Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Beschrijvinghe der Stadt Valenciin, ende hoe de Spaenjaerden/ ende Hooch-duytsche daer uyt ghedreven zijn gheworden / Anno 1576. den XII. Novembris.

[1576.] EErick come tot het verhael der dinghen die Anno 1576. den xii. Novembris te Valencijn gepasseert zijn: Soo en can ick niet nae-laten alhier te beschrijven de gheleghentheyt ende schoonheyt deser Stadt/ op dat niet alleen wy Neder-landers / maer oock alle die dese Historien lesen fullen/moghen verstaen ende weten / dat het niet sonder reden en grocte oorsake en is / dat wy ghenoodtsaeckt zijn geweest de wapenen in de handt te nemen/ ende ons te verweeren teghen de bloedt-dorstighe [1576.] ende Landt-verdervende Spaenjaerden/ ende haren godloosen aenhanck/ ten ware dat wy / als stocken en blocken/ sonder beweginghe wouden aensien de ruine ende onder-ganck van vele so schoone ende treffelijcke Steden/ als in Christen-rijck te sien ende te vinden zijn.

VALENCIIN is een oude / wel-betimmerde/ rijcke / schoone / groote / stercke/ ende volck-rijcke

[p. 213]

(70)

Jntrepidiq_Ʒ VALENCENAE Cives, metuentes
Maurorum furias, Arcebant maenibus hostem,
Atq_Ʒ Arcem subeunt faelici Marte, sic ille
Fallere qui studuit simili sic falitur arte.

[p. 214]

[1576.] Stadt / de tweede in de Provincie van Henegouwe/ gheleghen in een lustighe deelinghe/ op de Schelde/ die daer door loopt / als oock het Rivierken Rovelle/ makende verscheydene schoone ende stercke Eylandekens in dese Stadt / ende loopen bycants door alle straten onder de huysen / grootelijcx tot gherief der inwoonders / ende oock tot versterckinge der Stadt/ diemen aen d'eene sijde can in het water setten/maer aen d'ander sijde heeft sy hoochten als berghskens. De Grachten deser Stadt zijn wijdt en diepe/ende sy heeft stercke Vesten ende Bollewercken rontom her. Sy is eertijdts voor onwinbaer gheacht gheweest/ overmits sy van verscheydene hare vyanden te vergheefs is beleghert gheweest / maer den Crijch wort heden ten daghe met sulcke behendicheyt ende gewelt ghevoert/datter nu langer gheen Steden onwinbaer en zijn/al ware het dat sy boven met yser en stael toeghewelft waren. Daer zijn in dese Stadt twee schoone groote Kercken / ende eenighe cleyne / oock drie Cloosters. Jn der Minder-broeders Clooster/d'welc het schoonste is/ ligghen veel Graven van Henegou/ ende veel Heeren van Valencijn begraven / in costelijcke Graven ende Tomben / met seer schoone Epitaphia ofte opschriften. Jn der Predick-heeren Clooster leyt begraven Jan de Avennes/ Boudewijns des Keysers van Constantinopolen neve. Daer zijn oock in dese Stadt goede Gast-huysen ende Godshuysen / goede renten hebbende tot onderhoudt der armen. Jn dese Stadt zijn oock veel Paleysen/ende schoone groote huysen/dese ende gheene groote Heeren ende Prelaten toecomende: Maer boven al steeckt uyt het heerlijcke Stadt-huys/staende op de Marckt/ al van ghehouwenen steen constelijck gearbeydt / vol vensteren ende portalen/ met sulcken toon ende lustich uytsien / wijdt en breedt / dat het een seer schoon cieraet der Stadt is. Dese timmeragie begrijpt oock mede / al uyt eender handt ghemaeckt/ter eener sijde S. Peters Kercke/ aen d'ander sijde een seer schoon [1576.] ende constich uyr-werck / d'welck niet alleen den tijdt van den dach en slaet en̄ aenwijst/maer het vertoont ooc den loop van de Mane/ende alle d'andere Planeten/oock de maenden ende tijden des jaers/ ende veel andere dinghen. Onder het uyr-werck binnens dacks is de Coorn-marckt seer wijdt en breedt; noch hooger wordt de Wolle vercocht: daer by is de Schermschole / ende Crijchs-bane / ende veel andere derghelijcke ghebouselen ende plaetsen / tot recreatie der Heeren / ende gherief der Borgheren ende Cooplieden.

Dese Stadt is van 'sConincks weghe beset gheweest met Hooch-duytsche / ende het Casteel met Spaenjaerden. Doe de Staten de wapenen hadden aenghenomen teghen de Ghemutineerde Spaenjaerden/ soo begonnen de Hooch-duytsche Knechten te Valencijn met de Spaenjaerden die op het Casteel laghen te conspireren / tot nae-deel deser treffelijcker Stadt/alwaer sy meynden huys te houden/ als hare confratres t'Antwerpen / ende elders. Om hier in by tijdts te voorsien/ soo hebben de Generale Staten derwaerts ghesonden George de Lalain, Grave van Rennenbergh, Baron de Vile, Broeder van den overledenen Grave van Hooch-straten/ Gouverneur van Henegouwe/in het afwesen des Graven van Lalain. Onaenghesien dat Rennenbergh maer acht Compagnien Waelen van sijn Regiment by sich en hadde/ soo heeft hy even wel sijn stuck soo wijsselijck ende soo wel beleydt/dat hy de Hooch-duytsche by appoinctement uyt de Stadt ghelicht heeft/ den twaelfden Novembris, elck maer eenen Daeler ghevende tot reysgelt. Ten selfden daghe heeft de voorschreven Grave / met hulpe der Borgheren/het Casteel/daer hondert ende veertich Spaenjaerden op laghen/ onder Diego de Orescione, beleghert/die hy oock ghedwonghen heest by appointement haer over te geven/ ende

[p. 215]

[1576.] het Casteel te verlaten/waer uyt groote vreucht ende blijdtschap ontstaen is/ onder de Jnwoonders dier Stadt / oock in de omligghende Steden ende Quartieren: Want nu mochten die goede lieden gherust slapen / daer sy te vooren altijdt in anghst ende benautheyt geleeft hadden/gaende als een Osse voor de bijle.

Hy doet een goedt dach werck, die van den quaden [1576.] scheydt.

Stracx hier nae wert de Heere van Licques te Camerijck/daer hy Gouverneur was / by den Heere Ainsi, van den huyse van Gavre gevangen genomen/ende is also dese treffelijcke en machtige Stadt/met het stercke Casteel/voor de Staten van het Landt versekert.

Daer en comt gheen ongheluck alleen, soo en comter oock gheen gheluck alleen.