Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 102]

Duc d'Alve laet de Stadt van Mechelen plunderen/ den tweeden dach Octobris, Anno 1572.

[1572.] DE Prince van Oranien met sijn Leger marcherende nae Berghen in Henegouwe / om sijnen Heer Broeder Graef Lodewijck van Nassou te ontsetten/ heeft op den wech by compositie verscheydene Steden in ghecreghen/ ende onder andere de schoone rijcke Stadt Mechelen/daer hy drie daghen lanck in bleef: Daer uyt treckende/ heeft hy tot Gouverneur daer in ghelaten Heer Bernart van Merode/Heere van Rumen/by hem latende twaelf hondert Voet-knechten/ ende vijfhondert Duytsche Ruyteren/behalven wel twee duysent vijfhondert wel ghewapende Burghers. Dit heeft Duc d'Alve seer verdroten/ als hy het hoorde / doch hy bedwanck sijnen toorn / tot dat hy Berghen met Graef Lodewijck bedwonghen hadde. Hy is des te ghewilligher ende bereyder gheweest om de belegherde binnen Berghen een goet apoinctement te gheven / op dat hy Mechelen ende andere Steden / die hem afgevallen waren stracx soude moghen dwinghen wederom onder sijn ghehoorsaemheyt te comen. Als hy met sijn Legher voor Mechelen quam / so hebben des Princen Soldaten/ aldaer in garnisoen ligghende/ eenighe stucken Gheschuts los gheschooten op Duc d'Alvens volck / waer over hy seer is verstoort gheworden/ende ontboodt stracx sijn Gheschut/in meyninghe 'tselvighe daer voor te planten/ende de Stadt te beschieten: Maer de Gouverneur ende Capiteynen daer binnenliggende / siende ende merckende den onwille ende verslaghentheyt/ soo der Burgheren/ als der Soldaten / door dien de Hertoghe die stercke Stadt van Berghen / daer soo veel cloecke Crijchs-overste ende Soldaten in gheleghen hadden/ in soo corten tijdt hadden verovert / ende de Prince van Oranien met sijn geweldich Legher haer niet en hadde connen ontsetten; Soo hebben sy goet ghevonden [1572.] de Stadt te verlaten / ende de wreedtheyt van haere victorieuse vyanden te ontwijcken: Sy zijn by nachte seer stillekens uyt de Stadt ghetrocken/ende hebben haer selven uyt het merckelijcke perijckel ghegheven. Den dach ghecomen zijnde / soo hebben haer de Geestelijcke met Cruycen ende Vaenen ghereet ghemaeckt/ om buyten de Stadt den Hertoghe te ghemoete te gaen/ ende te voete te vallen/ om voor de Burgeren ende Jnwoonders vergiffenisse te bidden/ ende de Magistraet brocht hem de sleutelen der Stadt te ghemoete: Maer het was al te vergheefs / want de Hertoghe te vooren in eenen verbolghenen moet ende hevighe ghestoortheyt de Stadt sijnen Legher tot eenen roof ende buyt ghegeven hadde: De Stadt is subijtelijck van allen canten van het Crijchs-volck overvallen/die uyt hoochmoet soo wel over de Muyren / als door de Poorten in de Stadt quamen / soeckende meer den roofder Stadt/dan hunnen Vyandt te vervolghen/ dien sy lichtelijck hadden connen achter halen ende slaen/ ware het haer daerom te doene gheweest. Sy hebben veel Menschen in desen inval ende furie seer deerlijck vermoordt/ vallende stracx in de huysen/ sonder eenich onderscheyt of het Gheestelijcke ofte Weereltlijcke persoonen waren / ende of sy in deser sake schult hadden dan niet; Sy hebben de Stadt soo jammerlijck gheplundert/datmen niet vele desgelijcken gesien noch ghehoort en heeft: Want sy niet alleen Gout/Silver/Gelt/Cleeren ende Juweelen buyt gemaeckt en hebben/ maer ooc Coetsen/Tafelen/Bancken/Stoelen/Schrijn-werck/ende Houtwerck: Jae sy namen / vervoerden ende vercochten Brandt-hout / Turf / ende Colen; Al wat niet ten uytersten geransoneert en wiert/brochten sy t'schepe/

[p. 103]

(33)

Mechlinia Auriacum properantem solvere Bergas
Obsidione gravi excepit post Marte secundo
Albanus superas numeroso milite Bergas
Magnificam hanc saevus jussit popularier

[p. 104]

[1572.] en̄ voerdent nae Antwerpen/ en̄ elders daer het haer best te passe quam. De Spaenjaerden en hebben nochtans dese buyt voor haer selven alleen niet gehouden/ maer sy betoonden hare liberaliteyt / ende gaven een goet deel daer van tot reparatie van het huys van Aken binnen Antwerpen / voor de Jesuyten/soo dat der Jesuyten huys aldaer ten deele van den roof van Mechelen ghebout is. Den moetwille ende rasernije der Spaenjaerden ende andere Natien was seer groot/ veel Jonghe-dochters ende oock ghehoude Vrouwen wierden gheschoffiert ende vercracht: Jae de sommighe in het bywesen ende in het aensien harer Mannen ende Ouderen; De Nonnen ende Bagijnen en wierden oock niet verschoont: 'Tgheroep/ tghecrijt/ende ghekarm was seer erbarmlijck te hooren / van Mannen / Vrouwen ende Kinderen / maer de Spaenjaerden en lieten daerom niet hare wreedtheyt / giericheyt/ ende vleeschelijcke oncuyscheyt te pleghen/ de uyterste moetwillicheydt van rooven/ [1572.] moorden/ Vrouwen vercrachten wierdt des maels aen die van Mechelen ghetoont: Jaesy hebben selfs gherooft het gelt ende goet van de Raedts-heeren des Conincks / ende der Bisschoppen van Mechelen/ ende van Namur / die van de Geusen ghespaert ende verschoont waeren gheweest: Sy hebben oock gherooft ende gheplundert het goet dier luyden / die van de Geusen ghevanckelijck waren wech ghevoert/om datse bittere ghespanioliseerde ghesellen waren / ende de sake des Princen heftighe partije. Den roof die uyt deser Stadt ghevoert is/ werdt gheacht ettelijcke Milioenen weert te zijn. Duc d'Alve heeft den Heere van Sweveghen ghestelt tot Gouverneur in dese arme uytgheplunderde Stadt. Tot eeuwighe ghedachtenisse deser elende/is dese Jncarnatie by eenighe in die tijden ghemaeckt gheweest/daer van de ghetal-letteren het jaer beduyden.

MeCheLen saL ten eeWIghen daghen
Den tWeeden daCh oCtobrIs beCLaghen.
Ende noch een ander int Latijn aldus luydende:
SICCIne VICta IaCes MaChLInIa VIrgo sVperba?