Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 323]

Hoe de Prince van Parma de Stadt van Maestricht beleghert heeft/ Anno 1579.

[1579.] ANno 1579. den xii. van Meerte is de Prince van Parma met sijn Leger voor Maestricht gecomen/een seer treffelijcke Stadt in Brabant gheleghen. Daer waren binnen dese Stadt/alser de Prince van Parma voor quam/thien hondert Soldaten/ Francoysen/ Enghelsche / ende Schotten/ ende ontrent twaelf hondert weerachtige Borghers/ onder twaelf Vaendelen. Daer waren inghevluchtt met Wijf en Kinderen/ ontrent twee duysent Boeren/ die seer goeden dienst ghedaen hebben/gheduyrende de belegheringhe: Sommighe der selfder werden gebruyckt om te graven ende te schansen: Sommighe hadden dorsch-vleeghels met yseren pinnen beslaghen/daer mede sy den vyandt op het lijf dorschsten/ als hy de Stadts-muyren beclom. Daer was voor Overste binnen een Edel-man uyt dat quartier gheboortich/N. Swartsenborgh van Herle genoemt/met eenighe goede Jngenieurs ende Werckbasen/ waer van de principaelste ende vernuftichste was eenen Capiteyn Sebastiaen Tafin, een Francoys/ die hem seer wel ghequeten heeft. Parma maeckte terstont twee Bruggen over de Mase/d'eene boven/ d'andere beneden de Stadt: Daerleyt een Eylandeken in de Riviere voor de Stadt/d'welc Parma ingenomen heeft: Maer daer op zijnde/wert sijn volc van die vander Stadt also beschoten/dat sy het wederom moesten verlaten. Hy heeft rontom de Stadt terstont met 54. stucken Gheschuts alle de Borst-weeringhen afgheschoten. Dit gheschiedt zijnde/ heeft hy op twee plaetsen sijn Batterije ghemaeckt/ eene aen de Brusselsche Poorte/ die naest Luyck leyt; ende eene aen d'ander sijde der Stadt by de Hooghe Poorte aen de Riviere/ alwaer oock Montdragon van over d'ander sijde van de Mase sijdelinghe in schoot. De Prince van Parma heeft met veel schietens den Stadts-muyr [1579.] om leeghe gheschoten/ maer stracx sach hy bescheedelijcken eenen nieuwen aerdenen wal van binnen daer teghen ghemaeckt/ met strijck-weeren ende Grachten wel versien. Den ix. Aprilis werter seer vreeselijck gheschoten/ soo wel op de oude Muyren/ als op de meuwe Wallen/van 'smorghens te vijf uyren tot na den noene. Nae dat Parma met veel schietens twee Bressen ghemaeckt hadde / soo heeft hy die beyde te ghelijcke doen bestormen ofte invallen / d'welck met een groote furie gheschiedde. Dewijle de Spaensche in't stormen ende vechten waren/ soo hebben die van binnen uyt eenen Toorn by de Bresse met Bassen ende Steen-stucken/ gheladen met naghelen ende ketenen/seer dapperlijck los gheschoten/ ende hebben de Spaenjaert groote schade ghedaen; Onder andere is aldaer doodt ghebleven Fabiaen Farnese, Broeder van den Bisschop van Parma/ met veel Adels/ die voor aen traden/ om hare couragie te betonen/ende om eere te bevechten. De Spaensche vielen soo dicke aen/ dat sy malcanderen hinderden/ ende maeckten dat de teghen-weere van binnen wel werckte. Soo haeft als het Regiment / of Tertio de la ligua aen de Bresse quam/ soo sachmen daer comen loopen eenen Man te peerde/en̄ stracx daer nae noch twee andere/ roepende: Victoria, victoria, victoria, Sant Iago, il Tertio de Lombardia è dentrò: Victorie / victorie / S. Jacob/ het Regiment van Lombardien is al in de Stadt/d'welck niet waer en was/maer dit was een Stratagema, om haer volck moet te maken / ende die van binnen vreese aen te jaghen: Aen d'ander sijde aen de Bresse werdt gheroepen/ dat het Regiment de Ligua binnen was. Maer met dit roepen heeft den Spaenjaert weynich voordeeel ghedaen/ghemerckt

[p. 324]

[1579.] datter aen beyde sijden oudt ervaren Crijchs-volck was / die sulck roepen niet lichtelijck gheloove en gaven. Als de Spaenschen de Bresse beclommen / isser uyt de strijck-weeren soo dapper gheschoten / dat het schier al ter neder ghevelt wierdt watter quam: Die ontquamen / die moesten al cruypende lancx de treencheen haer ontstelen / ende nae veel aenvallen zijn sy te rugge getrocken: Daer bleven doot in desen storm/ als andere schrijven xv. Spaensche Capiteyns / ende meer warender ghequetst/vijf Vaendraghers doodt/ ende viere ghequetst / xiii. Jtaliaensche Capiteyns ende veel Spaensche ende Jtaliaensche Dons, so doodt als ghequetst / behalven wel drie duysent ghemeyne Soldaten / vele ghequetste storven oock corts daer nae. Parma dese groote schade in sijn volck gheleden hebbende / heeft maken laten een Catte of platte forme by de Brusselsche Poorte / van de welcke hy gheschoten heeft langhst de Straten der Stadt / die van binnen grootelijcx daer mede hinderende ende beschadighende: Nochtans en toonden sy gheenderhande teecken van vreese. Sy conden wel tot goede compositie gheraeckt hebben / maer sy en wilden gheen ghehoor gheven / soo op hope van ontsett/ als dat de vrede-handelinghe/daer over beyder sijdts ghedeputeerde binnen Cuelen doende waren/ eenen goeden voortganck hebben soude / tot haren troost ende verlossinghe. Voor de Brusselsche Poorte was een sterck Ravelijn [1579.] / daer Parma allerley ghewelt op ghebruyckte met schieten/ stormen / onder-graven/ en vuyr-wercken / daer voor hy alle daghe veel volcx verloor. Nae dat Parma vijf weken lanck alle ghewelt op dit Ravelijn ghedaen hadde / soo is hy daer eyndelijck meester van gheworden / daer mede hy die van binnen meest al hare strijck-weeren benomen heeft; ende is corts daer nae op de Stadts-muyren gheraeckt/daer sy met de belegherde schier handt aen handen vechten conden. De Heere van Hierges, Overste van 'tGheschutt / is hier doodt gheschoten. Als nu Parma dit Ravelijn in hadde/ende ghelogiert was op de Poorte ende Muyr van de Stadt / soo heeft hy voorts weynich ghewelts ghetoont met stormen/maer met gheduyrighen alarm heeft hy die van binnen ghematteert / moedeloos / ende crachteloos ghemaeckt / want sy gheenen tijdt hadden om te slapen of te rusten: Hy heeft veel schade ghedaen met mineren. Die van Luyck hebben hem ghesonden vier duysent mineurs ofte gravers / diemen achtt de beste van Neder-landt te zijn. Parma heeft / gheduyrende dit belech/ doen springhen xxii. minen/ ende heeft door middel der selfder onder d'aerde ettelijcke hondert Soldaten in de Stadt ghebracht/die meest verslagen werden.

Homo homini lupus.

[p. 325]

(111)

Urbem divisi populi coluere Brabanti,
Non nec EBURONES, medius fluit inter utrumque
Mosa, Ducis premitur PARMAE obsidione, resistunt

Unanimes patriae pro libertate potenter.