaten vondt van de Walsche Provintien/ (die de eerste ende principale waren die hem uyt Duyts-landt ontboden hadden/) nae dat sy haer met den Coninck versoent hadden: Oock siende/dat den Vrede-handel tot Ceulen gheenen voortganck ghenomen en hadde: Als mede bevindende/dat de Keyser / noch sijn ander Broeders/ noch yemant van alle de Duytsche Vorsten/hem geenderhande behulpsaemheyt en deden / niet teghen-staende dat hy sulckes meermaels by haer versocht hadde: Doch insonderheyt wetende / hoe verre dat de Staten in onder-handelinghe ghetreden waren met den Hertoghe van Alenson, van Anjou, &c. Soo heeft het sijne Vorstelijcke Doorluchtich goet ghedocht/eenen eerlijcken afscheydt van de Staten te nemen/ende sijn Gouvernement te resigneren. Hy heeft de Staten soo mondelinghe/ als schriftelijck door den Prince van Espinoy sijnen grooten Hoof-meester aenghedient/dat het hare Edele Moghende kennelijck ende indachtich was/ dat hy van eenige der principale Heeren ende Staten der Landen gheroepen was tot het Gouvernement van Neder-landt/ende daer nae met over-een-stemminghe aller Provincien daer voor ghekent ende aenghenomen was: Dat hy alle de Articulen die hy besworen hadde/voldaen ende vol-toghen hadde; ende dat hy sich in den dienst der Landen nae behooren gequeten ende ghedragen hadde / om met perijckel ende ghevaer sijnes levens: Dat het hem seer leet was/ dat hy door des tijdts ongheluckicheyt/ gheen meerder diensten en hadde doen connen / insonderheyt bedroeft zijnde / dat hy de Landen niet en hadde connen brenghen tot eenen ghewenschten Vrede/ eenicheyt ende ruste / waer toe in hem noyt neersticheyt ofte goeden wille ontbroken en hadde. Hy vermaende [1581.] oock de Staten/dat sy haer niet lichtveerdich en souden onderwerpen der vreemder heerschappije: Dat de veranderinghen seer periculeus waren/&c. Eyndelijck heeft sijne Hoocheyt hier by ghevoecht / Dat hy begeerde / dat de Heeren Staten wouden verclaren wat sy in den sin hadden / nopende sijn persoon ende sijn huys/ op dat hy sijn saken daer nae schicken ende richten mochte. Tot besluyt / soo heeft sijn Hoocheyt den Landen ende den Heeren Staten sijnen goeden wille ende dienst ghenadelijck aengheboden.

Op dit vertoogh hebben de Staten noodtsakelijck ghevonden/dat sijne Hoocheyt alle contentement met eenen eerlijcken afscheydt soude ghegheven worden/ ende oock volcomene betalinghe van sulcx als hem tot sijn onder-houdt belooft was. Jn de Articulen met den Hertoge van Anjou aen te gaen/hadden de Staten op den persoon van sijne Hoocheyt oock ghelett/ ende daer in ghementioneert / dat hy gheroepen ende aenghenomen zijnde tot het Gouvernement des Landts/hem daer in wel ghedraghen ende gequeten hadde/ende dat by de Landen ende den Hertoge soude gheadviseert worden/ op de alder-beste middelen diemen soude connen bedencken / om sijne Hoocheyt eerlijck ende redelijck contentement te gheven. Maer alsoo de resolutien by de Staten ende Landen in verscheydene saken langhsaem ghenomen wierden/ soo is de Arch-Hertoghe Matthias noch meer dan een jaer lanck/ als Gouverneur Generael/ in Neder-landt gebleven / want het boven-verhaelde vertoogh is geschiedt den xxii. Iulij, Anno 1580. ende hy is eerst den xxix. Octobris, Anno 1581. t'Antwerpen t'schepe ghegaen/ende uyt Neder-landt vertrocken. Hy is eerlijck ghescheyden/ende eerlijck afghedanckt: nae-la-

[p. 373]

(128)

Quem patriae patrem voluit, quem fortibus ausis
Esse Ducem, et saevos belli sedare tumultus
Belgicae, jam repetit patriam, scanditq_Ʒ triremes,
Semper honos manet hic, et tantae gloria palmae,

[p. 374]

[1581.] tende eenen goeden naem van vreedsaemheyt ende sachtmoedicheyt / geern sich latende raeden/ daer in hy nae sijnen Heer Vader/ den vromen Keyser Maximiliaen aerdde. De Heeren Staten hebben sijn schulden betaelt/ende hem vry ghehouden op sijn reyse/tot dat hy uyt Neder-landt ghescheyden was. Hy heeft sijnen wech genomen door het Landt van Cleve/ende soo voort op Ceulen. Sijn onderhoudt was geweest hondert duysent/ende twintich duysent guldens jaerlijcx / die hem de Landen als Gouverneur Generael gaven. Doe hy sijnen afscheydt nam / ende van Antwerpen [1581.] vertrock/werdt hem belooft vijftich duysent guldens jaerlijcx/ tot een teken van danckbaerheyt voor al de moeyte ende sorghe die hy tot dienst der Landen gedaen ende uytgestaen hadde: Oock hebben de Staten sijne Hoocheyt in sijnen afscheydt van Antwerpen vereert ende beschoncken met een goede somme penninghen aen ghereet gelt/ ende met eenighe schoone ende costelijcke juweelen/ die hy in dancke heeft aenghenomen.

Munera, crede mihi, placant hominesq́ue Deosq́ue,
Placatur donis Iupiter ipse datis.