Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Afwerpinghe van het Casteel van Antwerpen / den XXVIII. Augusti, ende andere/corts nae malcanderen/ Anno 1577.

[1577.] DE Staten meester gheworden zijnde van verscheydene Steden daer Casteelen aen waren/ ende bevonden hebbende tot groote schade ende nae-deel des Landts ende der goeder Borgeren/dat sy vast over al sijn roof-nesten/ ende muyl-banden der Borgers/soo hebben sy gheresolveert op verscheydene plaetsen de selfde te doen afbreken [1577.]/sy hebben begonnen met het Casteel van Antwerpen/d'welck of wel het grootste/sterckste/schoonste / ende heerlijckste van Neder-landt/jae schier van gheheel Christenrijck was / ende hadde een ontelbare somme van maecken ghecost/behalven soo menighen

[p. 247]

(82)

Haec ubi gesta, jugum plebs durum ferre recusat,

Anversae, aequat humo portas, Arc-emq_Ʒ Cruentam,

Olim quam miserae genti, patriaeq_Ʒ struebat
Multa minans nostrae Corianus pessimus ALBA,

[p. 248]

[1577.] druppel sweets der gener die daer aen gearbeyt hadden/ soo is het even wel goet /jae noodtwendich gheacht / datmen het selfde afbreken soude / op dat de Stadt voortaen geen schade noch vreese meer uyt het selfde overcomen en soude/ghelijck nu in den tijdt van drie jaren drie-mael gheschiedt was: Eerst doe de Stadt met de Ghemutineerde Spaenjaerden tot afcoopinghe van den brandt ende overlast daer mede sy de selfde dreychden/ loopende door de Stadt/ ende roepende/ fuora veillaco, fuora veillaco, moeste oplegghen ende gheven vier tonnen schats: Ten tweeden/ als de Spaenjaerden uyt het Casteel vallende / de Stadt inghenomen/ ghebrandt/ ende gheplundert hadden: Ten derden/doe de Borghers noch so corts in het selfde perijckel ende vreese gestaen hadden/ende voor seker soude gheschiedt zijn / ten ware dat Godt de Heere genadelijck ende wonderbaerlijck dese sware straffe van de Stadt afgekeert hadde/om der vromer wille / die daer binnen waren. Nae dat Mons de Bours dit Casteel/ick soude haest gheseyt hebben/ dese woon-plaetse der Spaenscher ende anderer Wolven/ Gieren/ Hienen/en Beeren/ overghelevert hadde in handen van den Heere van Liederkercke / uyt name der Staten daer toe gheautoriseert / soo zijn de Borghers terstont met grooten yver aenghevallen/ ende hebben desen nest der tyrannen ter neder gheworpen/de Grachten met de aerde der Bollewercken vullende/ende daer nae de muyren afbrekende nae de Stadt toe / doch sy hebben eenen van de vijf Bollewercken aen de Stadt ghevoecht/ende noch een half/ latende der selfder Muyr/ ende Catten gheheel blijven/de Stadt daer mede soo veel vergrootende. Aen het afbreken deses grooten ende gheweldighen Casteels arbeyden veel daghen met grooten yver ende ghewillicheyt veel groote Heeren/ Edele/Borghers/ Boeren/ jonck en oudt / Mannen en Vrouwen / jac daer en was noch Joffer van Adel/noch Coop-mans of Borghers Vrouwe of Dochter/noch Kinderen/of [1577.] sy en hebben hier mede de handt aengheslaghen: Men trocker nae dit werck toe met vlieghende Vaendels/ soo wel de Vrouwen als de Mans/den Joncker met den Knecht/de Joffer met de Maecht. Op de plaetse van 'tCasteel stonden veel Soetelaers/die van alles veyl hadden ende vercochten/soo dat het een Velt-legher scheen te zijn. Sy hebben het soo gheheelijck afghebroken/ datter de fondamenten alleen onverbroken bleven: Hadde het na sommiger sin mogen gaen/ sy wouden de selfde oock uytghegraven hebben.

Het geweldige Casteel van Gent begonstmen oock den eersten Septembris afte breken: Van ghelijcken is oock ter selver tijdt gheschiedt te Rijssel / te Valencijn/te Bethune/te Atrecht/ende elders. De Borgers van Doornijck wouden oock geern het heure afghebroken hebben / maer Pierre de Melun, Seneschal van Henegouwe, (die daer na Prince van Espinoy gewordē is) heeft sulckes tegen gehouden/de Borgers aendienende/indien men het Casteel afbrake/ende sy dan beleghert wierden/dat haren vyandt lichtelijck meester van hare Stadt soude connen worden / dewijle sy in een vlac velt leyt/ende dat sy dan gedwongen souden worden het Casteel wederom te her-bouwen ende te maken op hare costen. Het Casteel van Camerijc bleef in sijn geheel/om dat dit een Rijcx-Stadt is/ ende een Frontier-Stadt: Op het welcke den Heere van Licques Gouverneur was/ ende hieldt het met Don Johan / maer hy werdt van den Heere van Ainsy verrascht ende overvallen/ende alsoo tot dienst der Staten versekert. Het afbreken der Casteelen is in desen tijdt met een loopent vuyr aengegaen / gelijck elf jaer daer te voren het Beelde-stormen ende Kerck-breken: Eene ende gelijcke restauratie ende weder-optimmeringhe isser oock weynich jaren hier nae ghevolcht.

Don Johan heeft den tweeden Octobris uyt het Casteel van Namen aen de Staten gheschreven/dat-

[p. 249]

men [1577.] nu met der daedt bevondt ende spueren conde/ dat sy nerghens anders nae en trachten/ dan om de Catholijcke Religie/ ende de ghehoorsaemheyt des Conincx t'eene-mael t'onderdrucken/ dewijle sy des Conincx Casteelen afbraken/en̄ den Prince van Oranien/die eenen Ketter was/ binnen Antwerpen ontfangen hadden. Jae/seyde hy/het schijnt/datmen den Coninc niet dan den blooten name en tijtel wil behouden [1577.] laten in sijn Erf-landen. Hy beclaechde sich oock/ dat de State haer so vyantlijc tegens hem betoonden/ sonder aensien des ampts d'welc hy was bedienende. Don Johan is corts hier na uyt Namen (daer groot garnisoen in latende) vertrocken na Lutzenborg/daer hy sijn volc vergaderde/en̄ hem tot den Crijch rustede.