Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 222]

Het Casteel van Vtrecht, ghenoemt Vree-borcht, wordt by de Staten beleghert/inghenomen/ende gheraseert/ Anno 1577.

[1577.] ALs de tijdinghe in de Neder-landtsche Steden quam/dat N. ende N. haer hadden ontlast ende ghevrijet van het wreede jock der Spaenjaerden/dat heeft andere Steden/die noch onder haer suchten en duchten/moet ende couragie ghegheven/ om nae te volghen het exempel harer nae-buyren / ghelijck nevens andere ghedaen hebben die van Vtrecht/ die vele van die boose Natie gheleden hebben/onaengesien dat dese Stadt de Paepsche ofte Roomsche Religie soo seere toe-ghedaen was/ als eenige Stadt in gantsch Neder-landt. Jn of aen dese Stadt lach een Casteel/ghenoemt Vree-borch, of Vreden-burg, d'welc so veel te seggen is/als Vrede-bewaerder/na de meyninge der gener die het eerst dien name ghegeven hebben/maer ten aensiene der wreetheyt die in ende uyt het selfde / der Stadt/ ende menich redelijck Man aengedaen is/mocht het wel heeten VVreede-burcht. Het is ghetimmert by Keyser Carel den vijfden / doe de Bisschop van Vtrecht hem de Souvereyniteyt of over-heerlijckheyt der Stadt ende des Landts van Vtrecht gheresigneert ende opghedraghen hadde. Met dit Casteel heeft dien Keyser geslist diversche groote partijdicheden/die des maels daer in swanck ginghen/ ende sodanighe waren/dat de Bisschop de selfde niet connende wech nemen / de Stadt ende 'tLandt in handen des Keysers Caroli V. heeft over-ghegheven. Op dit Casteel lach Anno 1577. als Gouverneur Francisco Ferdinando d'Avila, met ontrent hondert Spaenjaerden / die de Magistraet ende Borghers seer geern souden quijt gheweest zijn / want sy maecktent aldaer op sijn Spaens/ ghelijck sy over al deden. Eer de Pacificatie van Gent noch ghepubliceert was/ soo hebben de Generale Staten het Casteel van Vtrecht latenl elegheren door den Heere van Hierges: Maer hy en heeft [1577.] het niet connen vermeysteren. Nae dat de Heere van Hierges in anderen saken sich heeft gebruycken laten/ soo hebben de Staten ende die van Vtrecht / om hare Crijchs-saken te beleyden/gheroepen den Grave van Bossu, die uyt sijn lanck-wijlighe ghevanckenisse van Hoorn los ghelaten was / uyt cracht der Pacificatie van Gent ende naerder verbontenisse der Generale Staten. Desen Grave en droech de Spaenjaerden nu gheen goet herte toe / overmits sy hem soo langhe in de ghevanckenisse hadden sitten laten / vergeten hebbende al de getrouwe diensten die hy den Coninck meermaels in perijckel van sijn lijf ende leven gedaen hadde. De Spaenjaerden op het Casteel van Vtrecht merckende / datmen begon eenighe preparaten ofte ghereetschap te maken/ om haer te belegheren / soo zijn sy den xxi. Decembris, op S. Thomas dach / uyt het Casteel in de Stadt ghevallen/ ende hebben een deel Borghers vermoordt / ende 'tvuyr in eenighe huysen/nae by het Casteel liggende/gesteken/d'welck sy 'snachts daer nae noch meer deden/ ende sy hebben alle daghe dapper in de Stadt gheschoten/ende groote schade ghedaen. De Borghers hebben haer / soo sy best conden / teghen het Casteel beschanst/ alomme haer Gheschut plantende / om het Casteel te beschieten / d'welck sy oock soo nauwe beset ende beleghert hebben / als sy immermeer conden. Of wel/ nae ettelijcke daghen belegheringhe / de Spaenjaerden in grooten noodt gheraeckt zijn/ende gheen ontset verwachtende en waren/soo hebben sy even wel het Casteel niet willen overgeven / voor ende aleer dat Don Johan/die weynich dagen daer te vooren in't Landt ghecomen was / haer tot verscheydene reysen gheschreven ende belast hadde / dat sy het souden over-

[p. 223]

(73)

Omnes Vandalici imperium miserabile regni

Excutiunt, tentat notissima Tentone Rheno

Trajectum hostiles expellere ab Urbe Latrones,

Arce simul, valuit non tātum Civis in armis.

[p. 224]

[1577.] gheven in handen van de Staten: Maer neen/noch en wouden sy het niet doen. Doch eyndelijck / als sy het immers niet langher houden en conden / soo hebben sy het overghelevert in handen van den Grave van Bossu, dien sy noch hielden voor eenen getrouwen dienaer des Conincks / maer de Staten des Landts hielden sy voor Traditore del Re. Het overgheven deses Casteels/ is gheschiedt den xxiii. Februarij, Anno 1577. ende het is corts daer nae gheheel afghebroken/ met consent van Don Jan/vreesende datter de Prince van Oranien in mocht comen te nestelen. Ten is oock sint der tijdt noyt wederom her-bout/ Godt geve/ dat het den vyandt der Kercke Godts ende onses lieven Vader-landts/sijnen eersten Sone coste/als hy den grondt daer van leyt/ ende wanneer hy de Poorten settet /dat coste hem sijnen jonghsten Sone/ ghelijck Iosua toeghewenscht heeft/den genen die Iericho [1577.] her-bouwen soude. Jos. 6.26.

Capiteyn Francisco Fernando d'Avila Gouverneur van Vreen-burgh/ trock met sijn Soldaten/met vry gheleyde / nae Vianen/ by Capiteyn Tordisillas, die corts daer nae het Casteel van Vianen oock over gaf/ als oock Alonso Lopes Gallo het huys van Culenborgh dede. Dese drie Capiteynen trocken t'samen nae Antwerpen by d'andere Spaenjaerden. Aldus werdt Hollandt ghevryet ende ontslaghen van het wreede / tyrannighe Spaensche jock / ende sy en zijn oock sint dier tijdt daer noyt wederom inghecomen: Godt gheve / dat noch wy / noch onse nae-buyren dien dach niet beleven en moghen / dat syder nae haeres boosen herten lust / wederom in comen.