Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Aencomste van Hertoghe Hans Casimir in Brabant/met veel Ruyteren ende Soldaten/ende hoe de Arch-Hertoghe hem wille-comt ende sijn volck besiet/den XXVI. Augusti Anno 1578.

[1578.] GHelijck ick te vooren gheseyt hebbe / nae den Slach te Gemblours hebben de Staten Generael groote bestellinghe ende aenneminghe van Ruyteren ende Knechten ghedaen/ soo Vranckerijck / Enghelandt/ als in Duytsch-landt/ ende elders. Van den Doorluchtighen / Hooch-gheborenen Vorst Hertoghe Hans Casimir, is versocht/dat het sijne Vorstelijcke Doorluchticheyt woude ghelieven tot dienst der Generale Staten aen te nemen drie duysent Ruyteren/ende drie duysent Voet-knechten. Doch corts hier nae heeft de Coninginne van Engelandt raedtsaem ghevonden/dat Hertogh Hans Casimir/twee duysent Peerden/ende drie duysent Voet-knechten meer aennemen soude / als de Staten hem eerst gheschreven hadden/ het welcke hem soude beweghen in eyghener persoon afte comen/ om die te [1578.] voeren/ want de eerste bestellinghe niet groot ghenoech en was nae eysch ofte reputatie sijnes Vorstelijcken persoons. Maer hy heeft/ uyt goeder meyninghe/aenghenomen ende mede gebracht seven duysent Peerden/ ende by de acht duysent te Voete/daer onder waren vier duysent Francoysen Harquebusiers. Jn het aennemen van so veel Ruyteren ende Knechten/ als oock in het trecken nae Neder-landt/ is veel tijdts versleten. Als Casimirus aen de Frontieren van Neder-landt ghecomen was/en wilde sijn volck niet voorder trecken sonder gelt voor het overgetal der Ruyteren en Knechtē. Hier toe en wisten de Staten niet wel raedt te vinden/want al het gelt dat uyt Enghelandt ghecomen was / hadden de Staten

[p. 301]

(103)

Dux Nemetum Casimirus in auxilium Belgarum,

Congregat aeratas nullo terrore cohortes,

Et sumptis pariter se jungunt Teutones armis,
Incolumes servent oppressos fraude Tyranni,

[p. 302]

[1578.] door hare Commissarisen in de Franckfortsche Misse van Half-Vasten/doen tellen in handen van Hertogh Casimiri Commissarisen. De Coninginne van Engelandt en was niet te beweghen voor dat-mael meer gelts te gheven. Dit gelt soude moeten comen hebben van de contributien der Provincien / die haer onder malcanderen niet en conden verghelijcken/ om de groote jalousije die onder haer gheresen was. Hier over bleven dese Ruyteren en Knechten wel ses weken lanck den schoonsten somer-tijdt stille ligghen in de Graefschap Zutphen/ tot grooten over-last ende verderf des Landts ende der Boeren daer om her. Desen grooten hoop volcx hier aldus ligghende / soo isser allerley voorgheslaghen/ eenighe van meyninghe zijnde/datmender soo vele betalen soude/als de Staten eerst belastt hadden aen te nemen/ende datmen de andere soude laten te rugghe keeren. Dit dreven die insonderheyt die de Roomsche Religie toe-ghedaen waren/vreesende dat Casimirus, zijnde de Ghereformeerde Religie toe-gedaen/ ende de Prince van Oranien oock/ als mede ende insonderheyt oock de Coninginne van Enghelandt / (die nu tot Casimirus wel gheneycht was) lichtelijck tot nae-deel der Paeps-gesinde wat aenrichten souden. Casimirus heeft in openen drucke gheremonstreert/dat hy ghemeynt hadde den Landen eenen sonderlinghen dienst te doen / met het aennemen ende aenbrenghen van sulck eenen statelijcken hoop Ruyteren ende Knechten: Daer by voegende/dat hy oock om sulcx te doen van verscheydene daer toe versocht was. De Ghecommitteerde Staten waren seer perplex/niet wetende wat sy best doen souden/de Landen waren boven vermogen belastt /want sy hadden des maels in soldije (Duc d'Alencons volck daer onder gerekent / die nu oock in het Landt ghecomen was) wel twintich duysent Peerden / ende wel veertich duysent te Voete/ van alles wel versien/uyt-ghesondert van gelde/dat wel gheordineert/maer qualijck opgebracht wierdt/want de [1578.] Provincien om de jalousije die sy hadden/d'eene over den Hertoghe van Alencon/d'andere over dese groote macht Casimiri, hielden elck hare contributien in/ tot hare eygene beschuttinge/die van Vlaenderen tegen de Malecontenten/die van Arthois ende Henegouwe elders toe. De Staten Generael sonden Gesanten / schreven/baden/protesteerden/insonderheyt qualijck te vreden zijnde met die van Vlaenderen/(die het derde deel van alle der Landen contributien opbrengen moesten) als oock seer clagende over die van Arthois ende Henegouwe/die elck een achtste part te betalen hadden: Maer overmits behalven het achter-dencken dat d'eene Provincie op d'andere hadde/ daer oock eenen ongheregelden yver / ende verborgenen haet onder speelde; Soo was al het schrijven ende protesteren te vergheefs/daer en quamen van alle willighe Provincien in ses maenden maer vier hondert duysent guldens eens/ ende de costen van 'tgheheele Legher waren nu bedraghende neghen hondert duysent guldens ter maendt/ sonder de gagien der Soldaten die in Vlaenderen/Arthois ende Henegouwe garnisoen hielden. Eyndelijck hebben de Staten moeten gelt op-nemen/om Casimiri volck op den aentocht te crijgen/d'welck in Brabant /niet wijdt van Liere by het ander volck gecomen is den xxviii. Augusti. De Arch-Hertoghe Matthias, vergheselschapt zijnde met den Prince van Oranien/den Hertoge van Aerschot / ende andere groote Heeren/ heeft den Doorluchtighen Vorst Hertogh Hans Casimir ghewillecomt ende ontfanghen met groote eerbiedinghe/ alle de Trommelen ende Trompetten gheluyt gevende / al het grof Gheschutt / Musquetten / ende Roers los-schietende / ende andere Crijchs-triumphe in't velt bedrijvende. De quaet-willige Provincien/Malecontenten/en̄ Spaens-gesinde waren seer verblijdt als sy hoorden ende vernamen dat der Staten saken alsoo

[p. 303]

[1578.] ghestelt waren/ gelijck ick stracx verhaelt hebbe/ende daer zijn des maels van eenighe Spaens-gesinde dese verskens ghemaeckt ende aen den dach ghegeven.

Iam tandem venit nostras Casimirus in oras:

Belgae exspectarunt te Quasi-mira diu.

At reor (ut montes parerent quasi mira tumentes)

Quod paries murem vix, Casimire, tumens.

Jmmers het schoone en̄ seer treffelijcke Legher der [1578.] Statē en heeft niets uytgericht/dan de platte Landen verdorven/ende daer en boven de selfde in seer groote schulden ende t'achterheyt ghebracht. Der groote Heeren en Hoofden (d'een treffelijcker van huyse en af-comste/als d'andere/) waren te vele/ende de jalousije te groot.

Multitudo Imperatorum perdidit Brabantiam cum Flandria.