Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Hoe de Staten hare saken beleyden / om de Stadt van Antwerpen te bewaren voor den in-val der Spaenjaerden.

[1576.] DE Staten fiende dat de Spaenjaerden alle toe-rustinghe maeckten om de Stadt van Antwerpen te overvallen/ so hebben sy haer nieu aenghenomen Crijchs-volck/ al hoewel het selfde noch niet wel ghewapent noch opgherust en was / onder het beleyt vanden Marquis van Havre nae Antwerpen ghesonden / sterck zijnde in alles xxi. Vaendelen te voet / als namelijck acht Vaendelen [1576.] van den Heere van Bercele / seven Vaendelen onder Philips Grave van Egmont/ Sone van Amurates, ende daer by sijn Bende van Ordonnantie: Drie van den Heere van Hese/en̄ drie die van Namen gecomen waren/met noch vier Benden Peerden van Ordonnantien/de Bende van Aerschot/van Havre/van

[p. 199]

(65)

Quis quaeso memoret caedes acceptaq_Ʒ bello

Damna tibi Hesperiâ, ^de gente illata, superba

Anversa, Hispanus Cives quotq_Ʒ hauserit ensis

Corpora caeruleo quot slumine mersa profundo

[p. 200]

[1576.] Bossu/ ende Vi-conte de Gand/ die in alles sterck waren ontrent ses duysent Man / sy zijn t'samen getrocken nae Borgherhout: Hier hebben sich by-ghevoecht de Heere van Beveren / met ses Compagnien lichte Peerden / oock de Heere van Capres/ ende de Heere van Goingnies/die als Velt-marschalck was. Dese zijn den tweeden Novembris t'samen ghecomen tot voor de Poorten van Antwerpen / in meyninghe om in de Stadt garnisoen te gaen houden/ achtervolghende den last van de Heeren Staten haer ghegheven / Frederick de Perrenot, Heere van Champigni, Gouverneur der Stadt, en vont niet gheraden datmen dit volck in de Stadt brenghen soude / maer hy oordeelde dat het beter was/dat sy buyten de Stadt blijvende / de passagien ende toeganghen tot het Casteel souden besetten en̄ verhinderen / haer legerende in de Marck-Graven-Leye/ ende in den Hof van Hengsthoven / die bycans gheheel beschanst was / om alsoo te verhinderen/dat de Gemutineerde van Aelst/noch het Peerde-volck van Mastricht/ noch oock gheen anderen / van achteren / of van buyten in het Casteel van Antwerpen souden comen connen / haer beloovende alle nootdruft uyt der Stadt te senden: Oock/ soo het noodt waere / souden sy van den Prince van Oranien connen gheassisteert worden / dewijle den vreede tot Gent soo goet als ghemaeckt was. Dit riedt Campigni des te meer / dewijle men vernomen hadde by gheintercipieerde brieven/dat die van 't Casteel alle d'ander Spaenjaerden ontboden hadden haer te comen helpen Antwerpen plonderen / en̄ datmense van achteren soude laten op het Casteel comen. Voorder / soo vertoonde Campigni, dat negen Vaendele goede ende ghetrouwe Duytsche Soldaten/ onder den Grave van Oversteyn / met die viere van Cornelis van den Ende / sterck ghenoech waren/ om met de Borgherije de Stadt te bewaren; Jae datmen de vier Vaendelen van Cornelis van den Ende (om datmen die niet wel en vertroude) soude mogen [1576.] uyt doen gaen / soo het de Raden van State beliefde. Dat meer is / Champigni meynde/dat de Borgerije/ sonder garnisoen/ de Stadt teghen het Casteel soude connen bewaren/ indien belet werde / datter gheen Crijchs-volck meer in het Casteel en quame / ende den Borgheren bevolen werde de wapenen in handen te nemen / ende haer onder Capiteynen te verdeylen/ het welcke hy seyde tot noch toe niet ghedaen te hebben/om den Grave van Oversteyn met sijn volck geen achter-dencken te gheven / als ofmen haer niet en vertroude: Doch de ses gheswooren Ghilden hadden hare wapenen al veerdich ende ghereet. Champigni hadde oock orden ghemaeckt / hoemen de Stadt teghen het Casteel mochte beschansen in die straten die buyten de scheute van het grof Geschut des Casteels waren/ om alsoo in allen inval der Spaenjaerden soo te Voete / als te Peerde / te verhinderen/ waer toe alreede alle wachten bestelt waren.

Dit advijs van Champigni te Brussel den Staten aenghegeven zijnde/en werdt om sekere redenen ende consideratien niet aenghenomen/ maer hem werdt anderwerf gheboden het volck in de Stadt te nemen: De Staten vreesden/dat dit volck buyten blijvende/ mochte overvallen worden / hebbende noch Geschut/ noch Pioniers by haer / ghelijck corts daer te vooren gheschiedt was den Heere van Floyen/ die met vijf Vaendelen van zijn volck / onder het beleyt van Iuliaen Romero, gheslaghen/ende ghevanghen was. De Staten meynden door dese Ruyteren ende Soldaten / ende het Casteel van de Stadt af te snijden/ende alsoo de Stadt te preserveren/ indachtich wesende des ouden Crijchs-woordts/Ville gaigne chasteau perdu, Als de Stadt ghewonnen is, soo is het Casteel verlooren.

Door dit bevel der Staten werdt dit Crijchsvolck / d'welck des Vrij-daechs voor de Stadt ghe-

[p. 201]

comen [1576.] was / des Sater-daechs voor den Noene inghelaten/tegen het advijs van Champigni. Hy wiert naemaels beschuldicht / om dat door zijn weygheren ende uytstel dit volck soo veel tijdts verlooren hadde/ om haer te moghen beschansen teghen het Casteel: [1576.] Maer werdt daer nae by sententie verclaert/dat sijn advijs ghestreckt hadde tot behoudenisse der Stadt/ ende tot welvaert des Landts.

Hispani sapiunt ante factum: Galli in facta; Germani post factum.