Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 244]

Hoe de Hooch-duytsche uyt Antwerpen gheloopen zijn/ Anno 1577. den tweeden dach der maent Augusti.

[1577.] DE Colonellen Fronsbergh ende Focker hoorende den alarm op het Casteel/ende siende dat de gheheele Stadt in roere was/ ende niet connende soo stracx vernemen op wat moere dat dit lach/ zijn den gheheelen nacht in grooten angst ende verbaestheyt gheweest; Als den dach ghecomen was/soo resolveerden sy met haer Crijchsvolck te trecken nae de Meer-brugghe / ende die te besetten. Als sy daer eenen tijdt lanck in slach-ordre ghestaen hadden/soo quamen haer selsame ghedachten voor / ende wierden soo banghe/dat sy die plaetse verlatende / met sack en pack ghetrocken zijn nae de Nieu-stadt / d'welck het sterckste deel der Stadt is/ overmits de wateren die daer op verscheydene plaetsen door-loopen. Sy hebben haer aldaer terstont beschanst met Packen/Baelen/en Sacken van Coopmanschappen/die sy uyt de Schepen ende Pack-huysen daer ontrent gheleghen/haelden/ doch meest uyt het Vracht huys of Hessens-huys/ d'welck by der handt is: Sy trocken oock alle de Brugghen nae haer op: Hier bleven sy in hare beschansinghe stille ligghen. De Heere van Liedekercke/met de Overicheyt der Stadt / sochten alle middelen om dit volck uyt de Stadt te crijghen: Sy boden haer aen / ghelijck sy oock langhe te vooren ghedaen hadden/drie maenden soudije / ghereet te betalen / beloopende ontrent tot veertich duysent guldens / ende een maent in Laken/ gherekent op thien duysent guldens/ende de reste van hare t'achterheyt in drie jaren te betalen: Maer sy en wilden daer mede gheensins te vreden wesen: Waer over de Borgers in grooten anghst ende benautheyt waren / vreesende dat dese Hooch-duytsche al haer volck dat te Bergen op Zoom/te Breda/ende 'sHertoghen-Bos lach/tot haer ontboden hadden / om de Stadt wederom te plunderen. Veel Borghers ende [1577.] Coop-lieden begonnen haer juweelen ende beste goederen by een te packen / in meyninghe zijnde met de selfde te vluchten/ ende die ongheluckighe Stadt te verlaten: Vele wierpender groote packen goets holderdy bolderdy in de Schepen/met sulcker haeste ende verbaestheyt / dat sy naen en wisten waer sy het brachten of lieten: Soo bevreest ende verschrickt waren de goede lieden voor die ghespanioliseerde Hoochduytsche/welcker onghereghelde giericheyt/en wreede bloedt-dorsticheyt/sy tot harer groote schade ende leet-wesen/ hadden leeren kennen. Het gheruchte liep door de Stadt / dat de Grave van Meghen/ende d'Heere van Floyon/met hare Regimenten oock nae Antwerpen quamen/tot assistentie van de Duytsche: Te ghelijcke werter oock ghestroyt ende verspreydt/ dat den Grave van Egmont / de Heere van Hese/ oock die van't Casteel/ende des Princen van Oranien Schepen/de Borghers ter hulpe quamen. Dit gheruchte heeft het Duytsche Crijchs-volck een groote vreese aenghejaecht. Jn dese beroerten passeerde de voor-middach: Des nae-middaechs namen de Heeren des Magistraets met den Heere van Liederkercke een mannelijcke resolutie / namelijck dat sy dese Hooch-duytsche die haer nerghens mede en wouden contenteren laten/ter Stadt uyt wouden slaen/daer toe sy achten hare goede Borghers/met eenige Soldaten van het Casteel/ mans ghenoech te wesen. Alsmen nu dese resolutie met grooten hasardt der Borgheren soude gaen in het werck stellen / ende dat de Borghers nae de Nieu-stadt toe trocken: Soo sachmen comen ontrent Oosterweele / de Riviere opseylende / viere van des Princen van Oranien Oorlochschepen / met den Admirael. De Borghers dese

[p. 245]

(81)

Hinc justis iterum exardescit motibus omnis

Civis, quod sumptis se jungant Teutones armis,

Ire iterum in pugnas juvat, eicere urbe juvabat
Perfidiae autores, scelerato pectore gentem.

[p. 246]

[1577.] Schepen siende/zijn seer verblijdt geworden/want sy hebben vastelijck gelooft/dat dese Schepen/door Godes voorsichticheyt/tot haerder hulpe quamen. Dese Oorlochs-schepen in't gesichte van de Stadt comende/ sonder te weten watter in de Stadt te doene was/ schooten etlijcke stucken grof Gheschut los/daer door de Duytsche (haer ghestelt hebbende om tegen-weer tegen de Borghers/die tot haer aenquamen/te doen) sulcken verschricken cregen/dat sy terstont met groote confusie ter Poorten uyt-liepen/met groot ghejau ende nae-gheroep der Borghers/die de Poorten toesloten/ soo haest als dese onweerde Gasten daer uyt gheloopen waren. Aldus verloste Godt de Heere de Stadt van Antwerpen wonderbaerlijck uyt de vreese van een ander plonderinghe / ende uyt de handen van hare beroovers ende verdervers/ende behielden haer gelt ende laken / want dese boeven waren blijde dat syder het leven van brochten/sy en hadden so veel tijdts niet dat sy haere bagagie uyt hare logementen souden ghehaelt ende mede ghenomen hebben. Fronsbergh vluchte nae Breda by zijn ander volck/ ende [1577.] Focker nae Berghen op Zoom/al de bagagie t'Antwerpen latende. Men heeft in hare Coffers gevonden brieven/ die Don Johan aen haer gheschreven hadde/ uyt de welcke de conspiratien die Don Jan met haer beraedtslaecht hadde/tot nae-deel der Landen/ seer claerlijck ontdeckt wierden. Dese brieven/ met de afgeworpene brieven van Don Jan/ ende Escovedo, daer ick te vooren mentie van gemaeckt hebbe / zijn nae der handt by laste der Staten in drucke uytgegaen/met een cort verhael van de redenen ende oorsaken / die haer dwonghen Don Johan teghen te staen / ende te becrijghen. Nae dat dit t'Antwerpen ghepasseert was/soo zijn de Heere van Froymont/ de Hertoge van Aerschot/ende sijnen Sone den Prince van Chimay/uyt Namen vertrocken/Don Johan verlatende/ ende sy hebben haer by de Staten ghevoecht/dit hebben oock ghedaen veel Edel-lieden ende andere eerlijcke Soldaten/die onder de Regimenten van de kinderen van Barlaymont ghedient hadden.

Godt nam haer hert, sterckt' ende moet,
Dat sy verlaten al haer goet,
Sy liepen of haer de Droes jaeghd',
Sy vvaren als Haesen vertsaeghd'.